Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 2022 yılında yaptığı bir konuşmada Çin'i bir uzay gücü haline getirmeyi "Ebedi hayalimiz" olarak tanımlamıştı.
Çin, 14 Aralık 2013'teki Ay'a inişten bu yana mürettebatlı bir uzay istasyonu inşa etti, Mars'a robotik bir gezgin gönderdi ve Ay'ın karanlık yüzüne kontrollü iniş yapan ilk ülke oldu.
Mao Zedung zamanında koyulan hedefler meyvelerini vermeye başladı. O günlerden bugünlere Çin'in uzay konusunda aldığı mesafe göz kamaştırıcı. İşte Çin'in uzay programı hakkında bilinmesi gereken 5 konu...
1. ADIM: DOĞU KIZILDIR
Çin lideri Mao Zedung, Sovyetler Birliği 1957'de dünyanın ilk uydusu Sputnik 1'i fırlattıktan kısa bir süre sonra Çin ulusunun uzay hedeflerini ilan eder.
Çin'in 1970'te yörüngeye gönderdiği ilk uydusu, adını ünlü bir Komünist devrim şarkısından alır: Dong Fang Hong (Doğu Kızıldır).
Çin'in dünyanın en zengin ve en güçlü ulusları arasına girmesiyle birlikte program 1980'lerin sonlarına doğru hız kazanmaya başlar.
Ordu tarafından denetlenen gizli uzay programının hedefleri daha iddialı hale gelir ve 1992 yılında uzaya insan gönderme projesi resmen başlatılır.
2. ADIM: 'TAİKONOTLAR'
İlk uydunun fırlatılmasından otuz yıldan fazla bir süre sonra 15 Ekim 2003'te Yang Liwei uzaya giden ilk Çinli olur.
Shenzhou 5 görevinin başarısıyla Çin, ABD ve Rusya'dan sonra uzaya insan gönderme becerisini gösteren üçüncü ülke haline gelir.
İkisi kadın olmak üzere toplam 20 Çinli astronot uzaya yolculuk yapar. Bu astronotların birçoğu, yapımı geçen yıl tamamlanan ilk uzun süreli uzay istasyonu Tiangong'a yolculuk yaptı.
Çin medyası, “Ejderha”nın uzay yolcularını tanımlamak için "taikonot" terimini kullanıyor.
3. ADIM: AY'IN KARANLIK YÜZÜ
Adını Çin folklorundaki Ay tanrıçasından alan Chang'e-3, 2013 yılında yüzeye inerek, Çin'i Ay'a başarıyla inen üçüncü ülke haline getirir.
Bunu iki kilometre taşı daha izler. Çin 2019 yılında Chang'e-4 ile Ay'ın karanlık yüzüne kontrollü iniş yapan ilk ülke olur.
Bir yıl sonra Chang'e-5, 40 yıldan uzun bir süre sonra ilk Ay örneklerini Dünya'ya taşır.
Çinli uzay yetkilileri 2030 yılına kadar Ay'a insan indirmeyi ve bir Ay üssü inşa etmeyi planlıyor.
4. ADIM: MARS VE DERİN UZAY
Çin uzay programının en görkemli başarılarından biri 2021 yılında Tianwen-1 misyonunun Zhurong adlı bir gezgin robotu Mars yüzeyine indirmesiyle gelir.
Çin, ABD'den sonra Kızıl Gezegen'e robotik bir gezgin gönderen ikinci ülke olur. Yetkililer 2033 yılına kadar Mars'a mürettebatlı bir görev göndermeyi hedeflediyor.
İniş ve yörünge araçlarının yanı sıra Çin'in yakında Xuntian adlı bir uzay teleskobu fırlatması bekleniyor. Xuntian'ın NASA'nın Hubble teleskobundan çok daha geniş bir görüş alanına sahip olması bekleniyor.
5. ADIM: SAVUNMA
Çin uzayın silahlandırılmasına karşı olduğunu defalarca açıkladı. Böyle olmakla beraber uzay, ulusal savunma ve güvenlik için kritik olarak tanımlanıyor.
ABD ordusuna göre Çin Silahlı Kuvvetleri, uzay programında temel bir oyuncu. Casus uyduları, anti-uydu füzeleri ve elektronik savaş yetenekleri var.
Pentagon, bu yıl Kongreye sunduğu bir raporda Çin'in karşı uzay operasyonlarını "bölgesel bir askeri çatışma sırasında ABD'nin müdahalesini caydırmak ve buna karşı koymak için bir araç olarak gördüğünü" bildirdi.
DEV ADIMLAR
Çin'in uzay programı, tarihi bir perspektifle bakıldığında büyük bir ilerlemeyle uzaya dair önemli dev adımlar attı. Mao Zedung'un vizyonundan bugüne, Çin'in uzay keşfi ve araştırmaları, Ay'a ve Mars'a insan gönderme hedefleriyle gelecekteki projelerine odaklanmış durumda.
Uzaydaki etkileyici başarıları, Çin'i uluslararası arenada güçlü bir uzay oyuncusu haline getirdi ancak aynı zamanda uzayın barışçıl amaçlarla keşfi konusundaki taahhütleri de vurgulandı.
Çin'in uzaydaki bu çıkışı, bilim, teknoloji ve keşif alanlarında önemli bir küresel katkı sağlama potansiyelini beraberinde getirerek uzayın sınırlarını zorlamaya devam etmekte.