Binlerce yıldır su taşıyorlar: İşte dünyanın en önemli 10 nehri...

10. Sepik Nehri

Sepik Nehri, Yeni Gine adasındaki en uzun nehirdir. Nehir, Papua Yeni Gine'nin orta dağlık bölgelerindeki Victor Emanuel Sıradağları'ndan doğar. Sepik Nehri'nin uzunluğunun büyük bir kısmı Amazon Nehri gibi yılan gibi kıvrıla kıvrıla Bismarck Denizi'ne ulaşır. Diğer pek çok büyük nehrin aksine Sepik'in herhangi bir deltası yoktur, doğrudan denize dökülür.

Nehrin toplam uzunluğu 1,126 kilometredir (700 mil). Sepik Nehri boyunca büyük yerleşim yerleri bulunmamaktadır. Nehrin küçük kabile gruplarının izolasyonu, en özgün ve kapsamlı sanatsal geleneklerden birinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Dünyada bozulmadan kalan son ortamlardan biridir.

9. Mississippi Nehri

Yaklaşık 2,320 mil (3,730 km) uzunluğundaki Mississippi Nehri, Amerika Birleşik Devletleri ve Kuzey Amerika'daki en büyük nehir sistemidir. Nehir Itasca Gölü'nden doğar ve New Orleans'ın altından Meksika Körfezi'ne dökülür. Başlıca kolu olan Missouri Nehri ile birlikte nehir 31 ABD eyaletinin tamamını ya da bir kısmını sular.

Ünlü buharlı gemiler ticarete 1820'lerde girmiştir. Pamuk, kereste ve gıda nehirden aşağıya taşınıyordu. 1880'lerde demiryollarının gelişinden sonra buharlı gemi trafiği azalsa da 1920'lere kadar bir özellik olarak kaldılar. Delta Queen gibi birkaç buharlı gemi ikon olarak hayatta kalmayı başarmıştır.

8. Volga Nehri

Volga, Avrupa'nın en uzun nehri ve Rusya'nın en önemli nehirlerinden biridir. Rusya'nın en büyük 20 şehrinden, başkent Moskova da dahil olmak üzere 11'i Volga'nın drenaj havzasında yer almaktadır.

Moskova'nın kuzeybatısındaki Valday Tepeleri'nde sadece 225 metre (740 feet) yükseklikten doğar ve 3,645 km (2,266 mil) ileride Hazar Denizi'ne dökülür. Volga nehri, her yıl üç ay boyunca uzunluğunun büyük bir kısmında donmasına rağmen Rusya'daki iç nakliye ve taşımacılık için büyük önem taşımaktadır.

7. Zambezi

3,540 km (2,200 mil) uzunluğundaki Zambezi nehri Afrika'nın en uzun dördüncü nehridir. Nehir Zambiya'nın kuzeybatısındaki siyah bir sulak alanda doğar ve Angola'dan geçerek Namibya, Botsvana, tekrar Zambiya ve Zimbabve sınırları boyunca akarak Hint Okyanusu'na döküldüğü Mozambik'e ulaşır.

Zambezi'nin en görkemli özelliği güzel Victoria Şelaleleri'dir.

Nehir birçok hayvanın büyük popülasyonlarını desteklemektedir. Nehrin sakin bölgelerinin çoğunda hipopotamlar bol miktarda bulunur ve birçok timsah da mevcuttur. Zambezi ayrıca büyük türler de dahil olmak üzere yüzlerce balık türünü barındırmaktadır. Örneğin boğa köpekbalığı nehrin çok iç kesimlerinde bulunmuştur. Saldırgan bir köpekbalığı olan bu tür, insanlara yönelik birçok saldırıdan sorumlu tutulmuştur.

6. Mekong Nehri

Mekong Nehri, tahmini 4.350 km (2.703 mil) uzunluğu ile dünyanın en uzun 12. nehridir. Tibet Platosu'ndan doğan bu nehir Çin'in Yunnan eyaleti, Burma, Laos, Tayland, Kamboçya ve Vietnam'dan geçmektedir. Akıştaki aşırı mevsimsel değişimler ve akıntı ve şelalelerin varlığı nedeniyle nehirde gezinmek zordur.

Mekong havzası, sadece Amazon'un geçtiği, dünyanın en zengin biyolojik çeşitlilik alanlarından biridir. Ancak ilk Çin barajının inşasından bu yana Mekong yunusu ve denizayısı da dahil olmak üzere pek çok tür tehlike altına girmiştir.

5. Ganj nehri

2,510 km (1,560 mil) uzunluğundaki Ganj nehri Hindistan'ın batısındaki Himalayalar'dan doğar ve Bengal Körfezi'ndeki Sunderbans deltasına dökülür. Hindular tarafından uzun zamandır kutsal bir nehir olarak kabul edilmekte ve Hinduizm'de tanrıça Ganga olarak tapınılmaktadır. Tarihsel olarak da önemli bir yere sahiptir: birçok eski eyalet veya imparatorluk başkenti kıyısında yer almıştır.

Ganj'ın kıyısında yer alan Varanasi, bazıları tarafından Hinduizm'in en kutsal şehri olarak kabul edilir. Hindular sevdiklerinin küllerini nehre serper ve bazıları Ganj'da en az bir kez yıkanmadan hayatın tamamlanmayacağına inanır. Ganj bu kadar önemli bir nehir olduğu için Hindistan'ın Ulusal Nehri olarak ilan edilmiştir.

4. Tuna Nehri

Tuna Nehri Avrupa'nın en önemli nehirlerinden biridir ve Volga'dan sonra kıtanın en uzun ikinci nehridir. Nehir, Roma İmparatorluğu'nun uzun süreli sınırlarından biriydi ve bugün 10 Avrupa ülkesinin sınırlarının bir bölümünü oluşturmaktadır.

Almanya'daki Kara Orman'dan doğar ve Karadeniz'e dökülmeden önce 4 başkentten geçerek yaklaşık 2850 km (1771 mil) boyunca doğuya doğru akar. Alman Ren-Main-Tuna Kanalı'nın 1992 yılında tamamlanmasından bu yana nehir, Karadeniz'den Kuzey Denizi'ndeki Rotterdam'a kadar uzanan trans-Avrupa su yolunun bir parçası olmuştur

3. Yangtze Nehri

Dünyanın en önemli nehirlerinden biri olan Yangtze Nehri, Çin'in en uzun, dünyanın ise üçüncü en uzun nehridir. Nehir yaklaşık 6300 km (3915 mil) uzunluğundadır ve Tibet platosunun doğu kısmında uzanan bir buzuldan doğar. Doğal güzellikleriyle dikkat çeken muhteşem Yangtze Boğazı'ndan geçerek Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir üzerindeki barajlardan biri olan Üç Boğaz Barajı, dünyanın en büyük hidro-elektrik santralidir.

Nehir dünyanın en işlek su yollarından biridir. Trafik, kömür gibi dökme malların yanı sıra mamul mallar ve yolcuları taşıyan ticari trafiği de içermektedir. Özellikle güzel ve doğal Three Gorges bölgesi boyunca birkaç gün süren nehir yolculukları da popülerdir.

2. Nil Nehri

Nil, Doğu Afrika'dan Akdeniz'e kadar 6,650 km (4,132 mil) boyunca kuzeye uzanan dünyanın en uzun nehridir. Nil'in Beyaz Nil ve Mavi Nil olmak üzere iki büyük kolu vardır. Beyaz Nil, Orta Afrika'nın Büyük Göller bölgesinde yükselirken Mavi Nil Etiyopya'daki Tana Gölü'nde başlar.

Nehir, Mısır medeniyetinin gelişiminde çok önemli bir rol oynamıştır. Nil'den gelen silt birikintileri, nehir her yıl kıyılarını taşırdığı için çevredeki araziyi son derece verimli hale getirmiş ve Mısırlılar buğday ve diğer mahsulleri yetiştirebilmişlerdir.

Nil aynı zamanda eski Mısırlıların ruhani yaşamının da önemli bir parçasıydı. Hapy adlı tanrı yıllık sellerin tanrısıydı ve hem onun hem de firavunun Nil'in taşmasını kontrol ettiği düşünülüyordu.

1. Amazon Nehri

Yaklaşık 6.400 km (4.000 mil) uzunluğuyla Amazon Nehri dünyanın en uzun ikinci nehri olup, saygın kaynaklar iki nehrin tam uzunluğu konusunda hemfikir olmasa da Nil'den biraz daha kısadır.

Kesin olan, Amazon'un hacim olarak dünyanın en büyük nehri olduğu ve toplam nehir akışının dünya toplamının yaklaşık beşte birini oluşturduğu. Amazon ve kolları Peru, Bolivya, Venezuela, Kolombiya, Ekvator ve Brezilya'dan geçerek Atlantik Okyanusu'na dökülür.

Amazon'da 3.000'den fazla tanınmış balık türü bulunmaktadır ve yeni türler keşfedilmeye devam etmektedir. Orinoco Nehri ile birlikte, 2,6 metre (8,5 feet) uzunluğa kadar büyüyebilen en büyük nehir yunusu türü olan Amazon Nehir Yunuslarının ana yaşam alanlarından biridir.

Boğa köpekbalığının Amazon Nehri'nin 4.000 km (2.500 mil) yukarısında Peru'daki Iquitos'ta görüldüğü rapor edilmiştir. Amazon'daki bir başka tehlikeli balık da büyük sürüler halinde toplanan kötü şöhretli pirana balığıdır, ancak sadece birkaç türünün insanlara saldırdığı bilinmektedir.