O tarih geldiğinde milyonlarca bilgisayar aynı anda çökecek! İşte nedeni

32 bit işlemciye sahip bilgisayarlar 2038 yılına gelindiğinde mimarisinden dolayı tarihi doğru hesaplayamayacak. 

Bu beklenen hataya ise Y2038 (Year 2038) problemi adı veriliyor. Benzer bir olay 1 Ocak 2000 tarihinde dünya çapında gerçekleşmişti.

2000 yılından önce bilgisayarlar tarihleri iki haneli sayılar üzerinden ölçerdi. Örneğin 13 Kasım 1994 tarihi “13/11/94” şeklinde kaydedilirdi. Bu 2000 yılına kadar tüm bilgisayarlarda böyle devam etti. Ancak 1 Ocak 2000'e gelindiği zaman yıllar için büyük bir sorunla karşılaşıldı. Bilgisayarlar 2000 yılını 00 olarak göstermeye başladığında 1900 yılını mı yoksa 2000 yılını mı gösterdiğini anlayamadı. Bu nedenle birçok bilgisayar tarih hatası nedeniyle hata vermeye başladı.

Bu sorunun olacağını yazılımcılar elbette ki biliyordu. Bu nedenle güncellemelerle bu sorun düzeltildi. Ancak güncellenemeyen birçok cihaz kullanılamaz hale geldi.  Yazılımcıların her şeyin farkında olmasına rağmen programları bu şekilde kodlamalarının nedeni ise eskiden depolama aygıtlarının çok pahalı olmasıydı. Bu nedenle programların daha az yer kaplaması amacıyla yılın yalnızca son iki hanesi kullanıldı.

19 Ocak 2038’e gelindiğinde tarih tekerrür ederek 2000 yılındaki soruna benzer olaylar yaşanacak. Ancak bu kez sebebi depolama alanından tasarruf amacıyla kodlamadaki eksiklik değil. Tamamen işlemci mimarisyle alakalı. 

19 Ocak 2038 tarihine gelindiği zaman, 32 bit işlemciler tarihi daha fazla hesaplayamayacak. Çünkü 32 bit işlemcilerin hesaplama kapasitesi tükenmiş olacak.

32 bit işlemciler mimari olarak 4 milyar 294 milyon 967 bin 295 farklı değer hesaplayabilir. Ancak bu değerler 2 milyar 147 milyon 483 bin 648 tanesi negatif, 2 milyar 147 milyon 483 bin 647 tanesi de pozitif olmak üzere ikiye bölünür.

Bilgisayarlar tarih bilgisini saniye bazında hesaplar. 1 Ocak 1970 00.00:00 tarihinden, 19 Ocak 2038 03.14:07 tarihine kadar olan saniye sayısı da 2.147.483.647. Yani 19 Ocak 2038 03.14:08 tarihi geldiği zaman 32 bit işlemcilerin pozitif yönde sayabileceği değer sınırı aşılmış olacak. Bu durumda 32 bit işlemci pozitif alanda daha fazla işlem yapamayacağı için negatif alanda işlem yapmaya başlayacak.

Ancak bu sefer de işlemci negatif alanda hesaplama yapabildiği için en küçük negatif sayıdan başlayarak büyüğe doğru saymaya başlayacak. Bunun sonucunda ise tarih sıfırlanarak 1 Ocak 1970'e tekrar dönecek.

Tarih ayarını düzeltmeye kalkarsanız 32 bit işlemcinin gücü yetmeyeceği için tarih tekrar sıfırlanacaktır. Bu döngü nedeniyle birçok bilgisayar çökecek. Üstelik bu kez hiçbir güncelleme de işe yaramayacak. Tek çözüm 64 bit işlemciye geçmek olacak.

19 Ocak 2038'te muhtemelen 32 bit işlemciye sahip her bilgisayar aynı hatayı vermeyecek. En olası hatalar arasında tarih 1970'e döneceği için birçok BIOS bilgisayar açılışında hata vererek tarihin güncellenmesini isteyecek.

İkinci bir hata ise tarihin geçmişe dönmesinden dolayı bilgisayarda yüklü birçok sertifikanın geçerliliğini yitirecek olması. Bu nedenle de birçok program ve web sitesi artık kullanılmayacak hale gelecek.

Güney Koreli şarkıcı PSY'nin Gangnam Style videosu ilk olarak 2012 yılında çıktığında milyonlarca kişi tarafından izlendi. Video Youtube üzerinde 1 milyar görüntülenmeyi yakalayan ilk video oldu. Ancak izlenme sayısı giderek arttı ve 2 milyarı aştı.

Videonun izlenme sayısı 2 milyar 147 milyon 483 bin 648'e ulaştığında ise Youtube’un kullandığı 32 bit sayaç yetersiz kaldı. Bu nedenle Youtube, Gangnam Style yüzünden tüm sayaç teknolojisini yenilemek zorunda kaldı.

Bu problemden kurtulmak için yazılım güncellemesi hiçbir işe yaramayacak. Çünkü işlemci kapasitesi çoktan dolmuş olacak. Problemden kurtulmanın tek yolu ise 64 bit işlemci kullanmak. Peki 64 işlemcilerin ömrü ne zaman bitecek?