Marburg virüsü nedir? Ne kadar tehlikeli?
Marburg virüsü, Afrika ülkesi Tanzanya’nın kuzey batısında beş kişinin ölümüne neden oldu. Son derece bulaşıcı olan virüs, ateş, kas ağrıları, ishal, kusma ve bazı durumlarda aşırı kan kaybı nedeniyle ölüm gibi semptomlarla Ebola'ya oldukça benziyor.
Son yıllarda neredeyse tamamı Afrika'da olmak üzere yüzlerce insan Marburg virüsten ötürü hayatını kaybetti.
MARBURG VİRÜSÜ İLK NE ZAMAN TESPİT EDİLDİ?
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre Marburg virüsü bulaştığı insanların ortalama yarısını öldürüyor.
Virüs, ilk olarak 1967 yılında Almanya’nın Frankfurt ve Marburg kentleriyle, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’ta 31 kişide görüldü ve yedi kişinin ölümüne neden oldu.
Salgın, Uganda'dan ithal edilen Afrika yeşil maymunlarıyla ilişkilendirildi. Ancak o zamandan beri virüsle ilgili başka hayvanlarla da bağlantılar kuruldu.
Yarasaların yaşadığı madenler ve mağaralarda uzun süre geçirmiş insanlarda görülebiliyor.
Geçen yıllar içerisinde şu ülkelerde Marburg virüsü salgınları yaşandı:
Ekvator Ginesi
Gana
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Kenya
Güney Afrika
Uganda
Zimbabve
2005 yılında Angola’daki salgında 300’den fazla insan hayatını kaybetti.
Dünyanın geri kalanında ise 40 yıl içerisinde Marburg virüsü nedeniyle yalnızca iki kişi öldü. Bu ölümlerin biri Avrupa’da, diğeri ise ABD’de oldu. Her iki kişi de Uganda’da mağara gezilerine katılmıştı.
EN ÇOK NEREDE GÖRÜLDÜ?
Tanzanya'nın kuzeybatı Kagera bölgesinde beş kişi öldü. Üç kişi daha hastanede tedavi görüyor. Yetkililer 161 temaslının izini sürüyor.
Şubat ayında da Ekvator Ginesi’nde dokuz kişide görülen virüs, yedi kişinin de ölümüne yol açtı.
WHO, bölgede 20 olası vakayı daha araştırıyor.
Yaşanan diğer büyük salgınlarsa şöyle:
2022, Gana: üç vaka, iki ölüm
2017, Uganda: üç vaka, üç ölüm
2012, Uganda: 15 vaka, dört ölüm
2005, Angola: 374 vaka, 329 ölüm
1998-2000, Demokratik Kongo Cumhuriyeti: 154 vaka, 128 ölüm
1967, Almanya/Sırbistan: 31 vaka, yedi ölüm
MARBURG VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELER?
Virüs nedeniyle birden bire ateş, şiddetli baş ağrısı ve kas ağrıları görülür.
Genellikle üç gün içerisinde de, ishal, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma şikayetleri ortaya çıkar.
WHO’ya göre, bu aşamada hastalar “hayalet benzeri” bir görünüme sahip olur. Bu tanımın içerisinde solmuş ifadesiz yüzler ve aşırı uyuşukluk var.
Pek çok insan vücudunun çeşitli yerlerinden kanamaya devam eder. Bazıları aşırı kan kaybı ve şok nedeniyle hastalandıktan sekiz-dokuz gün sonra ölür.
MARBURG VİRÜS NASIL BULAŞIR?
Afrika yeşil maymunları ile domuzlar virüsü taşıyabiliyor.
Mısır meyve yarasası da sıklıkla virüsü barındırır.
İnsanlar arasında vücut sıvıları ve aynı yatağın paylaşılması yoluyla bulaşabiliyor.
İnsanlar iyileştikten sonra bile kanları veya spermleri aylarca bulaşıcı kalabilir.
TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?
Virüsün belirli bir tedavisi ya da aşısı yok.
Ancak WHO, bazı kan ürünleri, ilaç ve bağışıklık tedavilerinin geliştirildiğini söylüyor.
Doktorlar, hastanede yatan hastalara bol miktarda sıvı vererek ya da kan nakliyle bazı belirtileri hafifletebilir.
NASIL KONTROL ALTINA ALINABİLİR?
Uluslararası bir sağlık kuruluşu olan Gavi'ye göre, Afrika'daki insanlar vahşi hayvan eti yemekten veya dokunmaktan kaçınmalı.
WHO, insanların salgının olduğu bölgelerde domuzlarla temastan da kaçınması gerektiğini söylüyor.
Virüsü taşıyan erkekler, semptomların başlamasından sonra bir yıl boyunca ya da sperm testlerinde iki kez negatif sonuç elde edene kadar cinsel ilişkilerinde prezervatif kullanmalı.
Virüsten ölen insanları gömenler de cesetlere dokunmaktan kaçınmalı.