Tanrıların babası An'dan Enil'e Sümer Tanrılarının hikayeleri

An, gökyüzü tanrısı

An veya Anu, Sümer tanrıları içerisindeki en güçlü tanrıydı! “Tanrıların Babası” olarak da anılan An, gökyüzü tanrısı olarak kabul ediliyordu. An’ın ortaya çıktığı dönem ise, milattan önce 3.000 yılından bile daha eski! Gökyüzü tanrısı An, ilk başlangıçta bir boğa olarak tasvir ediliyordu! Ancak bu tasvir ilerleyen dönemlerde “Cennetin Boğası” olarak isimlendirilen mitolojik bir canlıya evrildi. Tanrıların Babası An’ın kutsal şehri ise Uruk adındaki şehirdi. Sümer tanrıları içerisinde en önemli tanrı konumundaki An, elbette sonsuz güç sahibi olan yegâne tanrıydı! Ancak An’ın güçleri zamanla diğer tanrılar arasında paylaşıldı! Buna rağmen An, diğer tanrılardaki gücün kaynağı olmayı sürdürdü. Sümer medeniyetinin sonuna kadar en önemli Sümer tanrıları arasındaki konumun korudu.

Enlil, atmosferin tanrısı

Sümer tanrıları arasında özel bir konumda bulanan bir diğer tanır Enlil’di. Enlil, Sümer inancındaki baş tanrı olan An’ın oğluydu! Zaman içerisinde babasının yerini alan Enlil, Sümer dinindeki en önemli tanrı haline geldi. Enlil ayrıca atmosferin de tanrısıydı. Atmosfer olaylarını kontrol eden tanrı oydu. İnsanlığın yaratılmasında önemli bir rol oynadığına inanılıyordu. Ancak elbette, rüzgarların ve fırtınaların da tanrısıydı. Üstelik bu güçlerini insanları cezalandırmak için de kullanıyordu! Hatta, Sümer dinindeki yaygın inanca göre Enlil gürültü yapan insanlar nedeniyle uyuyamadığı bir dönemde insan ırkını yok etmek için bir tufan bile yaratmıştı.

Enki, insanlığın yaratıcısı

Sümer tanrıları arasındaki en popüler ve sevilen tanrılardan birisi de Enki idi! Sümerler suyun, bilginin, zanaatın ve sihrin Enki tarafından yaratıldığına inanıyorlardı. Elbette, insanlığın da yaratıcı ve koruyucusuydu. Hatta, insan ırkını yok etmeye kararlı olan Enlil’i uyaran tanrı da oydu! Enki, Sümer medeniyetinde, boynuzlu bir başlık ve uzun bir elbise giyen sakallı bir adam olarak tasvir edildi.

İnanna, cennetin kraliçesi

Cennetin kraliçesi İnanna, Sümer tanrıları arasında muhtemelen en popüler olanıydı. Aşk, tutku, cinsellik ve savaş tanrıçası olarak kabul ediliyordu. İnanna’nın sembolleri ise aslan ve sekiz köşeli yıldızdı. İnanna, en popüler tanrı olması nedeniyle hemen hemen bütün Sümer dini metinlerinde adı geçen bir tanrıydı…

Utu, güneş tanrısı

Utu, Sümer dininde güneşin ve adaletin tanrısıydı. Ay tanrısı Nanna ile bereket tanrıçası Nigal’in oğlu ve aşk tanrıçası İnanna’nın kardeşiydi. Güneş ve adalet tanrısı Utu, Sümer medeniyetinin en eski dönemlerinde ortaya çıktı. Dünyanın bilinen en eski yazılı yasalarından olan “Hammurabi Kanunları’nda” adalet tanrısı Utu’ya “Şamaş” adı ile hitap ediliyordu ve insanlığa adaleti getiren tanrı olduğu yazılıydı. Son olarak Utu, çoğu zaman omuzlarında ışık huzmeleri bulunan sakallı yaşlı bir adam olarak tasvir edildi.

Ninhursag, ana tanrıça

Sümerlerin ana tanrıça olarak kabul ettiği Ninhursag aynı zamanda yeryüzü tanrıçasıydı. Çölleri ve vahşi yaşamı yaratan tanrıça olduğuna inanılıyordu. Sümerlerdeki inanışa göre, Ninhursag genellikle dağlarda yaşıyordu. Uzun bir etek giyiyordu ve boynuzlu bir başlık takıyordu. Ayrıca hem erkek hem dişi geyik de Ninhursag’ın sembolüydü.

Nanna, ay ve bilgelik tanrısı

İnanna’nın babası olduğuna inanılan Nanna hakkında en kadim bilgiler milattan önce 3.500 yılına kadar uzanıyor. Büyük Ur tapınağında bulunan bir dizi yazıt, Sümerlerin ay ve bilgelik tanrısı hakkında bazı ifadeler içeriyor. Sümer tanrıları arasında oldukça önemli bir konuma sahip olan Nanna, Sümerlerin kültürel gelişimleri hakkında önemli ipuçları barındıran bir tanrı. Çünkü Nanna’nın, Sümerlerin avcı-toplayıcı olduğu bir dönemde ortaya çıktığı düşünülüyor. Avcı-toplayıcı dönemlerde Ay, insanlık için Güneş’ten daha önemli bir konumda! Ay’a atfedilen önem sebebiyle Nanna’nın ortaya çıktığı düşünülüyor.

Sümer araştırmacısı Muazzez İlmiye Çığ'ın eserlerini satın alma için:

https://aydinlikkitap.com/muazzez-ilmiye-cig-17-kitap-sumer-tarihi