Cumhuriyet Döneminin ilk kağıt paraları... Paraların üzerindekiler sizleri şaşırtacak!

Türkiye ilk kağıt parayla 1840 yılında Sultan Abdülmecid döneminde tanıştı. “ Kaime-ı Nakdiye-ı Mutebere ” adıyla-Para yerine geçen kağıt- para olmaktan çok faiz getirili bir borç senedi veya hazine bonosu niteliğinde çıkarıldı. Bu paralar matbaada basılmıyor, elle yapılıyor ve her birine de resmi mühür basılıyordu. Bu durum kaimelerin kolayca sahtelerinin yapılmasını beraberinde getirdi ve kağıt paraya bir güvensizlik oluşturdu. Sahte paranın engellenmesi amacıyla 1842 yılından itibaren kaimeler matbaalarda basılmaya başlandı ve el yapımı olanlarla değiştirildi.

Osmanlı döneminde kullanılan kağıt paralar cumhuriyet dönemine de miras kaldı. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar-1927- kullanılmaya devam edildi. 1925 yılının sonunda Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen “Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun” ile Türkiye Cumhuriyetinin banknotlarının basılması kararı alındı. Bu kanun ile mevcut evrak-ı nakdiyenin aynı nitelik ve miktarda kağıt para ile değiştirilmesi esas alındı. Yeni banknotların hazırlanması görevi ise Maliye vekaletinden bir temsilcinin başkanlığında Ziraat,Osmanlı,İtibarı Milli,İş,Akhisar Tütüncüler ve Akşehir bankaları ile Türkiye’de faaliyet gösteren diğer bankaların birer temsilcisinden oluşturulacak bir komisyona bırakıldı.

Meclis Binası,Ankara Kalesi, karasabanla çift süren bir köylü

Eski Başbakanlık Binası
Dönemin Maliye Bakanı Abdülhalik Renda başkanlığındaki komisyon 9 aylık bir çalışma sonunda 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1.000 liralık kupürlerden oluşan banknotların basılması kararını alındı. Basım işi, ise bir İngiliz firması olan Thomas De La Rue’ya verildi.

Ankara Kalesi, Bozkurt, Meclis Binası

Ak Köprü
Ancak basılacak banknotların figürlerinin belirlenmesi uzun sürdü ve banknotların basılması Eylül 1927’ye kadar sarktı. Bundan dolayı Türkiye Cumhuriyeti’nin bastırdığı ilk kağıt para ancak 5 Aralık 1927 tarihinde tedavüle girebildi. Tedavülde olan evrakı nakdiyeler ise, 4 Aralık 1927 tarihinden itibaren dolaşımdan çekilmeye başladı ve 4 Eylül 1928 tarihinde ise tedavülden kaldırıldı.

Ankara Kalesi ve Bozkurt

Ankara Kalesinden görünüm
Cumhuriyet döneminin ilk banknotları harf devriminin henüz gerçekleşmediği 1927 yılında basıldı. İlk banknotlarda yazılar Osmanlıcaydı. Bununla birlikte banknotların üzerinde dönemin yabancı dili Fransızca ibareler vardı. Bu banknotların bir diğer özelliği ise üzerinde Atatürk’ün ya da İnönü’nün portresinin olmamasıydı.

Atatürk Portresi

Köy resmi

Sivas Gökmedrese, Atatürk portresi

Sivastan bir görüntü

Atatürk portresi

Sakarya demiryolu hattı