22 Kasım 2024 Cuma
İstanbul 17°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Barzanistan: Siyasi holding Peşmerge: Efsane çöktü

Rafet Ballı

Rafet Ballı

Gazete Yazarı

A+ A-

Bu başlık yeni değil.
Üç sene önce Aydınlık’ta yazmıştım (10.8.2014).
Konu: Peşmergenin savaşma yeteneğiydi.
Olay şuydu: O günlerde IŞİD Erbil’e yürümüş...
Barzani peşmergeleri ise çoğu çevreyi şaşırtmıştı.
Hiç direnmeyip çekilmişlerdi.
Aynen bugün Kerkük’te olduğu gibi.
***
O günkü yazıyı aktarıyorum.
Virgülünü bile değiştirmeden.
Bak: https://www.aydinlik.com.tr/barzanistan-siyasi-holding-pesmerge-efsane-coktu
***
“...IŞİD'in Erbil hamlesi.
Soru çok. Netleşenlerden başlayalım.
***
Önce lügatçe.
"Peşmerge"nin anlamından başlayalım.
Fedai. Ölmeye hazır savaşçı demek.
***
Irak Kürt yönetimi iki konuda zengin.
Biri: Petrol parası.
Yılda ortalama 15-20 milyar dolar.
Diğeri: Kalabalık bir peşmerge ordusu.
Silah altında 90 bin.
Yedeklerle birlikte 170 bine yakın.
Neredeyse Irak merkezi ordusu kadar (180 bin).
***
Peşmerge faktörü, stratejide öndeydi.
Sadece bölge kuvvetleri açısından değil.
Barzaniler de hesaplarını "peşmerge"li yapıyordu.
Varsayılan özellikleri:
Bir: Gerilla tecrübesine dayanıyor.
İki: Modern silahlara sahip düzenli ordu.
Üç: Irak'ta savaşma yeteneği olan başlıca kuvvet.
Dört: Bağımsızlık gibi "milli" bir amacı var.
Sonuç: "Peşmerge, bir bölge efsanesi."
***
IŞİD Irak'ta 10 Haziran'da Musul'a girdi.
Önce Şiileri hedefledi.
2 Ağustos'ta Kürt bölgelerine abandı.
Peşmerge? Beklentileri boşa çıkardı.
Başta Sincar, birçok bölgeden hemen çekildi.
IŞİD, kolayca Erbil'in kapısına dayandı.
Çoğu çevre şaşkınlıkla keşfetti: Peşmergenin savaş yeteneği yokmuş!
Manzara: Barzaniler de, halk da peşmergesine güvenmiyor.
Çare: ABD müdahalesi için duacılar!
***
Oysa, durum belliydi.
IŞİD saldırısından 3 hafta önce yazdım. "Peşmerge savaşamaz" diye.
Aynen aktarıyorum.
"Olgu 1: Kuzey Irak'ta 1992'den beri federal bölge var.
Olgu 2: 2003'ten beri petrolden %17 pay alıyorlar.
***
Olgu 3: Kürt partileri bir 'aygıt' kurdular.
Fakat bu 'devlet' değil, 'para paylaşım' örgütü oldu.
Herkes Maliki'nin ordusunu eleştiriyor: 'Savaşamadı' diye.
Peşmergenin 'savaşabileceğini' kim söyledi?
Gidip gelenlerle bir konuşmayı deneyin."
(Bak: İran iddialı: Kürt devleti gelmiyor, gidiyor, 15 Temmuz 2014 )
***
Peşmerge niye savaşamadı?
Cevabı basit: "Ölme yeteneği yok."
Ölme yeteneği nasıl kazanılır?
Bir: "Vatan" için savaşıyorsan.
İki: "Vatan"ı savaşarak kazandıysan.
Gerçek ne?
Bir: Peşmerge "vatan"ın değil, partilerin "maaşlı memuru".
İki: "Kürdistan"ı peşmerge değil, ABD kurdu.
***
İzleyenler bilir.
Evet: Ortak peşmerge bakanlığı kuruldu.
Güya: Barzani ve Talabani peşmergeleri "birleştirildi".
Fakat: Emirleri "federal devlet"ten almıyor.
Silah iradesi hâlâ partilerde.
***
Geçenlerde Barzani'nin "Maliye Bakanı" açıkladı.
Bölgesel Kürt yönetimindeki maaşlı memur sayısını.
1 milyon 400 bin kişiymiş (peşmerge dahil).
Aylık ödeme 1 milyar dolar. (Bak: Bassnews, 22.7.2014).
Sonuç: Petrol geliri maaşlara gidiyor.
***
Yani:
Kuzey Irak'ta nüfus: 5 milyon.
Memur: 1.4 milyon.
Nüfusun üçte biri devletten maaşlı.
Türkiye, Kuzey Irak gibi olsaydı.
75 milyon nüfusa 25 milyon memur bulunacaktı.
Oysa Türkiye'de toplam kamu istihdamı: 3 milyon 349 bin kişi.
***
Kuzey Irak'ta olmayanlar:
Bir: "Milli" bir ekonomi yok.
İki: "Milli" bir ordu yok.
Üç: "Milli" bir devlet aygıtı yok.
Var olanlar.
Devlet: Petrol parasını nüfuza göre paylaştıran siyasi holding.
Ordu: Para paylaşımını güvenceye alan "özel güvenlik".
(İç düzen içindir. Dışarıyla savaşmaz.)
Partiler: Siyasi aşiretler.
***
Not: Bunları kimseyi küçümsemek için yazmadım.
1990'dan sonra kurulan bazı Türk cumhuriyetleri de farklı değil.”