Gözler ruhun aynasıdır sözünü mutlaka duymuşsunuzdur! Doğruluk payı da yok değil, zira göz rengi kişiliğimiz hakkında ipuçları barındırmasa bile genetik mirasımız hakkında pek çok şey söylüyor. Göz rengimiz de tıpkı parmak izimiz gibi benzersizdir. Üstelik atalarınız hakkında birçok bilgi içerir. Eğer siz de göz renginiz hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız doğru yerdesiniz. Kehribardan griye, tüm göz renklerini sizler için araştırdık. İşte göz renginizin genetiğiniz hakkında verdiği önemli ipuçları…
Kulağa oldukça garip gelse de bir zamanlar tüm insanlar kahverengi gözlere sahipti. Bir gün gözlerin rengini belirleyen gende bir mutasyon meydana geldi ve melanin üretimi düşmeye başladı. İşte mavi gözler böyle ortaya çıktı!
Kahverengi gözler, günümüzde de en yaygın göz rengi olarak biliniyor. Yüksek miktarda melanin içeren bu gözler, kimi göz hastalıklarına karşı da daha dirençli. Açık kahverengi gözler en çok Amerika, Batı Asya ve Avrupa’da bulunurken koyu kahverengi gözler en sık Afrika, Güneydoğu Asya ve Doğu Asya’da bulunuyor.
Melanin üreten genlerdeki tek bir mutasyon, bizlere sayısız mavi, yeşil, gri ve ela çeşidi verdi. Bu genetik mutasyonun tek bir ataya bağlandığını duyunca şaşırabilirsiniz. Bilim insanlarına göre bu ata, 6 ila 10 bin yıl önce Karadeniz bölgesinde yaşamış bir Avrupalı!
Bugün Avrupa’da mavi gözlü insanların yüzdesi %20 ila %40 arasında değişiyor. Dünya çapında ise bu oran %8’e düşüyor. Mavi gözlü insanlar en çok Kuzey Avrupa’da görülüyor.
Göz renklerinin değişimi sayesinde atalarımızın daha sıcak iklimlerden daha soğuk iklimlere doğru hareket etmiş olduklarını görüyoruz. Bugün açık maviden koyu kahverengiye kadar en geniş göz çeşitliliği Avrupalı insanlar arasında bulunuyor. Asya ve Afrika gibi daha sıcak iklimlerde gözlerin çok daha koyu renkli olduğunu görüyoruz.
Yakın zamana tek gözlerimizin renginden tek bir genin sorumlu olduğuna inanılıyordu. Ancak yapılan araştırmalar gösteriyor ki göz rengini belirleyen yaklaşık 16 gen bulunuyor. İlk bakışta mavi görünün gri gözler, saf mavi gözlerin aksine kahverengi ve altın renginde lekeler barındırıyor. Gri gözler yaygın olarak Kuzey ve Doğu Avrupa’da bulunur.
58 hamile kadınla yapılan bir araştırmaya göre açık göz rengine sahip kadınlar, koyu göz rengine sahip kadınlara göre acıya daha dayanıklıdır. Mavi ve yeşil gözlü kadınlar, doğum esnasında daha az rahatsızlık yaşarlar. Ek olarak doğum sonrası depresyona girme oranları da daha düşüktür.
Dünya nüfusunun yalnızca %2’si yeşil gözlüdür. Yeşil gözler tüm ırklarda doğal olarak bulunmasına rağmen %16’sı Germen ve Kelt kökenlidir. Daha spesifik olmak gerekirse İrlanda ve İskoçya’da yaşayan insanların %86’sı yeşil gözlüdür.
Kahverengi göz ailesine ait olan bu renk, aslında kahverengi, turuncu ya da yeşil tonlarını içermez. Ela gözlerin aksine kehribar rengi gözler daima berrak altın rengindedir. Kehribar renkli gözlere sahip insanlar genellikle İspanyol, Güney Amerika, Güney Afrika ve Asya kökenlidir.
Aydınlatmaya bağlı olarak ela gözler kahverengi gözleri andırırlar. Ancak kahverengi gözlerden çok daha farklı tonlar içerirler. Ela gözlerde genellikle küçük noktalar ve yeşil, kahverengi, kehribar renginde halkalar bulunur. Ela gözlü insanlar, kahverengi gözlü insanlarla kıyaslandıklarında orta derecede melanine sahiptirler.
Tüm ırklarda ela gözlü insanlar olmasına rağmen yaygın olarak Orta Doğu, Brezilya, İspanya ve Kuzey Afrika’da görülürler. Asya kökenli insanlar arasında görülme oranı ise düşüktür. Bu göz rengine sahip insanların bir kısmı Kafkas kökenli de olabilir.
Gözlerdeki düzensiz melanin konsantrasyonunun bir sonucu olarak heterokromi ortaya çıkabilir. Bu durumda gözler kısmen ya da tamamen farklı renklerde olabilir. Bu durumun genetik sendromlarla ve fiziksel yaralanmalarla ilgisi vardır.
Kimi insanların gözleri siyah gibi görünse de aslında siyah göz diye bir şey yoktur. Siyah gözlere sahip olmanın doğal olarak imkansız olmasının nedeni siyah nesnelerin diğer renklerden daha fazla UV ışığı emme eğiliminde olmasıdır. Yani tamamen siyah gözlere sahip olmak, güneş ışığını kullanmamızı engelleyeceği için imkansızdır.
Kaynak: Listelist