Ustalarından tarif sırları ile Hatay'ın meşhur yemekleri
Deprem felaketi ile birlikte son zamanlarda hep üzüntülü haberler aldığımız, dertleriyle kedere boğulduğumuz kadim şehir Hatay'ı bu kez güzel analım. İşte karşınızda Hatay'ın damak çatlatan meşhur lezzetleri...
Berfu Bayav
Editor
Belen Tava
İsmini Hatay'ın ilçesinden alan Belen tava, Türkiye’ye adını duyuran yöresel lezzetlerden birisidir. Demir döküm tava içerisine atılan kırmızı biber, soğan, yeşil biber ve kuzu eti; tereyağı eklenerek fırında pişirilmeye bırakılmaktadır. Çömlek güveçleri andıran bir görünüme sahip olan Belen tava, içerisine eklenen çeşitli baharatlar ile piştikten sonra pilav ve salata ile servis edilmektedir. Belen ilçesinde yer alan Kurtoğlu Restaurant, Belen tava konusunda oldukça iddialıdır.
Biberli Ekmek
Hatay yemekleri arasında geçmişi oldukça eskilere uzanan bir lezzet olarak biberli ekmek, oldukça popüler bir tattır. Yerli halkın da sıklıkla evlerinde pişirmeyi tercih ettiği bu lezzet, incecik açılan hamurun üzerine bol acılı biber salçası ve çeşitli baharatlarla karıştırılmış çökeleğin eklenmesi ile hazırlanmaktadır. Taş fırında pişirildiğinde lezzeti doruklara ulaşan biberli ekmeği, Hatay'da el arabalarında bile bulabilmek mümkündür.
Çökelek Salatası
Hatay’ın simgesel lezzetlerden birisi olan ve çökelek peyniri ile hazırlanan salata, şehirdeki lokantaların hemen hemen hepsinde servis edilmektedir. Genellikle çorbanın yanında tüketilen bu lezzet, domates, salatalık ve soğan ile yapılan geleneksel çoban salatasının içerisine çökelek peyniri eklenerek hazırlanmaktadır.
Tepsi Kebabı
Et yemeği denildiğinde Hatay’da ilk akla gelen lezzet kuşkusuz tepsi kebabıdır. Kentin yöresel yemekleri arasında yer alan kebabın içerisinde kıyma, kuru soğan, patates, sivri biber ve domatese ek olarak çeşitli baharatlar yer almaktadır. Tepsi kebabının özellikle lavaş ekmeği ile tüketilmesi önerilmektedir. Bu leziz yemeği denemek isteyenler, Hatay’ın merkezi ilçesi Antakya’da yer alan Pöç Kasabı’nı tercih edebilmektedir. Ayrıca kuzu etinden yapılma tepsi kebabı da sevilen lezzetlerden birisidir.
Sürk
Hatay’da kahvaltıların vazgeçilmezi olarak nitelendirilen sürk, Hatay usulü küflü peynir ya da carra peynirinden yapılmaktadır. İçerisindeki malzemeler arasında karanfil, muskat, zahter, kimyon, tarçın ve yenibahar gibi baharat çeşitleri bulunmaktadır. Top şeklinde yoğrulan peynirler, zeytinyağı eklenerek, kahvaltıların bir bütünü olmaktadır. Bu lezzeti Hatay genelinde birçok kahvaltı servisi yapan restoranda tatmak mümkündür.
Kireçte Kabak
Hatay’ın yöresel lezzetleri arasında ismini duyurmayı başaran kireçte kabak, bir tür tatlıdır. Henüz sönmemiş taş kirecin içerisinde bekletilen balkabağının yavaş yavaş pişirilmesi ile hazırlanan bu meşhur lezzet, aslında Hatay'da künefe kadar popüler bir tatlıdır. Gevrek ve oldukça lezzetli olan kireçte kabağın hazır olması için gereken süre ortalama bir güne kadar uzamaktadır. Hatay merkezde bulunan Alican Restaurant ise kireçte kabağı tatmak isteyenlerin ilk adresi olmaktadır.
Tuzda Tavuk
Gelenekselleşmiş lezzetlerden biraz farklı hazırlanan tuzda tavuk, Hatay'ın en sevilen yöresel yemeklerinden biridir. Tavuk, tepsi dolusu ev tuzu içerisine konularak saatlerce bekletilmektedir. Tuzda pişirildikten sonra ise tavuğun içerisine pilav konularak servis edilmektedir. Her ne kadar çok fazla tuz gerektiren bir lezzet olsa da mutlaka denenmesi gereken yemeklerin başında gelmektedir. Yerli halk tuzda tavuğu genellikle düğün gibi özel günlerde servis etmektedir. Fakat Hatay’ın meşhur mekanlarında sıklıkla karşılaşılan tuzda tavuğu denemek isteyenlere Defne ilçesindeki Hidro Restaurant önerilmektedir.
Kumbursiye Çorbası
Kumbursiye çorbası, Hatay’da ana yemek yerine bile tüketilebilecek doyurucu bir lezzettir. Hatay’da yetiştirilen kuzuların etinden yapılan kumbursiye çorbasına ayrıca patates, arpacık soğanı, süzme yoğurt, tereyağı ve kuru nane eklenmektedir. Bu geleneksel lezzetin Hatay dışında bulunması neredeyse olanaksızdır. Çünkü geleneksel yemek genellikle yerli halkın evlerinde hazırlanmakta ve tüketilmektedir. Fakat Hatay ziyareti esnasında denemek isteyen turistler Antakya’daki Konak Restaurant’ı tercih etmektedir.
Hatay Humusu
Aslen Araplara özgü bir nohut mezesi olarak ön plana çıkan humus, Hatay’da daha bir leziz hale gelmiş ve yöresel lezzetler sınıfında kendine yer edinmiştir. Ana malzemesi nohut ezmesi olan mezenin içerisine zeytinyağı, limon, sarımsak ve çeşitli baharatlar eklenmektedir. Çok kısa süre servise hazır hale gelen humusun özellikle lavaş ekmek ya da pide ile tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Hatay’ın merkezi ilçesi olan Antakya’daki Humusçu İbrahim Usta ismindeki restoran, özellikle humusu ile ün kazanmıştır.
Haytalı
Üzerine çeşitli hikayelerin de anlatıldığı Haytalı, Hatay’a özgü yöresel bir tatlıdır. Geçmişte oldukça fakir bir köy olan Haytalı’da misafirlere ikram edecek bir şeyi bulunmayanlar, mısır unu ve sütü karıştırdıktan sonra üzerine gül suyu dökerek misafirlerini karşılamıştır. Lezzetli muhallebisi ve gül suyunun benzersiz aroması ile Haytalı, üzerine dondurma konularak servis edilmektedir. Bu tatlı konusunda en çok tercih edilen yerlerden birisi Antakya’da bulunan Tarihi Affan Kahvesi’dir.
Kaytaz Böreği
Kaytaz böreği, Hatay mutfağının en lezzetli hamur işlerinden biri olarak ön plana çıkmaktadır. Tereyağı eşliğinde açılan hamurun üzerine et, sarımsak, soğan, maydanoz ve biber salçası gibi çeşitli malzemelerden yapılmış bir harç eklenmektedir. Fırında pişirildikten sonra servis edilen kaytaz böreği için en çok tercih edilen mekan, Antakya’da yer alan Sultan Sofrası’dır. Ayrıca restoranda farklı yöresel lezzetleri bulmak da mümkündür.
Künefe
Elbette Hatay'ın yöresel lezzetleri sıralanırken künefeyi unutmak olmaz. Ünü ülke sınırlarını aşan bu güzel tatlı, mutlaka Hatay'da denenmesi gereken lezzetlerin başında gelmektedir. Tadını sevmeyenler bile künefeye Hatay'da bayılacaktır. İçerisinde tuzsuz Antakya peyniri, fıstık ve şerbet bulunan künefe, özellikle köz üzerinde pişirildiğinde asıl lezzetine ulaşmaktadır. Hatay sınırları içerisinde birçok noktada künefe satan mekan bulunsa da Antakya’nın Uzun Çarşı mevkiindeki Çınaraltı Künefe, en çok tercih edilen yerlerden birisi olarak bilinmektedir.
Hatay Usulü İçli Köfte
Hatay usulü içli köfte, alışılmışın dışında farklı bir opsiyon denemek isteyenlerin ilk tercihidir. Normalde Türkiye’nin dört bir yanında yapılan içli köftenin içerisine kıyma konulurken, Hatay’a özgü olanda dövülmüş et bulunmaktadır. Bulgurdan yapılan dış katmanın içerisine dövülmüş et, ceviz ve baharatlardan oluşan bir harç eklenmekte ve yassı bir şekil verilerek kızgın yağda kızartılmaktadır. Hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilen Hatay usulü içli köfteyi denemek isteyenlere Antakya’daki Hatay Sultan Sofrası'na gitmeleri önerilmektedir.
İskenderun Döneri
Adını tüm Türkiye'ye duyuran ve artık her yerde kolayca bulunabilen İskenderun usulü döner, Hatay'da mutlaka denenmesi gereken lezzetlerden biridir. Dürümde kullanılan lavaş ekmeği baharatlı ya da baharatsız hazırlanabilmektedir. İçerisinde yeşillik, domates ve döner bulunan bu tarife asıl lezzetini elbette baharatlarla hazırlanan sosu vermektedir. İskenderun’daki Dönerci Süleyman Usta ve Antakya’daki Dönerci Tacettin bu lezzetin kesinlikle denenmesi gereken yerlerin başında gelmektedir.
Zeytin Üfelemesi
Geleneksel bir Hatay mezesi olan zeytin üfelemesi, kentteki tüm restoranlarda bulunmaktadır. Ayrıca içerisine küçük küçük küp şeklinde doğranmış kuru soğan ve domates eklenmekte ve karıştırdıktan sonra üzerine maydanoz serpiştirilerek servis edilmektedir.
Kâğıt Kebabı
Hatay usulü kâğıt kebabı, dananın kaburga etinden yapılmaktadır. Et makine de çekilmek yerine satır ile kıyma haline getirilmektedir. Yapımı biraz zahmetli olan kâğıt kebabına ayrıca sarımsak, biber, maydanoz ve domates de eklenmektedir. Hatay’da birçok restoranda servis ediliyor olmasına rağmen Antakya’daki Pöç Kasabı ve Kebap, damak çatlatan bir lezzete sahip kağıt kebabı ile ünlüdür.
Şeyh Mualla - Şıh Mualla
Patlıcan ve yeşil mercimekle hazırlanan Şeyh Mualla, Hataylıların evlerinde sıklıkla hazırladığı bir lezzet olarak bilinmektedir. Lezzet bombası olarak nitelendirilen Şeyh Mualla, tat olarak diğer patlıcan yemeklerinden keskin bir şekilde ayrılmaktadır. İçerisine patlıcan ve yeşil mercimek dışında kapya biberi, domates ve sos bulunmaktadır. Bu geleneksel yemeği tatmak isteyen turistler genellikle Antakya’nın cazibe merkezi olan Uzun Çarşı’daki lokantaları ziyaret etmektedir.
Sarı Bülbül
Sarı bülbül, Hatay’ın en eski sokak lezzetlerinden bir tanesidir. Türkiye’nin birçok yerinde satılan bardakta mısır yerine Hatay’da sarı bülbül tercih edilmektedir. Herkesin afiyetle tükettiği sarı bülbül, baharatlı nohut kavurmasıdır. Ayrıca bu lezzetin sıcak tüketilmesi gerekmektedir. Günümüzde küp küp doğranan havuç taneleri, yeşilbiber ve maydanoz da eklenerek yapılan farklı tarifleri de bulunmaktadır.
Şıhıl Mahşi
Hatay mutfağına özgü yöresel lezzetlerden olan şıhıl mahşi, bir çeşit dolmadır. Görünüş olarak kabak dolmasına benzetilen şıhıl mahşi çok daha farklı ve güzel bir lezzete sahiptir. Şıhıl mahşiyi diğer dolmalardan ayıran özellik ise kabağın içinin oyulduktan sonra kızartılması ve içerisine sonradan kıyma eklenerek pişirilmesidir. Ayrıca kıymalı harcın içerisine nohut, maydanoz ve çam fıstığının ekleniyor olması da şıhıl mahşiyi diğer dolmalardan ayıran özelliklerden biridir. Yerli halkın genellikle evlerinde tükettiği şıhıl mahşi, Hatay’da geleneksel ev yemekleri hazırlayan lokantalarda servis edilmektedir.