Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu 2020 yılının Ağustos ayında partisinin Van Kongresi’nde, “Bir tek Kürdün aidiyet sorunu hissettiği Türkiye huzurlu olamaz” diyerek " ana dilin eğitimde ve sosyal hayatta öğretilmesi ve kullanımının, vatandaşlarımızın bu vatana duydukları aidiyet bilincini güçlendireceğine" vurgu yaptı.
2019 yılında ise Gelecek Partisi kurmaylarından Kurucular Kurulu Üyesi Bayram Zilan, “Davutoğlu’nun Kürtçe’nin eğitim dili olması yönünde yapılan teklife karşı olduğuna dair bir görüş belirttiğine tanık olmadım" demişti.
Öte yandan Davtuoğlu, Türkiye'nin ulus devlet anlayıına aykırı biçimde TBMM'de 'eşit temsiliyet' kisvesiyle etnik bölücülüğe de alan tanıyor.
DEVA Partisi’nin Eğitim Politikaları Başkanı Zeynep Dereli, geçtiğimiz yıl ocak ayında Rudaw’a verdiği demeçte "ana dilde eğitim" konusunda "Parti programımızda ana dil konusunu çok net şekilde belirttik. Ana dilde eğitim bir vatandaşlık hakkıdır, bir anayasal haktır" ifadelerini kullanmıştı.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ise, yeni vatandaşlık anlayışına vurgu yapmıştı. Babacan, "Kimsenin etnik kökenine, dinine, inanıp inanmadığına bakmayan, yeni bir vatandaşlık anlayışı istiyoruz. Bu hakim olduktan sonraki adımlar doğal akış içerisinde gerçekleşir" ifadelerini kullanmıştı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu İngiliz istihbarat örgütünün denetiminde olduğu konuşulan İngiltere merkezli Demokratik Gelişim Enstitüsü (DPI) toplantısında anadilde eğitimle ilgili bir öneri sunmuştu.
Kılıçdaroğlu, anadilde eğitimle ilgili DPI toplantısındaki sözlerini inkar etse de katılımcılar iddiaları doğruluyor. Katılımcılar Kılıçdaroğlu'nun parti tabanından gelen tepkiler üzerine geri adım atmış olabileceğini söylüyor.
Kılıçdaroğlu’nun önerisini inkar etmesi üzerine Aydınlık toplantıya katılan isimlere ulaştı. Katılımcılar Chatham House kuralları nedeniyle isimlerini açıklamak istemezken, Kılıçdaroğlu’nun önerisini inkar etmesini anlamadıklarını kaydettiler. Özetle, “Kılıçdaroğlu bu öneriyi yaptı. Basına yansıyan bilgiler doğru. Bildiğimiz kadarıyla toplantının kayıtları da var. Sanırım içeriden, parti tabanından gelen tepkiler üzerine geri adım attı” değerlendirmesinde bulundular. CHP Parti Meclisi üyesi bir milletvekili de Kılıçdaroğlu’nun sözlerini birden fazla kaynaktan doğrulattıklarını söyledi.
CHP milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise “Öncelikle işi siyaset dışında tutmalıyız. Bir öğrenci öğreniminin başında anadilinden ayrı kalamaz. Ama bu üniversiteye kadar da devam etmez, resmi dili öğrenmesine kadar sürer, sonrasını resmi dili olan Türkçe ile devam ettirir. Bu mesele Kürt sorununda bütün tarafların uzlaştığı kırılma noktası haline geldi, bunun ortadan kaldırıp, gerekçeyi yok etmek gerekir” görüşünü savunmuştu.
Terör örgütü PKK'nın siyasi uzantısı HDP ise anadilde eğitim konusunda daha önce Meclis'e defalarca önerge vermiş, söz konusu teklifler reddedilmişti.
HDP Eş Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, anadilde eğitim etkinliklerinde sürekli boy gösterdiler.