İmam Şafii 767 yılında bugünkü Filistin sınırları içerisinde olan Gazze’de dünyaya gelmiştir. Asıl adı ı Muhammed bin İdris bin Abbas'tır.
Babası tarafından soyu Hz. Peygamberin büyük dedelerinden olan Abdulmenaf ile kesişir.
Büyük bir ezber hafızasına sahip olan İmam Şafii, henüz yedi yaşlarındayken Kur’an-ı Kerim’i ezberledi. On üç yaşında ise babasının vefatından sonra annesiyle beraber geldiği Mekke’de Kur’an dersleri vermeye başladı. Bu süreçte fakirlikten dolayı özellikle kağıt bulmakta çok zorlandı ve devlet dairelerinin artık kağıtlarını kullandı.
Mekke’de çeşitli alimlerden ders aldıktan sonra dokuz yıl boyunca Maliki mezhebinin imamı olan İmam Malik’in öğrencisi oldu. Ders almaya başladığı zamanlarda yaklaşık yirmi yaşındaydı.
Bu dersler bittikten sonra Yemen valisinin isteği ile Yemen’e kadı oldu. Bu görevi beş yıl kadar sürdürdü. Ardından dönemin ilim merkezlerinden olan Bağdat’a geldi. Burada Ebu Hanife’nin öğrencisi olan İmam Muhammed’den dersler aldı.
Hadis, kelam, fıkıh gibi ilimlerin yanı sıra edebiyat ve binicilik gibi alanlara da meraklıydı.
Tekrar Mekke’ye dönen İmam Şafii burada hac için gelen Müslümanlara ders vermeye devam etti. Burada dokuz yıl yaşadıktan sonra yeniden Bağdat’a döndü ve Hanbeli mezhebinin imamı olan Ahmet bin Hanbel’in de aralarından bulunduğu kişilere ders verdi. Ancak buradaki siyasi gelişmelerden rahatsız olup vefatına kadar yaşayacağı Mısır’a göç etti.
Mısır’da da derslerine devam etti. 19 Ocak 820’de Kahire’de vefat etti. Şehirde bulunan el-Mukattam dağının eteğinde Benû Abdülhakem türbesine defnedildi.
İmam Şafii fıkıh alanındaki düşünceleriyle milyonlarca Müslümanı etkilemiştir ve onun yolunu takip edenlere Şafii denmiştir.