Tarih boyunca ortaya çıkan komplo teorileri, doğru ya da yanlış olduğu araştırılmadan milyonlarca insan tarafından inanılıyor. Yanlış bilginin sürdürülmesinin yol açtığı zarar ise ciddi toplumsal sonuçlara neden olabiliyor.
Komplo teorisi, "bir olay için standart açıklamayı reddeden ve bunun yerine gizli bir grup veya organizasyonun gizli bir komplo gerçekleştirdiğini düşünen bir teori" olarak tanımlanıyor.
Uzmanlara göre, komplo teorileri, insanların inanmak istedikleri şeyleri dillendirdiklerinde daha başarılı oluyor. Ayrıca ilginç/heyecan verici olmaları ve 'büyük' bir olay için 'büyük' bir açıklama sunmaları halinde de başarılı oluyorlar.
İnsanlar komplo teorilerine neden inanıyor?
Uzmanlara göre, bunun nedeni kısmen psikolojik bir ihtiyacı karşılamaları.Komplo teorileri, insanların ait oldukları grup hakkında gerçeği bilme ve ya da güvende hissetmeye yönelik varoluşsal ihtiyaçlarını veya başımıza gelenler üzerinde kontrol hissini karşılayabiliyor.
Peki tarihin en tuhaf komplo teorileri hangileri?
1. Uzaylı ay üssü
Hükümetlerin uzaylıların varlığı konusunda insanlara yalan söylediğini iddia eden olağan komplo teorisinin yanı sıra, ayın karanlık yüzünde halkın görüşünden gizlenmiş gizli bir dünya dışı üs olduğuna inananlar da bulunuyor.
2. 51. Bölge
51'inci Bölge'nin kısmen doğru olduğu ortaya çıkan bir komplo teorisi olduğu söylenebilir. Çoğu komplo teorisyeninin iddia ettiği gibi uzaylı macerası destanı olmasa da, ABD hükümeti Nevada'daki yerin var olduğunu doğruladı.
3. "Mısır piramitlerini uzaylılar inşa etti."
Ünlü komplo teorisi, Mısır'daki antik piramitlerin, özellikle de Büyük Giza Piramidi'nin eski Mısırlılar tarafından inşa edilmediğini, bunun yerine dünya dışı yaşam formları tarafından yaratıldığını iddia ediyor.
Uzmanlar, eski bir medeniyetin binlerce yıl sonra bile ayakta kalabilen böylesine büyük yapılar inşa edebilecek imkânlara sahip olduğuna inanmakta zorlanması nedeniyle insanların bu fikre yöneldiğine inanıyor. Tarihçiler ise, piramitlerin inşasının yaklaşık 85 yıl sürdüğünü ve M.Ö. 2589 ile 2504 yılları arasında inşa edildiğini belirtiyor.
4. Düz dünya teorisi
Düz Dünya, Dünya'nın dairesel ya da kare şeklinde düz bir disk olarak var olduğu teorisidir. Bu görüş, deneysel gözlemler Dünya'nın şeklinin küresel veya elipsoidal olduğunu ortaya çıkarana kadar antik dünyada devam etti.
Ancak modern zamanlarda da, aksi yöndeki bilimsel kanıtlara rağmen düz Dünya fikri yeniden canlandırıldı. Kaç kişinin Dünya'nın düz olduğunu düşündüğüne dair kapsamlı bir anket olmasa da, genç insanların bunun böyle olduğuna inanma olasılığının daha yüksek olduğuna dair kanıtlar bulunuyor.
5. "Ay'a iniş sahteydi."
Temmuz 1969'da astronotlar Neil Armstrong ve Buzz Aldrin ay yüzeyine inen ilk insanlar oldular. Ancak 1970'lere gelindiğinde insanların %30'u Ay'a inişin sahte olduğuna inanıyordu.
2019 gibi yakın bir tarihte yapılan küçük bir anket ise, insanların %10'unun hala Ay'a inişin bir aldatmaca olduğuna inandığını gösterdi.