Bu fotoğraf 28 Mayıs 1922'de Ramazan Bayramı'nın ilk gününde meclisin önünde çekilir. Mustafa Kemal Paşa, 3 ay sonra Kocatepe'de ordusunun başında olacaktır.
Bugünde de üç senedir kurtuluş mücadelesi veren orduya dualar edilir ve 3 ay sonra da kesin zafer elde edilir. Şimdi gelin geçmişten başlayarak bugüne kadar gelelim ve Gazi, Ramazan Bayramı günlerinde nerelerdeymiş bir bakalım.
29 Kasım 1905, Atatürk Şam'da
Kurmay Yüzbaşı Genç Mustafa Kemal, sakıncalı bulunduğu ve staj için gönderildiği Şam'da Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurar. Örgüt yalnızca Şam'da kalmaz Beyrut, Yafa, Kudüs ve Selanik'e de genişler. İşte Atatürk bu Ramazan Bayramı'nda ilerideki devrimi örgütlemektedir.
7 Kasım 1907, Atatürk Manastır'da
Kıdemli Yüzbaşı Mustafa Kemal, Ekim ortalarında merkezi Manastır'da bulunan 3. Ordu Karargahı'na atanır. Bu sıralar İttihat ve Terakki oldukça etkin çalışmaktadır ve Atatürk 29 Ekim'de cemiyete üye olarak devrim faaliyetlerini devam ettirir.
27 Ekim 1908, Atatürk Bingazi'de
Eylül sonu Trablusgarp'a gelerek olası bir iç karışıklığı önleyen Mustafa Kemal, 19 Ekim'de Bingazi'ye hareket eder ve ayağının tozuyla II. Meşrutiyet'e başkaldıran Şeyh Mansur'un evini sararak kendisini teslim alır.
25 Eylül 1911, Atatürk İstanbul'da
Aslında Trablusgarp'tan apar topar çağrılır İstanbul'a Binbaşı Mustafa Kemal. Bu durumu Salih Bozok'a bayramdan bir gün önce çektiği telgrafta şöyle anlatır: 'Orduyu, memleketi kurtarmak için çok fedakârane çalışmak lazım. Başka çare yok!' 5 gün sonra Trablusgarp işgal edilir ve Atatürk gönüllü olarak Trablusgarp'a gider.
13 Eylül 1912, Atatürk Derne'de
Mart'ta Derne Komutanlığı'na atanan Atatürk, İtalyanlarla savaşmaktadır. Bayramdan hemen 2 gün önce karşı bir taarruz ile İtalyanları kışkırtan Binbaşı Mustafa Kemal'e 15 Eylül'de, bayramın ikinci günü, İstanbul'daki arkadaşlarından bir telgraf gelir: 'Siz, bizim içimizde ruh ve beyinsiniz, keşke aramızda olsanız!'
23 Ağustos 1914, Atatürk Sofya'da
1. Dünya Savaşı başlar. Yarbay Mustafa Kemal, Sofya'da askeri büyükelçi olarak bulunur. Endişelidir ve bunu Dr. Tevfik Rüştü Bey'e şöyle aktarır: 'Bu savaş çok uzun sürecektir. Ona girmekte geç kalınmaz; bundan korkup acele etmeyelim.'
12 Ağustos 1915, Atatürk Çanakkale'de
Dünya'nın en büyük savunma savaşlarından biri verilirken Yarbay Mustafa Kemal 10 Ağustos günü askerlerine şöyle der: 'Askerler, şüphesiz düşmanı yeneceğiz; fakat acele etmeyin! Evvela ben ileri gideyim, işaretimi bekleyin.' Ardından ise tarihin talihinin yüzümüze gülmesi ve Atatürk'ün saatinden vurulması olayı...
1 Ağustos 1916, Atatürk Silvan'da
Çanakkale'den Doğu Cephesi'ne atanan Anafartalar Kahramanı Tümgeneral Mustafa Kemal, bayramın 2. günü, 2 Ağustos'ta Ruslara karşı Muş ve Bitlis yönünde taarruza geçer. 7'sinde Muş, 8'inde ise Bitlis işgalden kurtarılır.
10 Temmuz 1918, Atatürk Karlsbad'da
Onca savaştan sonra bir de 7. Ordu Komutanlığı ve Doğu'daki anlaşmazlıklar derken böbreklerinden hastalanır Gazi ve bu bayramını da Karlsbad'da geçirir. Hatta o sıra Vahdettin tahta çıkar ve Atatürk hem Ramazan Bayramını hem de Padişah'ı kutlayan bir yazı yayımlar.
30 Haziran 1919, Atatürk Çardak Boğazı'nda
1 hafta önce Amasya Genelgesini yayımlayarak başkaldırısını dünyaya ilan eden 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal, 1 hafta sonra da bütün görevlerinden istifa edecektir. 30 Haziran gecesini ise Sivas ile Erzincan arasında toprak üstünde yatarak geçirir; çünkü eski arabası sık sık bozulmaktadır.
18 Haziran 1920, Atatürk Ankara'da
Meclis açılmış ve artık O, padişah onayıyla bir idam mahkumu olarak devrimin doğal komutanıdır ve Meclis Başkanı seçilir. Bayramın 3. günü ise Sovyetler'e göndereceği mektupta şöyle diyecektir: 'Biz insanlık adına emperyalizme karşı savaşıyoruz.' Aynı gün Batı cephesini denetlemek için Eskişehir'e hareket eder.
8 Haziran 1921, Atatürk Ankara'da
Bayram nedeniyle Ankara Belediyesi'ne bir kutlama yazısı yazar Meclis Başkanı Mustafa Kemal ve -bizde de her an olması gerektiği gibi- dilinden bağımsızlığı düşürmez yine:
“Vatanın bağımsızlığı için ayağa kalkan Anadolu’nun tuttuğu mukaddes kurtuluş yolunda eriştiği üçüncü bayram münasebetiyle, en samimî tebriklerimi takdim eder ve millî çalışmada başarı temenni ederek, bu tebrikimin halka ulaştırılmasını rica ederim”