Milletvekili dağılımı D’hondt sistemiyle belirlenecek... Peki nedir bu D’Hondt?

Ülke gündemindeki yerini koruyan 14 Mayıs seçimlerinde kafaları kurcalayan

bazı sorular var. 28 Dönem milletvekillerinin seçileceği bu seçimde birçok ittifak ve parti kıyasıya yarışıyor.

Bu kapsamda oyların nasıl hesaplanacağı

araştırılıyor.

14 Mayıs milletvekili seçimlerindeki oyların hesaplanmasında D'Hondt sistemi uygulanacak. Peki D'Hondt sistemi nedir ve nasıl hesaplanır?

Türkiye, İlk kez 'yüzde 7 ülke barajlı D'Hondt' sistemiyle seçime gidiyor. Her seçim öncesi milletvekili aday listeleri için yaşanan iç rekabet ve partiler arası yarışa ittifak içi rekabet de eklendi.

Büyük partiler, tabanda seçmen geçişkenliğinin yüksek olduğu ittifak ortaklarıyla denge kurup D'Hondt sisteminin getirdiği 'etkin baraj'dan en iyi şekilde yararlanmak istiyor. Diğer partiler ise, özellikle küçük seçim çevrelerinde özgül değeri artan oylarla Meclis'te daha güçlü temsil peşinde.

ÖNCEKİ SEÇİMLERDEN FARKLARI NELER?

1-14 Mayıs Milletvekili Genel Seçimi'nde yüzde 7 ülke barajı ilk kez uygulanacak. Toplam oyuyla yüzde 7 barajını geçen bir ittifakın içindeki bütün partiler barajı geçmiş sayılacak. Yani ittifak, seçmenin oy verme davranışına etkisi dışında sadece ülke barajını aşmakta yardımcı olacak.

2- Bu seçimdeki ikinci fark ise milletvekili dağıtım hesabında görülecek. İttifakın ilk kez uygulandığı 2018'de, her seçim bölgesinde milletvekili

kazanımı ittifakın toplam oylarına göre belirleniyor

ve daha sonra ittifak içindeki partilere dağıtılıyordu. Artık ittifakın seçim çevrelerinde vekil dağılımı yapılırken toplam oy oranına bakılmayacak. Seçim çevresinde her parti kendi oy miktarıyla D'Hondt hesabına göre milletvekili kazanacak.

D'HONDT SİSTEMİ NEDİR?

D'hodnt sistemi, 1878'de seçimlerdeki oy oranlarının hesaplanması üzerine tasarlanmış bir hesaplama yöntemidir. Victor D'hondt tarafından ortaya atılan bu yöntem nispi temsil bir hesaplama yöntemidir ve çok sayıda ülkede kullanılmaktadır.

Ülkemizde de 1961'den bu yana (1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi haricinde) bu sistem uygulanmaktadır.

D'HONDT SİSTEMİ HESAPLAMA

D'hodnt hesaplama yönteminde, her partinin aldığı oylar sırası ile 1', 2'ye, 3'e (4,5...) bölünmektedir. Elde edilen paylar, hangi parti olduğuna bakılmaksızın büyükten küçüğe doğru sıralanır. Hesaplama yapılan bölgedeki milletvekili sayısına ulaşılınca ise bölme işlemi sona erer.

D'HONDT SİSTEMİ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ

D'hondt hesaplama sistemi üzerinden bir hesaplama yöntemi üzerinden örnek bir hesaplama yapalım:

X Partisi 100 Bin, Y Partisi 40 Bin ve Z Partisi 26 Bin oy aldığını varsayalım. Hesaplama yapılan bölgede 5 milletvekili çıkacağını ön plana alırsak teker teker tüm partilerin oylarını sırası ile 1', 2'ye, 3'e bölüyoruz.

☐ X Partisi: (1'e bölününce) 100 Bin

(2'ye bölününce) 50 Bin

(3'e bölününce) 25 Bin

■ Y Partisi: (1'e bölününce) 40 Bin

(2'ye bölününce) 20 Bin

(3'e bölününce) 10 Bin

■ Z Partisi: (1'e bölününce) 26 Bin

(2'ye bölününce) 13 Bin

(3'e bölününce) 6 Bin 500

Tüm bu rakamları göz önüne alarak en fazla orana sahip 5 milletvekilini belirleyelim. Yukarıda paylara göre en yüksek pay 100 bine sahip X Partisinde.

Tüm bu rakamları göz önüne alarak en fazla orana sahip 5 milletvekilini belirleyelim. Yukarıda paylara göre en yüksek pay 100 Bine sahip X Partisinde. İkinci en yüksek pay yine 50 Bine sahip X Partisinde mevcut. 3'e gelecek olursak Y Partisi 40 Bin oy ile bir milletvekili çıkarabiliyor. 4'üncü en yüksek pay 26 Bin ile Z Partisinin, 5'inci en yüksek oy ise 25 Bin oy X Partisi'nindir.

1. X Partisi (oylarının 1'e bölümü) 100

Bin

2. X Partisi (oylarının 2'ye bölümü) 50

Bin

3. Y Partisi (oylarının 1'e bölümü) 40 Bin

4. Z Partisi (oylarının 1'e bölümü) 26 Bin

5. X Partisi (oylarının 3'e bölümü) 25 Bin

Tabi bu hesaplamalar, söz konusu partilerin ya da bağlı bulundukları ittifakın barajı aşmaları durumunda geçerlidir.