Kitapseverlerin en güzel mabedleri

ROZERİN DOĞAN

Kayıt ve arşivler teknolojinin imkanlarıyla dijital ortama kaymaya başlasa da kütüphaneler, hâlâ ülkelerin uygarlık birikimi, bilgi ve kültür seviyesini gösteren insanlığın ortak hafızası olma işlevini sürdürüyor.

Bulundukları ülkelerin önemli kültürel ve turistik merkezleri haline de gelen kütüphaneler, barındırdıkları zengin bilgi kaynaklarının yanı sıra mimari yapılarıyla da farklı sosyal gruptan insanları kendine çekiyor. Düşünsenize kitapseversiniz ve dünya turuna çıkıyorsunuz. Hedefiniz dünyadaki bütün büyük kütüphaneleri görmek. Kitaba dokunmak, mimarisini incelemek… Şu anda birçoğumuz için bu hayal olsa da bu sayfada görün istedik. İşte dünyanın on görkemli kütüphanesi.

TRİNİTY COLLEGE KÜTÜPHANESİ - İRLANDA

İrlanda’nın en büyük kütüphanesi olarak kabul edilen, Dublin’deki Trinity College Kütüphanesi her yıl 500 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırlıyor. Ahşap yapısı ve simetrik tasarımı ile dikkat çeken kütüphane, 800 yıl önce Celtic rahipleri tarafından kaleme alınan Book of Kells’in el yazmalarını da bünyesinde barındırıyor.

BİBLİOTHECA BİBLİOTHECA ALEXANDRİNA - MISIR

Dünyanın en eski kütüphanesi unvanına sahip olan ve 1600 sene önce yıkılan İskenderiye kütüphanesinin anısına yapılan Bibliotheca Alexandrina, aslının olduğu gibi bugün de akademik araştırmalar için kullanılmaktadır. 2002'de inşa edilen geniş okuma salonu ile çok sayıda kişiye aynı anda hizmet veriyor.

OLD BODLEİAN KÜTÜPHANESİ- İNGİLTERE

Tarihi 1600’lü yıllara dayanan, Avrupa’nın en eski ve dünyaca ünlü kütüphanelerinden birisi olan Old Bodlein Kütüphanesi 12 milyondan fazla esere sahiplik etmekle kalmayıp, İngiltere’nin en büyük ikinci kütüphanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Son zamanlar ise eserlerin kaybolabileceği düşüncesiyle eserlerin çoğaltılması işlemi yapılmaktadır.

İSVEÇ ULUSAL KÜTÜPHANESİ – STOCKHOLM

Tüm İsveççe basılı ve A/V içeriği bu kütüphanede korunmaktadır. Bu kütüphane, ‘Şeytanın İncili’nin 13. yüzyıldan kalma bir kopyasını bulundurmasıyla ünlüdür. Bu kütüphane yirmi milyondan fazla materyali tutmayı başardı.

ÇİN, YANGZHOU ZHONGSHUGE KÜTÜPHANESİ

Çin’in Yangzhou kentinde bulunan The Yangzhou Zhongshuge adlı kitap mağazası ve kütüphane, bölgede bulunan en ünlü yapılardan biri olma özelliği taşıyor. Standardın çok ötesinde tasarım ve akıl dolu yansımalarla oluşturulan kütüphane, turistler ve yerli halk tarafından büyük ilgi görüyor. Optik illüzyonlarla bezenmiş olan The Yangzhou Zhongshuge, sıra dışı görünümü ile kitapseverlere hizmet veriyor. Büyüleyici tasarım, okurlara ilham veren nehir görüntüsü ile taçlandırılıyor!

KLEMENTİNUM ULUSAL KÜTÜPHANESİ - PRAG

Prag, Çek Cumhuriyeti Klementinum şehrindeki Jesuit Üniversitesi'nin bünyesinde 1722 yılında açılan ve barok stilinde dizayn edilen bu eşsiz kütüphane, oldukça ihtişamlı mimarisiyle göz kamaştırıyor.  17. yüzyılın başından günümüze dek kütüphanenin koleksiyonuna yaklaşık 20 bin cilt yurtdışı kaynaklı teoloji kitabı eklendiği biliniyor. 18. yüzyıldan beri mimarisinin özenle korunduğu bu kütüphanenin tavan freskoları, Jan Hiebl tarafından resmedilmiş. Kütüphanenin farklı köşelerinde Cizvit azizlerinin portrelerine rastlamak da mümkün.  Göz kamaştırıcı coğrafi ve astronomik kürelerin birçoğunun da Cizvitler tarafından yapıldığı düşünülüyor.

RUSYA DEVLET KÜTÜPHANESİ - MOSKOVA

Rusya'nın "devlet arşivi" statüsündeki Moskova'daki Rusya Devlet Kütüphanesi (National Library of Russia) de 43 milyon parça kitap ve arşiv malzemesine ev sahipliği yapıyor. Rusça dışında 247 farklı dilde belge içeren kütüphane, 1862 yılında kapılarını açtı. "Leninka" olarak anılan kütüphane özel harita, müzik, ses kaydı, nadir eser ve bilimsel tez koleksiyonlarını barındırıyor.

TİANJİN BİNHAİ KÜTÜPHANESİ - ÇİN

Çin’in Tianjin şehrinde tasarladığı Tianjin Binhai Kütüphanesi, büyük ölçekli bir kültür kompleksinin ikonik bir parçası olarak dikkat çekiyor. Kütüphane binası; eğitim merkezi olmasının yanı sıra, dikkat çekici cephesiyle, parktan kültür alanına davet eden, geçişi sağlayan bir yapı görevini görüyor. Cephede yer alan göz formundaki oval açıklıktan, iç mekânda, atriyumda yer alan küre şeklindeki oditoryum kendini gösteriyor.

Küre şeklinin yansıması olarak, tasarlanan teraslı kitap raflarının konturları cepheyi saracak bir şekilde uzanıyor, bu da iç mekânda topoğrafik bir manzara sunuyor. Bu kademeli raflardaki kitaplar dışarıdan panjur görünümü veriyor.

BEYAZIT DEVLET KÜTÜPHANESİ - İSTANBUL

Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nin bulunduğu yapı aslında, mekânsal olarak Beyazıt Meydanı’nı çevreleyen ve tanımlayan, mutfak, ilkokul, hastane, medrese ve hamam gibi birimlerden müteşekkil 1506 yılında inşa edilen bir kompleksin, II. Beyazıt Külliyesi’nin, imarethane, çorba mutfağı ve han binaları – Kervansaray– bölümüydü. 1884’te “Kütüphane-i Umum-i Osmani” adıyla kurulan Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Türkiye’nin Devlet tarafından kurulan ilk kütüphanesi unvanına sahip. Bir ‘derleme kütüphanesi’ olan kütüphane, yaklaşık yarısı kitap olmak üzere toplam bir milyona yakın dokümanı barındırıyor. Kütüphanede yer alan kitapların 11.120 adedini ise aralarında çok önemli eserlerin de bulunduğu ‘el yazması eserler’ oluşturuyor.

NEW YORK HALK KÜTÜPHANESİ

ABD'nin en büyük ikinci, dünyanın en büyük dördüncü kütüphanesine ise New York ev sahipliği yapıyor. 19. yüzyılda kentin su ihtiyacını karşılayan su deposunun bulunduğu yerde 1911'de inşa edilen New York Halk Kütüphanesi (New York Public Library), arşivinde 50 milyondan fazla kitap, DVD ve CD'den oluşan zengin bir koleksiyonu barındırıyor. New York Halk Kütüphanesi dikkati çeken mimari yapısı, 16 metre yüksekliğindeki tavanları, duvar ve tavanlara yapılmış resimlerle de kentin önemli turistik merkezleri arasında yer alıyor.