Atatürk'ün temelini attığı anıt heykel!
31 Ağustos 1924'te tahtadan yapılmış bir platforma çıkmış kurtarıcı halka sesleniyor. İki sene önce düşman süngüsü altında acılar çeken bu insanlara, halaskârları sesleniyor. Peki Atatürk, neden 2 sene sonra Büyük Taarruz'u yönettiği bu şehre tekrar gelmişti? İşte büyük bir vefanın öyküsü...
Mustafa Kemal Atatürk, Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın ardından savaş alanını yakından görmek amacıyla 31 Ağustos 1922 günü beraberindekilerle savaş mahallini inceliyordu.
Atatürk savaş yerlerini incelerken Berberçamı mevkiinde top mermisinin açtığı çukur içinde üzeri yarı toprakla örtülü bir şehidin kolunun sancağı gökyüzüne doğru dik tutar bir şekilde kaskatı kaldığını görmüştü. Mustafa Kemal, büyük bir hayret ve şaşkınlıkla buradaki şehidin kim olduğunun araştırılmasını istemiş ancak yapılan tüm tetkiklere rağmen künyesi tespit edilemeyen bu askere, “meçhul asker” denilmişti.
Mustafa Kemal, bu manzaradan son derece etkilenmiş savaş alanında yaşananları en iyi anlatabilecek timsal olduğunu fark etmişti. Bu nedenle söz konusu mevkide kimliği tespit edilemeyen şehidin sancağı tutar vaziyetteki halinin örnek alınmasını istemişti.
Mustafa Kemal’in talimatı üzerine hazırlıklara başlanmış 30 Ağustos 1924 günü Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın 2. Yıldönümü münasebetiyle Karatepe’de geniş katılımlı bir temel atma töreni tertip edilmesi kararlaştırılmıştı.
27 Ağustos’tan itibaren törenlerde hazır bulundurulmak amacıyla bazı askeri birlikler Ankara’dan Dumlupınar’a trenle sevk edilmişti.
30 Ağustos 1924 tarihinde yapılacak tören programını Maarif Vekâleti düzenlemiş ve Başbakanlığa arz etmişti. Tören programının öğleden sonra saat 14:00’de başlayacağı, İzmir’den İstanbul’dan, Adana, Konya ve Ankara yönlerinden bu törene katılacaklara özel olmak üzere yarım ücretli bilet tahsis edilmişti. Tören için tahsis edilen trenlerin saat 14:00’daki merasimlere beraberindekileri yetiştirmek üzere hareket etmeleri gerektiği, bildirilmişti. Yapılan tören programında Dumlupınar’dan tören yerine kadar gidemeyecekler için Birinci Kolordu’nun yeteri miktarda araç tahsis edeceği, tören yerindeki su ihtiyacının Afyonkarahisar Valiliği ve Birinci Kolordu tarafından karşılanacağı, katılımcıların beslenme ihtiyaçlarını kendilerinin karşılayacağı belirtilmişti.
Temel atma töreni için Afyonkarahisar’dan Yıldırım Kemal İstasyonu ve Selkisaray İstasyonu’na İzmir’den trenle Ali Fuat Paşa, Fahrettin Paşa, Ali Hikmet Paşa, vb. yetkililer gelmişlerdi. Eskişehir istikametinden gelen trenle de Kemalettin Sami Paşa daha önce gelen komutanlar heyetine dahil olmuştu. Mustafa Kemal, Selkisaray İstasyonu’nda özel vagonundan inmiş, Dr. Adnan, Halide Edip, Kazım Karabekir, Nurettin Paşa vb. üst düzey heyet üyeleri tarafından karşılanmış milletvekilleri, komutanlarla beraber saat 13:00’da üstü açık bir otomobille tören alanına geçilmişti.
Atatürk, 30 Ağustos 1924 günü anıtın temel atma töreninde yaptığı konuşmada, bu anıtın taşıdığı anlam ve önemle ilgili olarak; ‘‘Hiç şüphe etmemelidir ki, yeni Türk Devleti'nin, genç Türk Cumhuriyeti'nin temeli burada sağlamlaştırıldı, ebedi hayatı burada taçlandı. Bu sahada akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedi muhafızlarıdır. Burada temelini attığımız ‘‘Şehit Asker Abidesi’’ işte o ruhları, o ruhlarla beraber gazi arkadaşlarını, fedakâr ve kahraman Türk Milleti'ni temsil edecektir.
Bu Abide Türk vatanına göz dikenlere, Türk’ün 30 Ağustos günündeki ateşini, süngüsünü, cesaretini, kudret ve iradesindeki şiddeti hatırlatacaktır.’’ tarihi sözünü söylemiştir.
Mustafa Kemal, 30 Ağustos Meydan Muharebesi’nin Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olduğunu Türk milletinin burada kazandığı zafer kadar kesin sonuçlu bir savaş olmadığını, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin temelinin burada sağlamlaştırıldığını, bu sahada akan Türk kanlarının, gökyüzünde seyreden şehit ruhlarının Cumhuriyet’in ebedi bekçileri olduğunu ifade etmişti. Mustafa Kemal temeli atılan anıtın önemini anlatırken “Şehit Asker” abidesinin şehit ruhlarını, onlarla beraber olan gazi arkadaşlarını, fedakâr ve kahraman Türk milletini temsil ettiğini, Türk milletinin kayıtsız şartsız hâkimiyetini eline aldığının delili olduğunu dile getirmişti.
Mustafa Kemal tarafından temeli atılan Meçhul Asker Anıtı’nın, Mimar Hikmet ve Taşçı İbrahim tarafından Mustafa Kemal’in talimatı doğrultusunda 1181 rakımlı Zafertepe’de 1924 yılında yapımına başlanmış 1927 yılında tamamlanarak ziyarete açılmıştı.
1961 yılında 220 Sayılı Yasa ile Anıtın, olayın geçtiği Berberçam Tepesi'ne taşınması kararlaştırılmış, 1964 yılında Zafertepe’de Zafer Anıtı'nın yapılması ile yerinden kaldırılarak Afyonkarahisar Müzesine taşınmış, 1979 yılında şimdiki yerine yapılarak 30 Ağustos 1979 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı, meçhul asker nezdinde başta Başkomutanlık Savaşı olmak üzere Milli Mücadele’ye katılan şehit, gazi tüm asker ve komutanlarla beraber Türk milletini sonsuza kadar temsil etmek amacıyla bizzat Mustafa Kemal’in talimatıyla inşa edilmiştir.
KAYNAK: