Türkiye’nin finansman pozisyonu sıkışık
Ülkemiz ekonomisinin para-finans durumu bu aralar oldukça sıkışık görünüyor.Bu sıkışıklığı görmek için önemli olan finans tablolarını tek tek inceleyelim.
ULUSLARARASI REZERVLERİMİZ
2018 Ocak ayı itibariyle brüt toplam rezervimiz yaklaşık 140 milyar dolar.Bunun 90 milyarı Merkez Bankası(MB) brüt para rezervi- 25,2 milyar doları altın rezervi-24,2 milyar doları bankalar mevcudu ve efektif kasasından oluşuyor.
2015 yılından beri MB altın hariç brüt rezervi 100 milyar doların altında.Altın rezervi ise devamlı artıyor.
KISA VADELİ DIŞ BORÇLARIMIZ
Ocak 2018 itibariyle vadesi 1 yıla kadar olan Merkez Bankası’nın, Genel Hükümetin, bankaların ve reel sektörün toplam dış borcu 122,7 milyar dolardır. Bunun 68,3 milyar dolar bankaların, 54,2 ticaret sektörünün dış borçlarını oluşturuyor.
UZUN VADELİ DIŞ BORÇLARIMIZ
Ocak 2018 itibariyle vadesi 1 yıldan fazla olan uzun vadeli dış borç stoku 225,7 milyar dolar. Bunun 115,6 milyar doları finans sektörünün, 110,1 milyar doları da reel sektörün dış borcunu oluşturuyor.
ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONUMUZ
Uluslararası Yatırım Pozisyonunda toplam finansal varlıklar ile toplam finansal yükümlülüklerin farkı, net Uluslararası Yatırım Pozisyonu olarak adlandırılmaktadır. Başka bir deyişle, net Uluslararası Yatırım Pozisyonu; Türkiye’nin yurt dışından alacaklarıyla, Türkiye’nin yurt dışına borçlarının net farkını işaret eder.
REEL SEKTÖRÜN DÖVİZ POZİSYONU
Türkiye’de finansal kesim dışında faaliyet gösteren firmaların yurt içi finansal kesim ve yurt dışındaki yerleşiklerle olan işlemlerinden kaynaklanan döviz varlıkları, yükümlülükleri ve kur riskini gösterir.
ÖDEMELER DENGESİ
Ödemeler dengesi, geniş anlamıyla, bir ekonomide yerleşik kişilerin yurtdışında yerleşikler ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sonucunu gösterir.
Ocak 2018 itibariyle yıllık olarak 167 milyar dolar ihracat,230 milyar dolar ithalat yapmışız.Dış ticaret açığımız 63 milyar dolar.Cari açığımız ise 51,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiş durumda.
HAZİNENİN NAKİT DENGESİ
Mart ayına ilişkin nakit gerçekleşmeleri sonucunda 6 milyar 662 milyon lira açık kaydedildi. Hazinenin nakit gelirleri 61 milyar 654 milyon lira, nakit giderleri 68 milyar 317 milyon lira oldu. Faiz dışı giderler 59 milyar 158 milyon lira, faiz ödemeleri ise 9 milyar 159 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı denge ise 2 milyar 496 milyon lira fazla verdi.
BU RAKAMLARIN ANLAMI?
Peki bu kadar rakam açıkladık.Bu rakamlar neyi ifade ediyor? Nasıl yorumlamalıyız? Ülkemizin finans yönünden sıkışık olduğunu mu gösteriyor? Yanıtlayalım:
Dış borcumuz azalmıyor artıyor. Uluslararası net yatırım pozisyonumuz negatif olarak artıyor.481 milyar dolar döviz açığımız var.
MB net rezervleri en kritik zamanda kullanmak istediğimiz zaman gerekli finansmanı sağlayacak durumda değil. Reel sektörün döviz açığı 222 milyar dolar. Oldukça yüksek. Hazine nakit akışı mart ayında 6,6 milyar TL kırmızı bakiye verdi. Cari açığımız 50 milyar doların üstünde ve tehlike çanları çaldırtıyor.
İhracatımız artmıyor. Dış ticaret açığımız 63 milyar dolar gibi yüksek bir rakam olarak bizde kaygı yaratıyor.
Peki, hükümet bu açıkları nasıl kapatacak? Dövizi nerden bulacak? Sıcak para azaldı. Doğrudan yatırım yok. Borç bulamıyoruz. Yani ciddi bir finansman darboğazındayız. Bu durumda IMF kapımıza gelecek gibi. Seçimler öncesi de buna Cumhurbaşkanı izin vermek istemez. Çok ciddi önlemler almak gerekiyor. Muhteşem büyüme! Kaygı verici finansman sıkışıklığı. Vatandaş farkında mı? Pek sanmıyoruz.