Hiç şüphesiz, yanıtı en çok merak edilen sorular arasında, 'Oturduğum yer, ev güvenli mi ve deprem riski var mı?' bulunuyor. Herkesin bildiği gibi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) bünyesinde hizmete sunulan yenilenmiş diri fay hatları haritası ile oturduğunuz yerin, binanın güvenli olup olmadığını hızlı ve kolay bir şekilde öğrenme imkanına sahipsiniz.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans verilen kuruluşlar, belediyeler ve özel kurumlar tarafından riskli yapı tespiti yapılmaktadır. Eğer evinizi riskli görüyorsanız deprem sonrası hasar tespiti veya bina sağlamlık testi için yetkili kurum Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'dır. Gerekli kontroller için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile görüşmeniz gerekmektedir. Gelen kişiler inceleme işlemlerinden sonra binanın taşıyıcı sistemine dayalı bir uygulama başlatırlar. Binanın genel durumu, zeminin analizi, binanın fay hatlarına olan yakınlığı detaylı olarak incelenir. Son olarak binadan karot ve parça alınarak inceleme başlatılır. Kısa süre içerisinde risk raporu elinize ulaşır.
Depreme dayanıklı ev için ilk kontrol edilmesi gereken şey, bina yapımında kullanılan malzemelerin kalitesidir. Bina yapımında hiçbir masraftan kaçınılmamalı, insan hayatı göz önünde bulundurularak en kaliteli malzemeler kullanılmalıdır. Demir ve inşaat malzemeleri güçlü, dayanıklı ve kaliteli seçilmelidir. Binanın yapılacağı zemin iyi analiz edilmeli ve ona göre bir inşaata başlanmalı. Daha riskli bölgelere daha az katlı binalar inşa edilmeli, kolon ve kirişlere özellikle dikkat edilmelidir.
Uzman kişileri çağırmadan önce evde kontrol edebileceğiniz yerler şu şekildedir;
Kolon ve kirişler: Çatlak olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eksik ya da kesilen kolon varsa uzman çağrılmalıdır.
Yaşadığınız binanın depreme dayanıklılığını test ettirmek için önünüzde iki yol var: Belediye, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Kaymakamlık gibi resmi kurumlara başvurmak veya özel bir şirketle anlaşmak.
Deprem dayanıklılık testinde genellikle yapının beton ve demir kalitesi, kolon-kiriş sistemi gibi özelliklerinin 'iyi' olmasının yeterli olduğuna dair yanlış bir kanı var.
Oysa görünürde yeni yönetmeliğe dört dörtlük uysa bile zemin özelliklerine uygun inşa edilmemiş ve hatalı/eksik denetim sonucu kullanılır hale gelebilmiş binalar var. Dolayısıyla, binanızı test ettirirken bu parametreyi de göz önünde bulundurmalısınız.