Ulusal Çay Konseyi
Çay Kanunu Teklifinde yaş çay alım fiyatının Ulusal Çay Konseyi, tarafından belirlenerek ilan edilmesi önerilmiştir. UÇK “Ulusal Çay Konseyinin Kuruluşu ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde faaliyet yürütmektedir. Bu yönetmelikte Ulusal Çay Konseyi’nin hiçbir organına yaş çay alım fiyatını belirleme görevi verilmemiştir.
Yönetmeliğin 7. Maddesinin aşağıdaki bendi konuyla ilgili görülmektedir.
b) Piyasa koşulları ve uluslararası gelişmeler ışığında üretim, depolama, satış, ithalat, ihracat ve destekleme konularında planlar yapmak, stratejiler belirlemek ve Bakanlığa önerilerde bulunmak. Alınan kararları uygulamak, uygulanmasına yardımcı olmak ve uygulamayı koordine etmek.
Burada açıkça görüleceği üzere (fiyat yoluyla) destekleme konusunda konsey, Tarım ve Orman Bakanlığına sadece öneride bulunabilir. Konsey, fiyat belirleme ve ilan etme yoluna giderse yönetmelikteki yetki sınırlarını aşmış olur.
KONSEYİN YAPISI
MADDE 11 – (1) Genel Kurul, 6’ncı maddede belirtilen alt grupların (Tarım alt grubu, Ticaret alt grubu, Sanayi alt grubu, Araştırma ve meslek kuruluşları alt grubu) her birinin kendi üyeleri arasından ön seçimle belirleyeceği onar temsilci ve ÇAYKUR Yönetim Kurulu üyelerinin (bunlar beş kişiden oluşmaktadır) katılımıyla teşekkül eder.
(2) Genel Kurul olağan toplantıları Yönetim Kurulunun çağrısı üzerine yılda bir defa yapılır.
MADDE 14 – (1) Yönetim Kurulu; Genel Kurul tarafından 6’ncı maddede belirtilen alt grupların her birinin kendi üyeleri arasından seçilen iki asıl ve iki yedek üye ile Bakanlık tarafından belirlenecek bir asıl ve bir yedek olmak üzere toplam dokuz asıl ve dokuz yedek üyeden oluşur.
(2) Yönetim Kurulunun görev süresi iki yıldır.
UÇK’nın Yönetim Kurulu Başkan ve üyelerinin tümü başka görev ve sorumlulukları olan insanlardır. Her birinin açık kaynaklardan saptanabilen görevleri adlarının altında sıralanmıştır.
Başkan: Mehmet Erdoğan
a) Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı
b) ORÇAY Genel Müdürü
Başkan Yardımcısı: Dr. Turgay Turna
a) Rize Ticaret Borsa Meclisi Yönetim Kurulu Üyesi
b) Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi
c) ÇAYKUR Genel Müdür Yardımcısı olup bu kurum adına yönetim kuruluna seçilmiştir.
Üye: Av. Dilaver Demir
a) ÇAYKUR Hukuk Müşaviri
b) ÇAYSAN A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi
Üye: Şaban Aziz Karamehmetoğlu
a) Rize Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
b) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi
c) Karamehmetoğlu İç ve Dış Ticaret Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı
Üye: Erdal Saral
a) Çay Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (ÇAYSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı
b) Of Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
c) ÖZÇAY Çay Fabrikası Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi
Üye: Resul Okumuş
a) Rize Ticaret Borsası Meclis Başkanı
b) Güzel Çay - Okumuş Çay Gıda San. ve Tic.A.Ş. YKB
Üye: Nurettin İnce
a) Pazar Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı
Üye: Ali Karslı
a) Güneysu Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı
Üye: Dr. Mehmet Hasdemir
a) Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürü
DEĞERLENDİRME
Tüccarı ayrı, sanayicisi ayrı katılım gösteren bir patronlar kulübüne benziyor. Yıllarca bir arada olan örgüt yöneticileri bir arada. Maşallah bütün yönetim kurulu üyelerinin on parmağında on marifet var. Ankara’da son derece meşgul bir genel müdürün ve genel müdür yardımcısının Rize’de yapılan yönetim kurulu toplantısına nasıl katılacağı da merak konusudur. Bu kişilerin kendilerine ait çay bahçeleri olabilir. Onun dışında yaş çay üreticilerinin temsil edildiği söylenemez. İki ziraat odası başkanının isteseler bile kararları etkilemesi söz konusu değildir. Böyle bir kurulun 1 milyon kişinin hayatını etkileyecek olan ve halkın temel besinlerinden biriyle ilgili köklü karar vermesi uygun değildir.
Nitekim Ulusal Çay Konseyi Başkanı da işin farkında olup, “Bu ne bizim talebimizdir ne de biz üzerimize böyle bir mükellefiyet alacak kadar ve bu tepkileri kamuoyundan geleceğini bilerek bunu yapacak kadar da küçük düşünceler içerisinde olmadık. Her zaman talebimiz şuydu, yerelin görüşü alınsın, bakanlık veya gerekli kurum bunun açıklamasını yapsın.
“Bu çalışmanın biz sadece öneri(ci)si oluruz kamuoyunda tarafların beklentilerini fiyat beklentilerini toparlar, belli bir süzgeçten geçirip bakanlığa sunarız, teklif ederiz. Böyle bir fiyat beklentisi var ama takdir bakanlığın veya açıklayacak olan kurumun olur’ şeklinde net ibarelerimiz vardır.” demiştir Bkz (1). Sonuç olarak yaş çay alım fiyatının Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenmesi gerekir. Teklif mevcut haliyle yasalaşırsa, masaldaki gibi ciğer kediye teslim edilmiş olur.
(1) https://ulusalcaykonseyi.org.tr/haber/cay-kanun-teklifi-aciklamasi