Ulusal borç belası!
Bizim ülkemizin borcu o kadar büyüdü ki New York Avenue Ulusal Borç Saati gibi bir saati kentlerimize koymak gerekiyor artık. Bilindiği gibi borçlar devletin, bankalar ve özel şirketlerin borcunu gösterir. Devletin borçları tahvillerden meydan gelir.Bu tahviller yatırımcılara (bireysel ve kurumsal) ve devletlere satılır. Bugün dünyada tüm devletlerin birbirlerine borçlarının 50 trilyon doları geçtiği ve sürekli arttığı tahmin edilmektedir.
MERKEZİ HÜKÜMETİN BORÇ STOKU
Merkezi Yönetim Borç Stoku belirli bir tarih itibarıyla, merkezi yönetim iç ve dış borç stokunun toplamını ifade eder.
- 2014’de bu toplam borcun 414.648 milyon TL’si iç, 197.308 milyon TL’si dış borçtur.
- Kamu borçları yıllar itibariyle devamlı artmaktadır.
TÜRKİYE’NİN BRÜT DIŞ BORÇ STOKU
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), tüm kamu sektörü kurum ve kuruluşları ile özel sektör kapsamındaki tüm şirket ve şahısların yurt dışı yerleşiklerden sağlamış oldukları kredilerden doğan yükümlülükler ile yurt dışı piyasalarda ihraç ettikleri tahvillerden doğan yükümlülüklerin toplamından oluşmaktadır.
2014 3. Çeyrek itibariyle;
- Kamunun dış borcu 118.639 milyon dolardır.
- Merkez Bankası’nın dış borcu 2.944 milyon dolardır.
- Özel sektörün dış borcu 275.218 milyon dolardır.
- Toplam dış borç 396.800 milyon dolar olup GSYH’na oranı yüzde 49.6 olmaktadır. Yani milli gelirimizin neredeyse yarısı dış borçtan oluşmaktadır.
TÜRKİYE’NİN NET DIŞ BORÇ STOKU
Bankacılık sektörü hariç Türkiye brüt dış borç stokundan bankacılık sektörü net dış varlıklarının çıkarılması suretiyle elde edilmektedir. Bankacılık sektörü net dış varlıkları ise “Parasal Durum” ile “Yatırım ve Kalkınma Bankaları” nın net dış varlıkları toplamından oluşmaktadır.
2014 3.çeyrek itibariyle;
KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR
2014 yıl sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stoku, 2013 yıl sonuna göre yüzde 2 oranında artışla 133 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2014 yıl sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 166.8 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Toplam stok içinde Kamu Sektörü’nün yüzde 14, Merkez Bankası’nın yüzde 0.8, özel sektörün ise yüzde 85.2 oranında paya sahiptir.
KISA VADEDE DÖVİZE İHTİYAÇ TUTARI
2015 yılında ne kadar dövize ihtiyacımız var,sorusunun yanıtın şu şekilde verebiliriz:
Bir kere kısa vadeli borç stoku olan 133 milyar doları bulmanız gerekir.
2015’de tahminen 50 milyar dolar cari açığın da finansmanı için de döviz gerekmektedir.
Bütçe açığı 20 milyar TL olursa ihtiyaç duyulacak para yaklaşık en az 200 milyar dolardır.
Faiz ödemeleri ve (166.8-133= 33.8) milyar doların da kaynağını bulmamız gerekecek. Bu durumda nereden bakarsanız bakın 200-250 milyar dolar paraya ihtiyaç var. Bu sıcak para, doğrudan yatırım, dış ve iç borçlarla karşılanacak. Nasıl bulunacak? Onu ekonomiyi yönetenlere sormak lazım...