Türkiye’nin nakit ihtiyacı
Türkiye’nin bir yıla kadar ihtiyaç duyduğu nakit ihtiyacının hesaplanması hususunda genellikle karışıklık yaşanır. Bu hesabın doğru yapılması kırılgan yapımız için gerekli önlemlerin zamanında alınmasını sağlar. Türkiye’nin nakit ihtiyacı basit olarak (kısa vadeli dış borçlar + kısa vadeli iç borçlar + cari açık tutarı + bütçe açığı) - (mevcut nakit + döviz rezervleri + özelleştirme gelirleri + yeni vergiler veya vatandaşa yapılan salmalar) formülü ile hesaplanır. Bu hesabı Hazine tutar.
KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKUMUZ
Kısa vadeli dış borç stoku, herhangi bir tarih itibarıyla kullanımı gerçekleştirilmiş olan ve bir ekonomide yerleşik kişilerin yerleşik olmayanlara borçlu olduğu; kullanım tarihinden itibaren 1 yıl içinde anapara ve/veya faiz ödemesi/ödemeleri yapılmasını gerektiren cari, şartlı olmayan yükümlülüklerin bakiyesidir. Vade kısa vade olarak tanımlanır ve orijinal vadesi 1 yıla kadardır.
Ekim 2014 itibariyle dış borç stokumuz 134,2 milyar dolardır.
KALAN VADEYE GÖRE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU
Bu ise orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl ve daha kısa kalan borçları göstermektedir.
Ekim 2014 itibariyle Kamunun 24,7-Merkez Bankası’nın 1,5-Özel Sektörün 142,7 milyar dolar borcu bulunmaktadır.Toplam borç 168,9 milyar dolardır.
CARİ AÇIK
Ekim 2014 itibariyle birikimli cari açık tutarı 34,1 milyar dolardır.Yıl sonunda 40 milyar dolar 2015 yılında 50 milyar dolar olacağını varsayarsak,yaklaşık 50 milyar dolar cari açığı çevirmek için para gerekmektedir.
İÇ BORÇLAR
Aşağıdaki tabloda vadeler ve detaylar yer almaktadır.1 yıl vadeye kadar iç borç tutarı 78,3 milyar TL’dir.
BÜTÇE AÇIĞI
2015 bütçesi aşağıdaki gelir ve ödemeler olarak Meclis’te kabul edilerek yasalaştı.
NAKİT İHTİYACININ HESABI
Burada Merkez Bankası rezervini yabancı paranın çıkması halinde ve döviz kuru dalgalanmalarında kullanılmak üzere ayırdığımızda 1 yıla kadar bulmamız gereken para 219,3 milyar dolar. Eğer petrol fiyatları düşmeye devam eder, döviz kurları artmazsa cari açık düşük olabileceğinden nakit ihtiyacı buna paralel olarak azalır.
Hangi hesabı yaparsanız yapın en az 200 milyar doları bulmamız lazım. Bunun için yeniden iç ve dış borçlanmaya ve sıcak paraya ihtiyaç var. Peki yeteri kadar borç bulamazsak ve eskisi gibi sıcak para gelmezse, özelleştirilecek bir varlık da kalmadı, o zaman ne yapacağız? İşte yurt içi tasarrufları artırmak ve yüksek teknolojik ürün ihracatına dönmekle ilgili yapısal değişimi gerçekleştirmek gerekiyor. Yani borçla ekonominin finansmanının sonuna geliyoruz...