14 Mart Tıp Bayramı özel: Türkiye'de yer alan 817 yıllık Dünyanın ilk hastanesi

Gevher Nesibe Şifahanesi Selçuklu Hükümdarlarından II. Kılıçarslan'ın kızı Gevher Nesibe Sultan tarafından vasiyet edilen ve ağabeyi I. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmıştır. 1206 yılında inşa ettirilen tıp bilimlerin öğretildiği 817 yıllık Dünyanın ilk hastanesi olan Gevher Nesibe Şifahanesi bazı kaynaklara göre tıp eğitimi ve sağlık hizmetini birlikte veren dünyanın ilk merkezi olarak bilinir.

Gevher Nesibe Şifahanesi nerede ? Kayseri'de bulunan Selçuklu mimarisi Gevher Nesibe Şifahanesi konumu için tıklayınız: Gevher Nesibe Şifahanesi

Gevher Nesibe Şifahanesi, Gevher Nesibe Darüşşifası, Gevher Nesibe Sultan Medresesi ve Çifte Medrese olarak da bilinir.

Tıp Bayramı'nda gezilecek Gevher Nesibe Darüşşifası hikayesi ise şöyledir; Gevher Nesibe Sultan saray başsipahisine aşık olmuş ve ağabeyi l. Gıyaseddin Keyhüsrev evlenmelerine izin vermemiştir. l. Gıyaseddin Keyhüsrev, başsipahiyi savaşa göndermiş ve savaşta ölmesine neden olmuştur. Bunun üzerine hastalanan Gevher Nesibe, ölmeden önce ağabeyine kendi adına insanların ücretsiz yararlanabileceği bir şifahane yaptırmasını vasiyet etmiştir. Duruma çok üzülen 1. Gıyaseddin Keyhüsrev 1204-1206 yılları arasında dünyanın ilk hastanesi olarak bilinen şifahaneyi yaptırır.

Tıp medresesi ve uygulama birimi olan hastane şeklinde yapılan bina, medrese ile birlikte altmış metre eninde ve kırk metre boyundadır. 14 Mart Tıp Bayramı'nda büyük önem taşıyan Gevher Nesibe Şifahanesi kompleksi tek kattan oluşur, 3 büyük salon, bir büyük ve iki küçük eyvan ve on üç odadan ibarettir. Kış aylarında ısınması merkezi ısıtma sistemi ile sağlanmıştır.

Şifahanesinde dahiliye, cerrahi ve göz bulunmasıyla Tıp Bayramı için önemli bir yeri olan Gevher Nesibe Şifahanesi'nde akıl hastanesi ve ruh hastalıkları bölümlerinin yanı sıra eczane de bulunmaktaydı. Medresesinde Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat'ın sağlık nazırı Ekmeleddin hocalık yapmıştır. Ünlü Türk hekimlerinden Ebubekir, Gazanferi, Ali Şinasi, Ebu Salim Ibni Kübra, Yakubi, Sucauddin Ali Bin Ebu Tahir, Seyit Samet Gevher Nesibe Medresesinde yetişmişler ve hocalık yapmışlardır.

Akıl hastaları; su, kuş ve müzik sesi dinletilerek tedavi edilmeye çalışılmış. Medresede bulunan tepeden aydınlatmalı üç ameliyathanede katarakt ve mesane ameliyatları yapılmış. Gevher Nesibe Şifahanesi'nde hastalara narkoz olarak da ‘afyon, şarap, sarı sabir, ademotu ile Hindistan cevizi’ karışımı verilmiştir. İlaç yapımında kullanılan bitkiler ile marul, maydanoz gibi sebzeler de medresenin damında kurulan serada yetiştirilmiş. 1.5 metre kalınlığında toprağın bulunduğu damın, bu sayede izolasyonu da sağlanmış.

Giriş yapısında bulunan kitabede, "Kılıçaslan oğlu, dinin ve dünyanın koruyucusu, büyük sultan Keyhüsrev zamanında, zamanı daim olsun, Kılıçaslan’ın kızı, din ve dünyanın ismeti Melike Gevher Nesibe’nin vasiyeti olarak H.602 (1205) yılında yaptırılmıştır". yazmaktadır. Dünyanın ilk hastanesi günümüzde Gevher Nesibe Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet etmektedir.

Gevher Nesibe Şifahanesi Tıp Tarihi Müzesi pazar günü hariç her gün 09:00 - 17:00 saatleri arasında açıktır.

817 yıldır ayakta olan, Dünyanın ilk hastanesi olarak bilinen Gevher Nesibe Şifahanesi Kayseri'de 14 Mart Tıp Bayramı'nda ziyaretçilerini bekliyor...