Ovanes Kaçaznuni’nin 1923 yılında Romanya’nın başkenti Bükreş’te yapılan Taşnak kongresinde sunduğu rapor, sözde soykırım sürecinin ‘trajedi’yle biten serüveninin en iyi özetidir.
Kaçaznuni, bu raporda madde madde aşağıdaki saptamaları yapmıştır:
1) Gönüllü silahlı birliklerin oluşturulması hataydı.
2) Taşnak Partisi kayıtsız şartsız Rusya'ya bağlanmıştı.
3) Türklerden yana olan güç dengesi hesaba katılmamıştı.
4) Tehcir kararı amacına uygundu.
5) Türkiye, savunma içgüdüsüyle hareket etmişti.
6) İngiliz işgali, Taşnakların umutlarını yeniden kabartmıştı.
7) Ermenistan'da Taşnak diktatörlüğü kurulmuştu.
8) Denizden denize Ermenistan projesi gibi emperyalist bir talebe kapılmışlar, bu yönde kışkırtılmışlardı.
9) Müslüman nüfusu katletmişlerdi.
10) Ermeni terör eylemleri Batı kamuoyunu kazanmaya yönelikti.
11) Taşnak yönetimi dışında suçlu aranmamalıydı.
12) Taşnak Partisi'nin artık yapacağı bir şey yoktur, intihar etmelidir.
Mehmet Perinçek’in Rusya’daki Sovyet Arşivleri’nde yaptığı çalışmalar sırasında; Lenin Kütüphanesi’nde keşfettiği eser, Kaynak Yayınları tarafından da 2005 yılında Türkçemize kazandırıldı.
Ermenistan’ın ilk Başbakanı Ovanes Kaçaznuni’nin 1923 yılında Romanya’da yapılan Taşnak Partisi Kongresi'nde sunduğu raporun tamamı bu kitapta yer alıyor.