Yeni çekim merkezi BRICS
BRIC, 16 Haziran 2009 tarihinde Rusya, Çin, Brezilya ve Hindistan olmak üzere 4 ülke tarafından kuruldu. 2011 yılında gruba Güney Afrika’da (South Africa) dahil olunca adı BRICS olarak yenilendi.
BRICS, 2023 yılında Güney Afrika kenti Johannesburg’da yapılan toplantıya kadar 5 ülke olarak kaldı. Bu toplantıda üyelik başvurusu yapan 6 ülkenin üyelikleri kabul edildi ancak Arjantin ve Suudi Arabistan üyelik başvuruları kabul edildiği halde üyeliklerini teyit etmediler. Böylece Mısır, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Etiyopya’nın üyelikleri ile birlikte BRICS 5 üyeden 9 üyeye çıktı.
BRICS, 2015 yılında elle tutulur faaliyet olarak New Development Bank – NDB adlı bir kalkınma bankası kurdu. Bu bankanın merkezi Çin’in Şanghay kentinde bulunmaktadır. Bankanın kurucu ortakları BRICS kurucu ülkelerdir. Daha sonra banka ortakları arasına Bangladeş, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri katılmıştır.
Halen bankanın sekiz kurucu üye ülkesi bulunmaktadır. Banka sermayesi ise 100 milyar dolar olarak belirlenmiştir. Muhtemel üye olarak ise Uruguay bulunmaktadır. Bankanın bu yıl Genel kurulu 29-31 Ağustos 2024 (yazının yayımlandığı gün genel kurulun son günü olacak) tarihlerinde Güney Afrika’nın Cape Town kentinde yapılacak.
96 PROJEYE FİNANSMAN
Bankanın sitesinde verilen bilgiye göre bugüne kadar üye ülkeler için 96 projeye 32,8 milyar dolar finansman sağlanmış.
BRICS’in bu yıl toplantısı ekim ayında Rusya Federasyonu Tataristan Özerk Cumhuriyeti başkenti Kazan’da yapılacak.
Çok sayıda ülke toplantıya gözlemci olarak katılacak. Ayrıca tam liste yok ancak; Zimbabwe, Tayland, Malezya, Azerbaycan ve son olarak Filistin’in üyelik için bu yıl başvurduğu biliniyor.
BRICS portalında yazılan yazılarda BRICS üyesi ülkeler ve üyelik potansiyeli olan ülkeler küresel güney temsilcileri (representative of global South) olarak isimlendiriliyorlar. Bu isimlendirme eski tarafsız ülkeler olarak da adlandırılan zengin kuzey ülkelerine karşı yeni bir kutup ismi gibi okunabilir.
Yazı içeriklerinde Batı ülkelerinin (G-7 kastediliyor) BRICS’i kendilerine bir rakip olarak gördüğü ancak BRICS’in onlara bir rakip değil, çok kutuplu bir dünyanın altyapısını kurmak amaçlı bir gruplaşma olduğunu yazıyorlar.
G-7’YE KARŞI
Zaten sadece bu amacın bile BRICS’in G-7’ye karşı olması için yeterli bir gerekçe olduğunu anlamak gerekiyor. G-7 ya da Atlantik sistemi, ABD’nin başını çektiği Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere gibi ülkelerin ABD’nin peşi sıra kendi para birimleri, ekonomileri ve silahlı güçleri ile dünya hegemonyasını oluşturdukları bir dünya peşindeler. Atlantik tek kutup ve kendi liderliğini istiyor. BRICS oluşumu ise doğal olarak Atlantik sistemine rakip oluyor.
Özellikle geçtiğimiz yıl ilk genişleme atağını yapan BRICS, emperyalist hegemonyadan kurtulmak isteyen ülkeler için bir çekim merkezi haline gelmeye başladı.
Bir Azeri yetkili Azerbaycan’ın üyelik talebinin gerekçelerini anlatırken; Batı’nın Karabağ sorununda Azerbaycan’a baskı yaparken Rusya’nın tarafsız davranmasının Azerbaycan’ın Ermenistan tarafından işgal edilmiş Karabağ bölgesinin kurtuluşunda çok önemli faydası olduğunu anlattı. Ayrıca Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın BRICS’e üyelik konusunda yaptığı açıklamaların ardından kardeş ülke Türkiye’nin de bu konuya olumlu baktığı, dolayısı ile Azerbaycan’ın BRICS üyeliğini talep ettiğini anlattı.
AZERBAYCAN VE FİLİSTİN
Açıklamada, Azerbaycan’ın Batı’nın baskılarına alternatif olarak bağımsızlığında ve işgal edilen toprağının kurtarılmasında fayda gördüğü BRICS üyesi Rusya’nın yanında bulunmanın daha doğru bir seçenek olarak ele alınması gerektiği düşünülüyordu.
Aynı şekilde Filistin’in de üyelik başvurusu çok anlamlı. Emperyalizmin çizmeleri altında ezilmeye çalışılan bir ülke. Bu ülke de kurtuluşu BRICS’te arıyor.
Şunu görüyoruz. BRICS artık güney ülkeleri için bir umut ışığı. Ezilen dünyanın toplandığı, Atlantik sistemine karşı bir ayağa kalkış.
BRICS bu yıl toplantısında başka bir çok sürprize de gebe gibi duruyor. Atlantik, ABD merkezli çekim gücünü artık kaybediyor. Buradaki enerji zayıflıyor. Enerji güney ülkelerinde ve güney ülkelerinin merkezi olmaya aday BRICS’te birikiyor.