Uluslararası dış ticarette gelişmeler – 2

Dün yayımlanan yazımızda uluslararası (dış) tecimde dijitalleşme ile birlikte e-tecim hızla arttığına işaret erttik. Bunun da şirketlerimize e-dışsatım ve e-dışalım olgularını dayattığını not ettik. Bugünkü devam yazımızda neler yapılması gerektiğini kaleme aldık.

NE YAP(IL)MALI ?

UNCTAD ne yapılması gerektiği konusunda kimi önerilerde bulunmuş. Kısaca bakalım.

*Enflasyonu yönetebilmek (ücretleri aşağı çekmeden, faizleri yukarıya taşımadan ama! Örneğin, yaşam maliyetini kolaylaştırıcı desteklerle, kimi piyasalardaki düzenlemelerle, anti-tekelci önlemlerle)

*Genişlemeyi yönetmek (özellikle gelişmekte olan ülkelerde sanayileşmenin ve enerji gereksinmesinin sağlanması; parasal ve malî kuralları uygulamaya sokarak, merkez bankalarının bağımsızlığı konusunun geçimbilimsel gelişme ve toplumsal amaçları içerecek biçimde gözden geçirilmesi)

*Yeni (ve hatta genişleme, tekrar genişleme) yatırımlarını yönetmek (İş bulma olanağı sağlayıcı, enerji verimliliği başta verimliliği artırıcı, küresel çevre sorunlarının çözümüne katkı sağlayıcı, kamusal akçal desteklerin sunulduğu, giderek özel kesimin de bütünleştirildiği, istenilen kesimler-alanlarda, geniş anlamda toplumsal malların üretimine odaklı yatırımlar)

*Düzey yükseltmeyi yönetmek (Ulusal ve uluslararası / uluslarüstü malî siyasalar ve düzenlemelerle pastanın dağılımını yeniden ele alarak gelir dağılımını düzeltmek, vergi sığınakları sorununu çözmek)

*Şirketlerin ara kazançlarının dizginlenmesi (Malî ve yasal düzenlemeleri ve altyapıları özellikle gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarını gözetecek biçimde ve uluslararası uyumla düzenleyerek şirketlerin ara kazanç –arbitrage- olanaklarının dizginlenmesi)

*Güney-Güney tecimini yönetmek (Ekolojik sorunlara yol açmadan ve işbulma olanağı yaratarak bu bağların kurulması ki, böylelikle 530 milyon iş yaratılabilme olanağı mevcut)

*Yeni bir uluslararası tecim antlaşmasıyla yeni bir düzen kurulması (Küresel ekonomik yönetişimin esas alınacağı, eşitsizliklerin kaldırılmasını amaçlayan bir malî ve akçal mimari dizgenin kurulacağı, fiyat ve miktar temelli denetimlerin yapılacağı bir düzen).

SONSÖZ

Yazımızın bu bölümünü UNCTAD Raporu’ndaki öneriler bölümünün bitişiyle sonlandıralım. Yakıcı soru siyasal istekliliktir. Fırsat penceresi hâlen açıktır. Yeter ki, ülkeler dünyanın karşı karşıya olduğu çoklu (geçimbilimsel-ekolojik-toplumsal) bunalımın dizgesel yapısını anlayabilsin ve bunun ortaya konarak çözümlenmesinde sorumluluk payı alsınlar.

Biz de ekleyelim, başta bu sorunlara neden olan zengin (ezen) ülkeler olması gerek elbette. De hadi, pamuk eller cebe!

NOT: Bu konuda daha ayrıntılı okuma yapmak isteyenler UNCTAD’ın andığımız raporuna başvurabilirler. Bkz. https://unctad.org/tdr2022