Dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşması imzalandı!

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği'nin (ASEAN) 37. Liderler Zirvesi kapsamında Hanoi'de video konferans aracılığıyla düzenlenen Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) görüşmesinde, ASEAN üyeleri Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam ile birliğin diyalog ortaklarından Avustralya, Çin, Japonya, Güney Kore ve Yeni Zelanda liderleri, 8 yıl süren müzakerelerin ardından anlaşmaya vardı.

‘DİNAMİK VE GÜÇLÜ ORTAKLAR’

Zirveye liderlik eden Vietnam Başbakanı Nguyen Xuan Phuc, RCEP anlaşmasının ASEAN ekonomik topluluğunun inşasını hızlandıracağını ve böylelikle ortak refah için işbirliğini teşvik etmede ASEAN'ın dinamik ve güçlü ortaklar haline gelmesini sağlayacağını söyledi.

ÇİN: ÇOK TARAFLILIĞIN ZAFERİ

Çin Başbakanı Li Keqiang, RCEP'nin imzalanmasının Doğu Asya bölgesel işbirliğinde dönüm noktası niteliğinde bir başarı olmasının yanı sıra, çok taraflılığın ve serbest ticaretin bir zaferi olduğunu söyledi.

Başbakan Li, "Sekiz yıllık müzakerelerin ardından imzalanan RCEP, insanların gölgelerde ışığı ve umudu görmesini sağlayarak, çok taraflılığın ve serbest ticaretin küresel ekonomi ve insanlık için ana ve doğru yön olduğunu kanıtlıyor" dedi.

‘ASYA İÇİN BÜYÜK FIRSAT’

Anlaşmanın imzalanmasının ardından gazetecilere konuşan Japonya ticaret bakanı Hiroshi Kajiyama, 15 ülkenin iç prosedürleri tamamlamaya ve anlaşmayı "mümkün olduğu kadar çabuk" uygulamaya koymaya çalıştığını söyledi.

Kajiyama, anlaşmanın Japon üreticiler ve çiftçiler için yeni fırsatlar yarattığını belirterek, "Asya'ya ihracatın artmasına büyük katkı sağlayacağını" söyledi.

‘BÜYÜK BİR DÖNÜM NOKTASI’

Görüşmede konuşan Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong, RCEP anlaşmasını büyük bir dönüm noktası olarak niteleyerek, "8 yıl boyunca yapılan 46 müzakere ve 19 bakanlık düzeyinde görüşmelerin ardından bugünlere geldik. Bu süreçte yorulmadan çalışan ilgili ülkeler ve bakanların çabalarına çok minnettarım" dedi.

Singapur Başbakanı Lee, küresel büyümenin yavaşladığı bu zamanlarda RCEP anlaşmasının ileriye dönük büyük bir adım olduğunu ifade etti.

‘KAN VE GÖZYAŞI İLE ÖRÜLEN SÜREÇ’

Malezya Uluslararası Ticaret Bakanı Muhammed Azmin Ali ise RCEP'in kan, ter ve gözyaşıyla örülmüş sekiz yıl süren pazarlıkların sonucu varılmış bir anlaşma olduğunu belirterek, bölgede yeni bir dönemin başlayacağını söyledi.

BÖLGESEL KAPSAMLI EKONOMİK ORTAKLIK

Dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşması olan RCEP anlaşması için ASEAN üyesi ülkeler ile Çin, Japonya, Güney Kore, Avustralya, Yeni Zelanda ve Hindistan arasında müzakereler 2012'de başlamıştı.

Küçük ve orta ölçekli işletmeler, yatırım, ekonomik ve teknolojik işbirliği, mal ve hizmet ticareti dahil olmak üzere ondan fazla alanı içeren müzakerelerin 2 yıl içinde sonuçlandırılması hedeflense de, bölge ülkelerinin farklı ticari öncelikleri nedeniyle sürekli ertelenmişti.

Bu süre içinde 3 lider toplantısı, 19 bakanlar toplantısı ve 28 tur resmi müzakerenin ardından imza aşamasına gelindi.

HİNDİSTAN’A GERİ DÖNÜŞ ŞANSI

Geçen yıl ASEAN Artı Üç zirvesinde Hindistan, Çin ürünlerinin Hindistan'a ucuz fiyatlarla girmesinden endişe duyarak RCEP müzakerelerinden çekilmişti.

Hindistan'ın geri dönüşünü kolaylaştırmak için, anlaşmanın yürürlüğe girmesini izleyen 18 ay boyunca yeni girenleri yasaklayan bir kuraldan muaf tutan özel bir düzenleme yapıldı.

Vietnam Başbakanı Nguyen Xuan Phuc, "Hindistan için kapıyı her zaman açık tutma" ve "katılımlarını ellerinden geldiğince kolaylaştırma" sözü verdi.

KÜRESEL TİCARETİN YÜZDE 30’U

15 ülkeyi, 2,2 milyarlık nüfusu ve toplamda 26.2 trilyon dolara ulaşan bir ekonomik büyüklüğü kapsayan RCEP, küresel gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 30'una tekabül ediyor.

Yeni serbest ticaret bölgesi hem Amerika Birleşik Devletleri (ABD)-Meksika-Kanada Anlaşması hem de Avrupa Birliği'nden (AB) daha büyük olacak.

Anlaşma yalnızca mal ticareti, anlaşmazlıkların çözümü, hizmet ticareti ve yatırım gibi konuları değil, aynı zamanda fikri mülkiyet hakları, dijital ticaret, finans ve telekomünikasyon gibi yeni konuları da içeriyor. Anlaşmaya dahil olan ülkeler gümrük vergilerini düşürerek tedarik zincirini kuvvetlendirmeyi ve yeni e-ticaret kuralları oluşturmayı hedefliyor.

ABD DIŞINDA KALDI

ABD ve Avrupalı şirketler, RCEP anlaşmasının kendilerini Asya-Pasifik bölgesindeki serbest ticaret bölgesinin dışında bırakarak, dezavantajlı konuma getireceği endişesini taşıyor.

ABD'nin şu anda hem RCEP anlaşmasında, hem de eski Başkan Barack Obama tarafından liderlik edilen, Trump’ın ise çekildiği Trans Pasifik Ortaklığı (TPP) anlaşmasında herhangi bir varlığının bulunmaması, ABD’yi dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinin yer aldığı iki ticaret ortaklığının dışında bırakıyor.

ABD’nin Asya-Pasifik bölgesinde etkisini hızla kaybetmesine paralel olarak, Çin yeni serbest ticaret bölgesi inşası ile büyük bir etki sağladı. Washington ayrıca, anlaşmanın Çin’in bölgesel ticaretteki konumunu daha da güçlendireceği konusunda endişeli.

Bloomberg’in haberine göre, ING Baş Ekonomisti Iris Pang konuya ilişkin, "ABD'nin konumunun aksine, RCEP Pekin'in deniz aşırı pazarlara ve teknolojiye olan bağımlılığını azaltıyor" yorumunda bulundu.

Uzmanlar yeni bölgesel anlaşmanın, aynı zamanda Asya Pasifik bölgesinin Kovid-19 salgınından kurtulmada küresel liderliği ele geçirmesine ve bölgedeki ABD hegemonyasını azaltmasına da yardımcı olacağı yorumunda bulundu.

Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü'nden (ASPI) Jeffrey Wilson, "RCEP, Çin-Pasifik'in ekonomik ve stratejik haritasını yeniden çizecek, Birlik, salgın sonrası toparlanma çabalarına da destek olacak” dedi.

‘KENDİ MÜTTEFİKLERİ ABD ZORBALIĞINA KARŞI’

Pekin merkezli uluslararası taşımacılık ve ticaret danışmanı Liu Kuikui ise anlaşmaya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: “ABD'nin müttefikleri Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın katılımı, dört ülkenin ABD'nin başlattığı ticari korumacılığa ve ekonomik zorbalığa karşı olduğunu gösteriyor.”

BÖLGESEL GÜMRÜK VERGİSİ SIFIRLANABİLİR

Çin Maliye Bakanlığı'nın açıklamasına göre, RCEP mal ticareti, menşe kuralları, ticaret yardımı, hizmet ticareti, yatırım, e-ticaret ve devlet alımı gibi 20'den fazla bölümü kapsıyor. Üye ülkeler arasındaki gümrük vergilerinden bazıları sıfıra düşecek, bazıları ise 10 yıl içinde adım adıma sıfırlanacak.

Serbest ticaret bölgesinin kısa bir sürede önemli ve yapıcı sonuç vermesi öngörülüyor. Ayrıca, Maliye Bakanlığı, Çin ile Japonya arasında vergi düşüşünde anlaşma sağlanmasını da tarihi bir gelişme olarak kaydetti.

Anlaşma Çin, Güney Kore ve Japonya arasundaki ilk serbest ticaret çerçevesi olacak.

Açıklamada, RCEP'nin salgın sonrası bölge ekonomilerinin toparlanmasını ve uzun vadeli kalkınmasını hızlandıracağı ve bölgedeki ticaret dolaşımının hızlandırılarak tüketim piyasasının çeşitlenmesine ve girişimcilerin masrafını indirmesine büyük katkıda bulunacağı belirtildi.

ALMAN BASINI: AVRUPA VE ABD’YE MEYDAN OKUMA

Haberi bu haftaki sayısında duyuran Alman Der Spiegel dergisi ve ayrıntılarını yazan Alman ekonomi gazetesi Handelsblatt, anlaşmayı “Çin’in Avrupa ve Amerika’ya bir meydan okuması” olarak nitelendirdiler.

Der Spiegel, “Çin, ABD ile ticaret savaşlarına aldırmadan 14 Asya-Pasifik ülkesi ile birlikte dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi anlaşmasına imza attı” yorumunda bulundu.

RCEP ile Çin firmalarının Avrupa’nın çekinceli davrandığı bölgede üstünlüğünü daha da geliştireceği belirtildi.

‘KOMÜNİST ÇİN’İN BÜYÜK BAŞARISI’

Avrupa’nın en önemli haftalık dergisi Der Spiegel bu serbest ticaret bölgesi adımını şöyle değerlendiriyor: “ABD ile sert ticaret savaşlarıyla uğraşmasına rağmen bu serbest ticaret bölgesi anlaşması Komünist Çin Liderliğinin büyük bir başarısıdır. Uzmanlar, anlaşmanın Asya-Pasifik bölgesindeki ekonomik entegrasyonu ve korumacı eğilimleri ilerleteceğine inanıyorlar.”

Spiegel ayrıca, anlaşmanın, ABD'nin Trump döneminde, Asya-Pasifik ülkelerinin kendilerine yönelik “Çin'den gelen teknoloji ve ticarete karşı uzak durma” baskısına şüpheyle yaklaştığını gösterdiğini belirtiyor.

‘ÇİN ETKİSİNİ ARTIRDI’

Handelsblatt’a göre bu serbest ticaret bölgesi anlaşmasıyla “Çin bölgede büyük bir etki sağladı.

Çin ile ticaret savaşları yürüten ABD ve Avrupa Birliği firmalarının şartları bundan böyle bölgede çok zorlaşacak.”

Sermaye-Ekonomi Analiz ( Analysehaus Capital Economics)’den ekonomist Gareth Leather anlaşmayı şöyle yorumluyor: “Çin bu gelişme ile bölgesel ticaret kurallarını ağırlıkla olarak belirleyebilecektir. Asya’daki ticarette Çin 2020’nin ilk yarısında büyük önem kazanmıştır. Salgın şartlarında bile ticaret hacmi yüzde 5 oranında artarak 300 milyar dolara ulaşmıştır. Buna karşılık aynı dönemde şimdiye kadar Çin’in en önemli ticaret ortağı olan AB yüzde 2 ‘gerilerken, ABD ise daha da fazla, yüzde 6 geriledi.”

‘ÇİN VE JAPONYA ÜSTÜNLÜKLERİNİ GÜVENCEYE ALDI’

Alman FAZ gazetesi ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi 26 trilyon dolarlık bir ekonomik gücü bir birine bağladı. RCEP’ye büyük bir ümit bağlanıyor. Bu adımla birlikte Çin ve yanında Japonya üstünlüklerini güvence altına aldılar.”

‘KISA SÜREDE AB’Yİ GERİDE BIRAKIR’

Almanya’nın 1. Kanalı ARD haberi şöyle duyurdu: “ABD, Çin’i dışlamaya çalışırken Çin dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi anlaşmasını imzaladı. Bu anlaşma ile Asya Pasifik birliğinin kısa sürede AB’yi geride bırakması bekleniyor.”