NEVRUZ NEDİR?
Kelimenin aslı eski Farsça dilinden gelmektedir ve yeni gün/günışığı anlamına gelmektedir. Nevruz kelimesi ilk defa ikinci yüzyılda Pers kaynaklarında kullanılmıştır. İran ve Bahai takvimlerinde yılın ilk günü olarak bilinen Nevruz kelimesi, günümüz İran'ında İslami bir köken olmasa da bir şenlik olarak kutlanmaktadır. Medeniyetler arasında tarih farklılığı gösterebilen Nevruz, birbirine yakın ve çeşitli tarihlerde kutlanmaktadır.
2022 NEVRUZ BAYRAMI NE ZAMAN?
Türk dünyasında "yeni yılın başlangıcı", "baharın müjdecisi", "doğa bayramı" olarak kabul gören ve bilinen tarihi 18 asırdan fazla olan Nevruz Bayramı, asırlardır devam eden gelenekleriyle 21 Mart'ta coşkuyla kutlanıyor.
NEVRUZ BAYRAMI'NDA NE YAPILIR?
Birbirinden farklı etkinliklerin düzenlendiği Nevruz kutlamalarında geleneksel kıyafetler giyilir ve yörelere ait halk oyunları oynanır. Çocuklara tişört, kültür haritası, topaç, boyama kitabı ve yap-boz gibi eğitici hediyeler ve oyuncaklar dağıtılmaktadır.
Nevruz etkinliklerinde resim, şiir ve kompozisyon yarışmaları düzenlenmekte ve yarışmaları kazanan öğrencilere ödüller verilmektedir. Nevruz etkinliklerinde ise bilinen en büyük etkinlik Nevruz ateşidir. Nevruz ateşi yakıldıktan sonra ateşin üstünden atlanır ve kutlamalar bu şekilde devam eder.
NEVRUZDA RİTÜELLER
Başta Anadolu, Orta Asya ve çeşitli coğrafyalarda kutlanan Nevruz Bayramı'nın ritüelleri de kuşaktan kuşağa aktarılıyor.
Kimi inanışlarda yeni senenin başladığı o güne günahlarından arınmış girmek isteyenler ateşten atlıyor. Yıkanmak ve sudan atlamak da arınmak için yapılan adetler arasında bulunuyor. Ateş ve sudan atlamak tüm nevruz kutlamalarındaki ortak unsurlardan biri olarak dikkati çekiyor.
Bugüne özel kurulan ve 7 çeşit yemeğin bulunduğu "nevruz sofrası"na toplu halde oturuluyor. Yılın bolluk ve bereketle geçmesi için kurulan zengin sofrada, herkes her yemekten yiyerek, senenin o rahatlıkta geçmesini diliyor.
"Semeni" geleneği de uzun yıllardır yaşatılıyor. Bu gelenekte, tarımda bereketli bir yıl dileğiyle, nevruzdan önce kaplarda arpa, buğday çimlendiriliyor ve bunlar sofralara konuluyor.
Yeni yılı yeni kıyafetler giyerek karşılayan insanlar, öncesinde evlerini temizliyor, varsa yıkılan yerleri onarıyor, badanalarını yapıyor. İnsanlar böylece yeni yılda her şeyin yeni olmasına özen gösteriyor.
Nevruzda mezarlık ziyareti de sık görülen ritüellerden. Bu ritüel, ecdatla evladın buluşması olarak görülüyor. Kabir ziyaretlerinde atalara saygı gösteriliyor.
Nevruz Bayramı kutlamalarında yumurtaların tokuşturulması da yaygın görülüyor. Üremeyi ifade eden yumurtalar, bolluk için boyanıyor ve tokuşturuluyor. Ayrıca spor müsabakaları düzenleniyor, şarkılar söylenip dans ediliyor, şairler şiir okuyor.
Nevruzun tarihi Ergenekon'a dayandırıldığından o gün demir dövülerek Ergenekon'dan çıkış da kutlanıyor.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl kutlanır.