Kız Kulesi'nin raporlarında belirtilen maddeler neler? İşte geçmişten günümüze Kız Kulesi
İç Mimar Meral Akçay, sosyal medya hesabından restorasyonu ile gündem konusu olan Kız Kulesi ile ilgili geçmişten günümüze kısa onarımlarını ve gündem konusu restorasyon sürecinde uygulama raporlarında belirtilen maddeleri, neler yapılacağını anlattı.
Yayınlanma:
Güncellenme:
Bağlantıyı Kopyala
İşte o ayrıntılar:
Kız Kulesi uzun tarihi boyunca pek çok kere kapsamlı onarımdan geçmiş ve sık sık da tamirat görmüştür. Bulunduğu konum dolayısı ile hava koşulları ve deniz kuleyi yıpratmakta, sürekli olarak bakıma ihtiyaç duymaktadır.
Bunun yanında naif yapısı nedeniyle de İstanbul’un geçirdiği depremlerde arşiv kayıtlarında da hasarlı yapılar arasında sıralanmaktadır. Bu bağlamda, onarımlarının İstanbul depremleri ile yakın ilgisi olduğu tespit edilmiştir.
1509 yılında meydana gelen ve ‘’küçük kıyamet’’ olarak anılan depremde İstanbul’daki bir çok yapı gibi Kız Kulesi de büyük hasar görmüş, kulenin onarımı da Yavuz Sultan Selim döneminde yapılmıştır.
1690 depremi sonrasında Kız kulesi depremden tekrar etkilenerek onarıma girmiştir.
1721 yılında fener inşa edilmiştir. 1729 yılında fenerde yağ kandilinin rüzgar etkisiyle etrafı tutuşturmasından dolayı çıkan yangın ile iç kısmı tamamen ahşap olan kule yanmıştır. 1725’de Şehrin baş mimarı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından kapsamlı bir onarım geçirmiştir.
Bu onarım sonrası kule, kurşun kubbeli ve fener bölümü de kagir ve camlı olarak restore edilmiştir.
Hassa Başmimarı Mehmet Tahir Ağa tarafından hazırlanan keşifte ise kulenin dışında yer alan küfeki döşemelerin onarımı
avluda yer alan ve üzeri açık olan yedi topun üzerine bir sundurma yapılması, dizdar ve nöbetçi odaları üzerindeki kiremitlerin aktarılması ile buradaki kayrak taşından döşemenin yenilenmesi belirtilmiştir.
1779, 1783, 1785, 1791, 1803 yıllarında çeşitli basit onarımlar yapılmıştır.
Kızkulesi’nin Osmanlı dönemindeki son büyük onarımı 2.Mahmut döneminde yapılmış.Kulenin bugünkü şeklini veren 1832-33 yıllarındaki tadilat sonrasında ünlü hattat Rakım’ın yazısı ile Kızkulesinin kapısının üzerindeki mermere 2.Mahmut’un tuğrası taşıyan bir kitabe yerleştirilmiştir
1920-1932 yılları arasında kulenin fenerinde otomatik Işık sistemine geçilmiştir.1932 yılında İstanbul Liman idaresine geçen Kız Kulesi’nde basit onarımlar dışında deniz ve toprak altı kabloları yenilenmiştir.
İkinci Dünya Savaşı döneminde Kızkulesi’de yenileme çalışması yapılmıştır.Kulenin çürüyen ahşap kısımları tamir edilmiştir. Bazı bölümleri yıkılarak betonarmeye çevrilmiştir.
1943’de yeniden büyük bir onarım geçiren kulenin çevresine büyük kayalar yerleştirilerek denize kayması önlenmiştir. Kulenin oturduğu kayanın etrafındaki rıhtımdaki ambar ve gaz depoları kaldırılmıştır.
1944 yılı onarımı ile yapılan tüm ilaveler sökülmüştür. Bu işlem sonrası mimari özelliklerinin bir kısmı açığa çıkmıştır. 1999 Marmara depremi sebebiyle kule çelik kuşakla güçlendirilmiş, duvar üzerindeki çatlaklar için enjeksiyon ve dikiş uygulaması yapılmıştır.
Günümüzde restorasyon , Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çılı ve Han Tümertekin danışmanlığında yapılmaktadır.
Koruma Kurulu kararları doğrultusunda yapıyı olumsuz iklim koşullarından ve statik risklerden koruyacak geçici askı – kapama iskelesi imalatlarına ve tarihi yapıya sonradan eklenmiş olan muhdes eklerin sökümü yapılmakta.
Betonarme alınlık, muhdes çatı ve asma kat yapıdan uzaklaştırılması, Kulenin doğu cephesine bitişik olarak inşa edilmiş betonarme yapının sökümü gerçekleşmiş.
Restorasyonun genel amacıdır yapıya sonradan eklenen ve yapının özgün karakterine uygun olmayan eklerinden arındırılması ve özgün detaylarına yeniden kavuşturulması olarak belirlenmiş.
Restorasyonun önemli bir kısmını 1940’larda yapıya eklenen betonarme bölümlerin sökümü oluşturmakta.
İlk etapta güçlendirilerek korunması planlanan bu bölümlerde işin başlamasıyla birlikte yapılan incelemeler sonucunda, beton malzemenin deniz kumu ve kabuğu kullanımı nedeniyle özelliklerini kaybettiği, demir donatıların aşırı korozyona uğradığı, çatlaklara sebep olduğu görülmüş.
Kulenin külah kısmının sökümünü de içeren restorasyon koruma kurulu tarafından onaylanmış olup, sökülen kısımların özgün malzemelerle yeniden inşa edilmesine ilişkin uygulama projelerinin geliştirilmesine devam edilmekte…
Söz konusu restorasyon projesi bittiğinde ortaya çıkacak Kız Kulesi bu bilgiler eşliğinde tartışılacaktır…