1861 yılında Endonezya'da meydana gelen 8,5 büyüklüğündeki deprem, binlerce insanın ölümüne yol açarken, ülkeyi altüst etti. Şimdi, bu büyük depremin trajik bir olay olmadığı anlaşılıyor; büyük Endonezya depremi zaten yer altında tam 32 yıl önce başlamıştı!
Bu deprem, tüm zamanların "kendini en yavaş gösteren" depremi olarak biliniyor. "Yavaş kayma olayı" olarak da adlandırılan bu tür depremlerin günler, aylar veya yıllar içinde ortaya çıktığı bilinse de 32 yıl herkes için şaşırtıcı.
Normal şartlarda meydana gelen depremlerde yer altındaki gerilim bir anda yüzeye çıkar ancak yavaş depremlerde, enerji fay hattı boyunca zaman içerisinde birikir ve en sonunda büyük bir sarsıntıyla yüzeye çıkar.
Yavaş depremler, 1990'ların başına kadar fark edilmedi çünkü ağır enerji salınımlarını fark eden GPS araçları henüz keşfedilmemişti. Yıllar geçtikçe, bilim insanları yavaş depremlerin süresinin büyük ölçüde değişebileceğini de keşfettiler.
Endonezya'da 2004'te 9.1 büyüklüğündeki Sumatra depremi, 2011'de Japonya'da meydana gelen 9.1 büyüklüğündeki Tōhoku depremi ve 2014'te Şili'de meydana gelen 8.2 büyüklüğündeki Iquique depremi de dâhil olmak üzere şimdiye kadar kaydedilen en güçlü depremlerin çoğundan önce yavaş kaymalar yaşandı.
Bu konuda elimizde birtakım örtüşen veriler olsa da henüz "yavaş kaymalar büyük bir depremin habericisidir" gibi keskin bir görüş için oldukça erken olduğu da vurgulanıyor.
Kaynak: National Geographic, 2021