Yasaklar, Kuralsızlık, Şiddet! Modern futbolun ilk dönemleri hakkında bilmeniz gereken 9 şey...
Futbol, ortaya çıktığı ilk dönemlerde oldukça tehlikeli ve neredeyse kuralsız bir oyundu!
Tarihin en popüler spor organizasyonlarından Dünya Kupası’nın başlamasıyla tüm dünyadaki futbol heyecanı zirveye çıktı. Şu sıralar milyonlarca futbolsever, kendisini yeşil sahadaki kıyasıya rekabetin cazibesine kaptırmış durumda. Futbol, büyülü anlara ev sahipliği yapmayı sürdürüyor, dünyanın dört bir yanından insanları bir araya getirmeye devam ediyor. Evet, futbol tarihin farklı döneminde her kesimden insanın ilgisini çekiyordu, insan yaşamının önemli bir parçası olarak kabul ediliyordu. Ancak bu inanılmaz oyun, ortaya çıktığı ilk dönemlerde bugün bildiğimizden biraz farklıydı. Örneğin şiddet, kuralsızlık ve haliyle tehlike futbolun doğal unsurları arasındaydı! İşte modern futbolun ilk dönemleri hakkında bilmeniz gereken 9 şey…
1. Erken dönem futbol, futbol ile ragbi karışımı bir oyundu
Yani bu oyun, ortaya çıktığı ilk zamanlar hem ayaklarla hem de ellerle oynanıyordu. 1602 yılından günümüze ulaşan bazı belgelerde, topu taşıyan oyuncuların zaman zaman ellerini kullandığı, hatta rakip oyuncuları kendisinden uzak tutmak için onlara yumruk attığı aktarıyor.
2. Erken dönem futbolun bölgesel olarak değişen isimleri ve kuralları vardı
Modern futbolun, İngiltere’de ortaya çıktığı düşünülüyor. Bununla birlikte İngiltere’deki bazı belgeler futbolun erken dönemlerinde bölgesel olarak farklı isimlere ve farklı kurallara sahip olduğunu ortaya koyuyor. Örneğin İngiltere’nin Cornwall bölgesinde futbola “fırlatma” adı veriliyordu. Ayrıca bu bölgedeki karşılaşmalarda bazı kurallar da uygulanıyordu. Bunlar arasında, topa sahip olan oyuncunun aynı anda yalnızca bir kişiyi dövebileceği de yazılıydı!
3. Günümüzden yüzlerce yıl önce çok geniş arazilerde oynanıyordu
Çünkü futbol ortaya çıktığı ilk dönemlerde tanımlanmış kurallardan yoksundu veya çok az kural vardı. Haliyle oyun alanının sınırlarını çizen herhangi bir kural da yoktu. Bu nedenle bazen kilometrelerce uzunluğundaki boş araziler saha olarak kullanılıyordu. Oyun alanının bu devasa büyüklüğü nedeniyle çoğu zaman takımlarda bir kaleci yer almıyordu çünkü gol atmak neredeyse imkânsızdı.
Üstelik erken dönem futbolda skor yapmak da bugünkünden bir hayli farklıydı. Gol atmak isteyen takımların, topu daha önceden belirlenen bir kiliseye, bir soylunun evine veya uzak bir köye taşıyabilmesi gerekiyordu.
4. Erken dönem futbol karşılamalarının bazılarında sahada yüzlerce oyuncu yer alıyordu!
Çünkü o dönemlerde oyuncu sayısını kısıtlayan bir kural da yoktu. Bu nedenle bazı takımlar, yüzlerce oyuncudan oluşabiliyordu. Üstelik sahadaki takımların eşit sayıda oyuncudan oluşmasını gözeten bir kural da bulunmuyordu.
5. Futbol takımlarının günümüzdekine benzer formaları yoktu
Ancak muhtemelen aralarında daha önceden anlaşan bazı takım arkadaşları benzer renkte kıyafetler giymeye dikkat ediyordu. Bununla birlikte futbolun erken dönemlerinde de özel olarak hazırlanan ve günümüzdeki kramponların yerini tutan özel futbol ayakkabıları bazı soylular tarafından kullanılıyordu.
6. Fazlasıyla tehlikeli bir oyundu
Kuralsızlık, 16. yüzyıl İngiltere’sinde çok sayıda insanın futboldan yaka silkmesine, çok sayıda insanın yaralanmasına ve hatta ölmesine neden olmuştu. Kuralsızlıktan ve taşkınlıktan keyif alan futbol oyuncuları bazı kasabalarda küçük çaplı kaosların yaşanmasına neden oluyorlardı.
Bununla birlikte, o dönemlerde bir futbol maçında yer almak gerçekten cesaret isteyen bir şeydi. 1509 tarihli bir kayıt, bir futbol karşılaşmasında “çok güçlü ve hızlı koşan” birisi tarafından sakatlanan John Coulyng isimli bir adamın talihsiz hikâyesine yer veriyor. Bu güçlü ve hızlı koşan adamın gazabına uğrayan Coulyng sakatlanıyor ve karşılaşma sırasında ayağı kırılıyor. Talihsiz adam 3 hafta sonra hayatını kaybediyor.
1581 yılındaki bir belgede anlatılanlar ise daha da korkunç! Roger Ludford isimli adamın, bir futbol karşılaşmasında aldığı darbeler nedeniyle yeşil sahada hayatını kaybettiği yazıyor.
7. Oyun, krallık ve yerel yönetimler tarafından pek çok defa yasaklandı
Özellikle de bölgesel siyasetin gergin ve ufukta savaş işaretlerinin olduğu zamanlarda. Çünkü krallar ve yerel yöneticiler, insanların futbolun büyüsüne kapılarak vazifelerini aksatmalarından endişe ediyordu.
Öyle ki bazı yerel yönetimler insanları futboldan uzaklaştırmak için alternatif spor etkinlikleri düzenliyorlardı. Ancak elbette, hiçbir spor ve hiçbir yasak futbolun geniş kitleler tarafından sevilmesini engelleyemedi.
8. Şiddet, futbolun doğal bir parçasıydı
Hatta bazı teorilere göre, futbol birbiriyle dövüşmek isteyen insanların bahanesiydi! Bazı önemli günlerde düzenlenen karşılaşmalar ölümcül kavgalara sahne oluyordu. Böylece futbol erken dönemlerde “stres atmanın” bir aracı olarak kullanılıyordu.
9. Bazı futbol karşılaşmaları kutsal kabul ediliyordu
Bazı toplumlar kutsal kabul ettikleri günlerde özel futbol karşılaşmaları düzenliyorlardı. Bu karşılaşmalar kiliseler tarafından da takip ediliyordu. Bu nedenle bazı tarihçiler, bu tarz futbol müsabakalarına bir tür kutsallık atfedildiği kanaatinde.
