Bruksizm nedir? Bruksizm nedenleri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Uykuda görülen bruksizmin bir çeşit uyku bozukluğu olduğunu söyleyen Dt. Tuğçe Serdaroğlu, bruksizme yol açan faktörleri ve tedavi yöntemleri ile merak edilenleri anlattı.

Uyurken dişiniz kırılabilir

Kişilerin uyanıkken de bir takım belirtileri fark edebileceğine dikkat çeken Dt. Tuğçe Serdaroğlu, “Belirtiler arasında yüz ve çene ağrısı, çene hareketlerinde kısıtlılık ve çene sertliği, çene hareketlerinde tıklama veya patlama benzeri ses duyulması, künt baş ağrısı, dişlerde hasar ve aşınma, kırılmış ya da gömülmüş dolgular, çenede açılma kapanma hareketlerinden sorumlu eklemin (temporomandibuler eklem) hasarına bağlı kulak ağrıları vardır. Şiddetli ve devamlı ağrılar, ağrının kaynağının tespitini zorlaştırabilir. Uyku esnasında bruksizmi olan kişiler diş gıcırdatma ya da sıkma belirtilerini fark edemiyor olsa da yanlarındaki kişiler gıcırdatma sesini fark edebilir” diye konuştu.

Uyanıkken diş sıkmanın nedeni stres

Uyanıkken görülen bruksizmin bilinçsiz bir alışkanlık olduğunu söyleyen Dt. Tuğçe Serdaroğlu, “Genellikle uyanıkken görülen bruksizm diş gıcırdatmaya sebep olmaz; fakat diş sıkma ve çene eklem ve kaslarında gerilme şiddetlidir. Çene ve çevresinde ağrı, baş ağrısı ve sertlik sık rastlanan belirtiler arasındadır. Uyku ve uyanıklık bruksizminde ortak görülen özellik, ikisinin de istemsiz olarak gerçekleşmesidir. Yoğun stres altında ve konsantrasyon halinde bruksizm riski yüksektir” ifadelerini kullandı.

Altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir

Dt. Tuğçe Serdaroğlu, bruksizmi önlemek için yapılması gerekenleri şöyle anlattı:
“Alkol, sigara ve kafeinden mümkün olduğu kadar uzak durulmalıdır. Dişlerde aşınma ve çene eklemlerinde yıpranmayı önlemek amacıyla sakız çiğnemeden kaçınılması gerekir. Şiddetli ağrılar ve kas kasılmalarını hafifletmek için hafif ısı uygulanmalıdır. Stresi azaltmak ya da stresi yönetebilme yollarını denemek gerekir. Gerekli görüldüğü durumlarda destek almaktan çekinilmemelidir. Nefes egzersizleri gibi rahatlama teknikleri, reflü, uyku apnesi ya da epilepsi gibi başka tıbbi durumlardan kaynaklı bruksizmin önlenmesi için tek etkili yol ise altta yatan hastalığın tedavi edilmesi ya da semptomlarının hafifletilmesine yönelik tedavi planlanmasıdır.”

Tedavi yöntemleri

Dt. Tuğçe Serdaroğlu, bruksizm tedavi yöntemleri ile ilgili şunları söyledi:
“Bruksizm tedavisi hastanın beklentisine, bruksizmin tipine ve hastalığın şiddetine göre çeşitlilik gösterir. Günümüzde pek çok tedavi stratejisi bulunmaktadır. Bruksizm tedavi yöntemleri başlıca aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Diş sıkma aparatı, ağız splint (gece plağı): Bu tedavi yöntemleri dişlerde ve çene ekleminde kenetlenmenin, dişlerde gıcırdatmanın neden olduğu hasarı önlemek amacıyla dişlerin ayrık tutulmasını sağlamak için kullanılır. Üst ve alt dişlere uygun olarak tasarlanırlar ve sert akrilik ya da yumuşak plastik malzemeden üretilebilirler.

İlaç tedavisi: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar bruksizm ile bağlantılı ağrı ya da şişliklerin giderilmesinde, diş hekimi önerisiyle, tercih edilebilir. Bazı vakalarda kas gevşetmek amacıyla ilaç tedavisi de önerilebilir. Böylece çene kasları dinlenmiş ve gerginlik azaltılmış olur. Bu da semptomlarda gerileme sağlar.

Biofeedback terapisi: Biofeedback, nefes alıp verme, kalp atış hızı gibi vücutta istem dışı kontrol mekanizmalarına sahip fonksiyonların kontrolünü öğretmeyi amaçlayan bir terapi türüdür. Biofeedback terapisi için yeterli düzeyde kanıt yoktur; fakat semptomların iyileştiğini gösteren vakaların gösterildiği çalışmalar mevcuttur.

Botoks: Şiddetli bruksizm vakalarında botoks enjeksiyonları, uyku bruksizmine neden olan kasların felç olmasını ve diş gıcırdatmanın önlenmesini sağlayabilir. Botoks işlemi kalıcı çözüm oluşturmayacağından, tekrar eden dozlar gerektirdiğinden ve ekonomik bir seçenek olmadığından çok tercih edilen tedavi yöntemleri arasında değildir.

Altta yatan nedene yönelik tedavi: Genellikle ruh sağlığı bozukluğunun tedavisi bruksizm tedavisinde etkili olur. Konuşma terapileri ve ilaç kombinasyonları sıklıkla önerilir. Uyku apnesi gibi diğer sağlık problemlerinde ise problemin tedavisi, bruksizm tedavisinde kilit faktördür. Örnek olarak uyku apnesi olan kişide uyku bölünmelerini önlemek amacıyla sürekli pozitif hava yolu basıncı makinesi kullanmak, verilebilir.

Tedavi edilmeyen bruksizm kalıcı diş hasarlarına neden olabilir!

Bruksizm uzun vadede hafif ya da şiddetli hasarlara yol açabileceğinin altını çizen Dt. Tuğçe Serdaroğlu, bruksizmin neden olduğu hasarları şöyle sıraladı:

“Tedavi edilmeyen bruksizim, diş minesinde aşınmaya ve tahrişe bağlı diş hassasiyetine, diş eti iltihabı ve diş eti kanamalarına, gevşek dişler ve dişlerin kalıcı kaybına, diş dolgusunda hasara, uçları düzleşmiş, kısa ya da kırık dişlere, şiddetli ağrı, gerginlik, hareket kısıtlılığı ve çiğneme zorluğuna yol açan temporomandibuler eklem sendromuna neden olabilmektedir.”

Kaynak:İHA