Semte ismini veren Çatalçeşme'nin bilinmeyen hikayesi

Semte ismini veren Bağdat Caddesi üzerinde bulunan Kadıköy'ün en eski çeşmesi Çatalçeşme Suadiye ile Bostancı arasında yer alıyor.

Çatalçeşme'nin bilinmeyen hikayesi:

Çeşme, 1550'de, Bağdat Yolu'ndan geçen kervanların susuzluğunu gidermek için inşa edilmiş olan bir çeşmedir.

Çeşmeyi yaptıran kişi bazı kaynaklarda kitabeden yola çıkarak İhsan Ağa olarak belirtilmişse de, bazı tarihçiler kitabede geçen "ihsan" sözcüğünün çeşmeyi yaptıran kişinin ismini değil, "iyilik" anlamına gelen kelime anlamını işaret ettiğini belirtiyor.

Çeşmenin ana malzemesi "küfeki" taşıdır. Mermer malzemeleri ise, Bizans Dönemi'ne ait mermerlerin işlenmesiyle elde edilmiştir. Bu çeşmeye Çatalçeşme adı verilmesinin sebebi, ön cephedeki ana çeşmenin dışında, çeşmenin iki yanında da tekne ve musluklar bulunmasıdır.

Çeşmenin ön cephesindeki tekne ve musluk insanların, iki yan cephesinde bulunan tekne ve lüle ise hayvanların yararlanması içindir. Çeşme 1947 yılında, Bağdat Caddesi genişletilirken bulunduğu özgün yerinden kaldırılarak, bugün bulunduğu karşı kaldırıma taşınmıştır.

Sivri bir kemeri, mermerden ayna taşı bulunan çeşme 1865 yılında Hace Nerkerap Kalfa tarafından onarıldı. Ayna taşının yukarısında, biri ilk yapım yılı olan 1550'e, diğeri onarım yılı olan 1865'e ait iki ayrı kitabesi bulunur.

Çatalçeşme'nin su oluğu etrafındaki mermer muhtelif yolcular tarafından bir şeyler kazındığı tespit edilmektedir. Bunların arasında XVI-XVIII asırlara ait bir kadırga resmi hayli dikkat çekicidir.

Çatalçeşme, İstanbul’un halen mevcut hitabeli en eski çeşmelerinden biri olması bakımından ne derece büyük bir değere sahipse, klasik çeşme mimarisinin bir misali olması bakımından da o derece önemlidir.