İlham oldular! Tarihin ilklerine imza atan Türk kadınları...

İLK KADIN GAZETECİ: SELMA RIZA FERACELİ

1872 yılında 7 çocuklu bir ailede doğan Selma Rıza, eğitimini evde aldı. Bir gece her şeyi arkasında bırakarak Paris’e abisinin yanına kaçan Rıza, böylece İttihat ve Terakki'nin ilk ve tek yeminli kadın üyesi olarak tarihe geçti. Sorbonne Üniversitesi'nde eğitim alan ilk Türk kadın oldu. Selma Rıza gazeteciliğe, Meşveret gazetesinde başladı ve ilk kadın gazeteci oldu.

İLK KADIN TIP DOKTORU: SAFİYE ALİ

Safiye Ali, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadınıdır. Kendisi Amerikan Kız Koleji'nde öğrenim gören Ali, lise yıllarında doktor olmak istiyordu. Ancak Darülfünun Tıp Fakültesi henüz kadın öğrenci kabul etmiyordu. I. Dünya Savaşı sürerken maddi güçlüklere rağmen Almanya'ya giderek ile Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim gördü. 

İLK KADIN AVUKAT: SÜREYYA AĞAOĞLU

Ünlü düşünür ve siyasetçi Ahmet Ağaoğlu'nun kızı olan Süreyya Hanım, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Fakültesi'ne başvuran ilk kız öğrenci olarak fakültenin kız öğrencilere açılmasında öncü rol oynadı ve bu mesleği seçerek ilk kadın avukat oldu.

İLK KADIN BAKAN: TÜRKAN AKYOL

Türkiye'nin ilk kadın bakanı ve rektörü unvanına sahip Prof. Dr. Türkan Akyol, çalışmalarıyla hem tıp hem siyaset alanında saygın bir yer edindi. Türkiye'nin göğüs hastalıkları konusunda uzman akademisyenlerinden ve önemli kadın politikacılarından biri olan Prof. Dr. Akyol 1928'de İstanbul'da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini subay olan babasının görevi nedeniyle Anadolu'nun çeşitli okullarında yapan Akyol, İstanbul'da Erenköy Kız Lisesi'ni bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde eğitimini sürdürdü.

İLK KADIN OYUNCU: AFİFE JALE

1902 yılında İstanbul, Kadıköy’de dünyaya gelen Afife Jale, İstanbul Kız Sanayi Mektebi'nde okumuştur. Darülbedayi’nin tiyatro kursu sınavına girerek kazanan Jale, o dönemde müslüman kadınların sahneye çıkmasının yasak olmasına rağmen, Darülbedayi sayesinde sadece kadınlara özel gösteriler sergileneceği sözüyle seçilen beş müslüman kadından biri olmuştu. Diğer kadınlardan üçü kursu bıraktı, Refika Hanım ise suflör oldu. Afife Jale 3 Nisan 1919'da, Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyununda Emel rolü ile ilk kez sahneye çıkarak Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu oldu. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda Jale takma ismini kullandı, daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlandı. 

İLK KADIN VALİ: LALE AYTAMAN

1944 doğumlu Lale Aytaman, 1991-1995 arasında Muğla Valisi görevini üstlenerek Türkiye'nin ilk kadın valisi unvanını aldı.

İLK KADIN SAVAŞ PİLOTU: SABİHA GÖKÇEN

Türkiye'nin ilk kadın pilotlarından biri olan Sabiha Gökçen dünyanın da ilk kadın savaş uçağı pilotu oldu. Sabiha Gökçen, kariyeri boyunca 8 bin saat civarı uçuş gerçekleştirdi. Sabiha Gökçen, 1935'te Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk’ün de destek vermesi ile 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Gökçen, 7 erkek öğrenciyle birlikte Kırım, Rusya'ya gönderilerek yüksek planörcülük eğitimini tamamladı. 1936'da Eskişehir Askeri Hava Okulu'na girdi, burada av ve bombardıman uçaklarıyla başarılı görevler yaparak, dünyanın ilk 'Kadın Savaş Pilotu' unvanını kazandı. 1937 yılında Türk Hava Kurumu'nun yetiştirdiği ilk kadın pilot olması nedeniyle kurumun 9 numaralı Murassa (iftihar) Madalyası ile ödüllendirildi. 1938'de Balkan devletlerinin davetlisi olarak, uçağıyla Balkan turu yapan Gökçen, daha sonra Türk Hava Kurumu Türkkuşu'na başöğretmen tayin edildi. 1955'e kadar bu görevini başarıyla sürdürdü. Hayatı boyunca toplam 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçan ve birçok ödülün sahibi olan Sabiha Gökçen, 1991 yılında Uluslararası Havacılık Federasyonu Altın Madalyası'nı aldı. 1996 yılında Amerika’da düzenlenen Kartallar Toplantısı'nda dünya havacılık tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri seçilen Sabiha Gökçen, bu ödüle layık görülen ilk kadın havacı olmuştur.

İLK KADIN ORKESTRA ŞEFİ: İNCİ ÖZDİL

1960 yılında dünyaya gelen İnci Özdil, "Neden kendi yazdığım eserleri yönetmeyeyim diye düşündüm ve orkestra şefi olmak istedim" sözlerinden yola çıkarak Türkiye'nin ilk klasik batı müziği kadın orkestra şefi olmuştur. Sanatçı Ankara Devlet Konservatuarı Piyano bölümünden mezundur.

İLK KADIN EMNİYET MÜDÜRÜ: FERİHA SANERK

Feriha Sanberk, 1941'de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne ilk kız öğrenci olarak girdi. Kaymakamlık kursunu bitirdi fakat kadın olduğu için kaymakam olamadı bu sebeple Emniyet Genel Müdürlüğü'ne başvurdu, komiser muavini olarak göreve başladı. 1953'te Emniyet Müdürü rütbesine yükselmesine karşın kadın olduğu için ataması gerçekleştirilmedi. Olayı yargıya taşıdı ve kazanarak aynı yıl göreve atandı. 1974 yılında emekliye ayrıldı.

İLK KADIN ÖĞRETMEN: FATMA REFET ANGIN

Fatma Rafet Angın, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk kadın öğretmenlerinden. Gelibolu'da Emmiyet Amiri Hafız Şerif Bey'le Halime Hanım'ın üç çocuğundan en büyüğü olarak 1915'te dünyaya geldi. Babası bir Kuvâ-yi Milliye üyesidir. Mustafa Kemal'in arkasından Anadolu'ya gidip orta cephede üç yıl savaşmıştır.

İLK KADIN OPERA SANATÇISI: SEMİHA BERKSOY

Türkiye'nin uluslararası alanda tanınmış ilk sanatçılarından birisi ve Cumhuriyet döneminin sanat simgelerindedir. Sesli ilk Türk filminde ve Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ile sahneye konan ilk Türk operasında, Ankara Devlet Opera ve Balesinde opera sanatının başlıca yapıtlarının ilk sahnelenişlerinde sahne aldı. 1939'da Berlin'de Richard Strauss'un "Ariadne auf Naxos" isimli eserinde başrol oynayarak Batı Avrupa'da sahneye çıkan ilk Türk opera sanatçısı unvanının sahibi oldu. Görsel sanatlarla da hep yakından ilgilendi ve önemli uluslararası sergilere eserleriyle katıldı.Berksoy, sanatın daha birçok alanında ilkleri gerçekleştirdiği için "ilklerin kadını" olarak tanınmıştır.

İLK KADIN PİYANİST: FERHUNDE ERKİN

Ferhunde Erkin, Türkiye'nin ilk kadın konser piyanisti ve piyano eğitimcisidir. Yirmi iki konçertonun Türkiye'de ilk seslendirişini yapmıştır. Ayrıca Ankara Devlet Konservatuvarı'ndaki piyano bölümünde ders vermiş; birçok Türk piyanist ve müzik eğitimcisini yetiştirmiş bir eğitimcidir.

İLK KADIN PİLOT: BEDRİYE TAHİR GÖKMEN

Gökmen Bacı adıyla tanınan Bedriye Tahir Gökmen ise İlk Türk kadın pilot olarak adını tarihe yazdırdı. Memurluk yaptığı sırada uçuş sınavlarına hazırlanan Gökmen, engellemelere maruz kaldı fakat 12 erkek öğrenciyle eğitim gördüğü yerden 1933 yılında brövesini aldı. 1934 yılında Vecihi Okulu, brövelerin onaylanması için öğrencilerin Hava Kuvvetleri Müsteşarlığı tarafından sınavdan geçirilmesini istedi. Ancak sınav heyeti geldiğinde okulun tek faal uçağı kırım geçirmiş olduğundan sınav yapılamadı, heyet yeniden gelmeyi kabul etmeyince okul kapandı ve Gökmen Bacı'nın pilotluğu onaylanmadı. 

İLK KADIN MÜHENDİS: SABİHA RIFAT GÜRAYMAN

Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi olan Sabiha Gürayman aynı zamanda Fenerbahçe Spor Kulübü'nün ilk kadın voleybolcusuydu. 

İLK KADIN RADYO SPİKERİ: EMEL GAZİMİHAL

Emel Gazimihal, 1937 yılında radyo spikerliğine başlamıştır ve Türkiye’nin ilk kadın haber spikeri olmuştur. Ankara Radyosu’nda çalışmış ve BBC Türkçe’nin ilk sunucularından olmuştur.