Bugüne kadar siyasi partilere hazineden kaç para verildi?

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na 16 Ekim'de sunulan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda siyasi partilere Hazine'den 645 milyon lira ödenek ayrılmıştı. Bu rakam 2023 yılı için 4.5 milyar liraya çıktı.

Siyasi partilere verilecek hazine yardımı nasıl belirleniyor?

Siyasi partiler faaliyetlerini sürdürmek için bağış, aidat, gayrimenkul gelirleri ve parti etkinliklerinden elde edilen gelirleri kullanabiliyor. 

Fakat bunların yetersiz kalması nedeniyle Türkiye'de 1965 yılından beri Hazine tarafından siyasi partilere destek veriliyor.

Siyasi partiler kanuna göre en son parlamento seçimlerime katılmış ve genel barajı aşmış partilere toplamda her yıl o yılki genel bütçe gelirlerinin 5 binde ikisi oranında ödeme yapılıyor.

1965 yılında siyasal partileri düzenlemek üzere TBMM’ye sunulan Tasarıda (Siyasi Partiler Kanunu Tasarısı) ve Tasarının Millet Meclisinde benimsenen ilk biçiminde, siyasal partilere devlet tarafından yardım yapılmasına ilişkin her hangi bir hüküm yer almamaktaydı. Yardımı öngören ifadeler, Tasarıya, “partilerin faaliyetlerini mali bakımdan güçlü baskı gruplarının etkisinden kurtarma” ve “partilerin düşünce partileri olarak gelişebilmeleri için gerekli araştırma, inceleme ve fikir 38 yayma teşkilatını kurabilmelerini sağlama” gerekçeleriyle Cumhuriyet Senatosu Geçici Komisyonunda eklendi.

Seçim kararının ilan edilmesiyle AK Parti’ye 1.3 milyar, CHP’ye 695.9 milyon, HDP’ye 359.7 milyon, MHP’ye 341 milyon, İYİ Parti’ye ise 306.1 milyon lira ilave hazine yardımı yapılacak. Böylece gelecek yıl AK Parti’ye toplam 1 milyar 961.3 milyon lira, CHP’ye 1 milyar 43,9 milyon TL, hakkında kapatma davası bulunan HDP’ye Anayasaya aykırı biçimde 539.5 milyon TL, MHP’ye 511.5 milyon TL, İYİ Parti’ye de 459.2 milyon TL hazine yardımı yapıldı.

Bugüne kadar toplamda siyasi partilere verilen hazine yardımı ne kadar? Hangi partilere, kaç para hazine yardımı verildi?

Saadet Partisi: 7.555.000 TL

DSP: 19.249.000 TL

Genç Parti: 32.400.000 TL

ANAP: 55.338.000 TL

DYP: 63.538.000 TL

İYİ Parti: 616.200.000 TL

HDP: 723.900.000 TL

HDP'nin seçimlere Yeşil Sol Parti listelerinden girecek. Bu durum HDP’ye verilen 540 milyon TL’lik Hazine yardımını gündeme getirdi. Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Doğu Perinçek, Hazine yardımının tamamının geri alınması için hukuki yollara başvurdu. Perinçek yaptığı açıklamada "Anayasa Mahkemesi (AYM), HDP Kapatma Davasında bir ara karar alarak, HDP’ye Hazineden yapılacak seçim yardımına bloke konması kararını kaldırmıştır. Anayasa Mahkemesi, bu kararıyla Anayasa ve Siyasî Partiler Kanunu’nu çiğnemiş ve bölücü terör örgütü PKK’ya 540 milyon TL verilmesine yol açmıştır. HDP’ye ödenen 540 milyon TL Mehmetçiğe kurşun ve yollarımıza mayın olarak geri dönecektir." dedi.

MHP: 2.451.063.742 TL

CHP: 4.362.347.593 TL

AK Parti: 8.736.714.930 TL

"Partiler üyelerine ve halka dayanmalı"

Vatan Partisi Genel Sayman Yıldırım Gençer, siyasi partilerin kendi tabanına dayanması önerisini getirdi. Gençer, Vatan Partisi iktidarında siyasi partilere Hazine yardımını kaldıracaklarını bildirdi. Gençer şöyle konuştu:

“Partiler üyelerine ve halka dayanmalı. Siyasi çalışmalarının kaynaklarını devlet Hazinesinden değil kendi imkanlarıyla yaratmalı. Bu partilere ayrılan devasa miktarlar devlet kasasını zayıflattığı gibi partiler arasında da eşitsiz rekabet yaratmaktadır, parti merkezlerini zenginleştirmektedir. Halkın alın terinden yarattığı değerleri siyasi partilere dağıtarak mı ekonomik zorlukları aşacağız? Devletin kaynaklarını üretime ve yatırıma ayrılması gereken yerde siyasi partilere hibe ediliyor. Vatan Partisi iktidarında siyasi partilere hazine yardımı kaldırılacak.”