Edirne Savunması: Balkan Savaşları’nda kahramanlık destanı

Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Sabri Can Sannav, Balkan Savaşları sırasında Mehmed Şükrü Paşa komutasındaki Osmanlı askerlerinin 155 gün boyunca Edirne’yi savunmasının, Türk milletinin vatan sevgisini ve mücadele azmini ortaya koyan en önemli tarihi olaylardan biri olduğunu belirtti.

26 Mart Balkan Şehitlerini Anma Günü’nün yalnızca bir anma günü olmadığını vurgulayan Sannav, aynı zamanda tarihten çıkarılacak dersleri hatırlama fırsatı sunduğunu ifade etti. 1912-1913 yıllarında Osmanlı Devleti için büyük bir dönüm noktası olan Balkan Savaşları’nda Osmanlı’nın Rumeli’deki hakimiyetinin ciddi şekilde sarsıldığını, milyonlarca insanın ise göçe zorlandığını dile getirdi.

Edirne, Zorlu Koşullara Rağmen Direndi

Savaşın en kritik mücadelelerinden biri Osmanlı’nın Avrupa’daki son büyük kalelerinden Edirne’de yaşandı. Hem askeri hem de tarihi açıdan önemli bir merkez olan Edirne, Bulgaristan ve Sırbistan’ın hedefi haline geldi. Osmanlı Devleti, bu stratejik şehri kaybetmemek için büyük bir mücadele verdi.

Şehri savunma görevi, cesareti ve askeri dehasıyla tanınan Mehmed Şükrü Paşa’ya verildi. Az sayıdaki Osmanlı askeri ve halkın büyük özverisiyle şehir, 155 gün boyunca Bulgar ve Sırp ordularının yoğun bombardımanına, açlığa, salgın hastalıklara ve cephane yetersizliğine rağmen direndi. Yaklaşık 35 bin Osmanlı askeri, 150 bin kişilik düşman ordusuna karşı göğüs germeye çalıştı.

Savunma hattını güçlendirmek adına çeşitli tahkimatlar yapılsa da kuşatma boyunca en büyük sorun açlık oldu. Tüm imkansızlıklara rağmen Mehmed Şükrü Paşa ve askerleri, son ana kadar şehri savunmayı sürdürdü.

Edirne’nin Düşüşü ve Sonrası

Düşman kuvvetleri, Edirne’yi ele geçirmek için yoğun topçu saldırıları ve piyade hücumları gerçekleştirdi. Osmanlı savunma hatlarına yaklaşık 70 bin top mermisi atılırken, şehirde yaşayan halk açlık ve hastalıklarla mücadele etmek zorunda kaldı.

26 Mart 1913’te cephane ve gıda kaynaklarının tükenmesiyle birlikte Osmanlı kuvvetleri direnemez hale geldi. Binlerce asker ve sivil açlık nedeniyle hayatını kaybederken, şehrin düşmesi Osmanlı Devleti için büyük bir kayıp oldu. Bulgar ordusu tarafından esir alınan 13 bin Osmanlı askeri, zor koşullar altında şehit düştü.

Edirne’nin düşüşüyle birlikte Mehmed Şükrü Paşa Bulgaristan’a esir olarak götürüldü. Ancak gösterdiği olağanüstü direniş, Bulgar komutanlar tarafından bile büyük takdirle karşılandı.

Edirne Savunmasının Önemi

Balkan Savaşları sırasında Edirne’de verilen mücadele, yalnızca bir askeri savunma değil, aynı zamanda fedakarlık ve vatanseverliğin de büyük bir göstergesi oldu. Edirne’nin dört bir yanında bulunan Balkan Savaşları şehitlikleri, o dönemde verilen mücadelenin sessiz tanıkları olarak hâlâ ayakta duruyor.

Şükrü Paşa ve kahraman askerleri, imkansızlıklar içinde bile vatanı koruma azminin sönmeyeceğini tüm dünyaya gösterdi. 26 Mart Balkan Şehitlerini Anma Günü’nde, Edirne’yi savunurken şehit düşen askerlerimiz ve halkımız minnet ve rahmetle anılıyor. Onların fedakarlıkları, Türk milletinin hafızasında daima yaşayacak.

Kaynak: AA