1, 2, 3… Tip!

Otto Kretschmer’in tip tasnifi beden-davranış ilişkisi bağlamında insanın somut varlığını ele alması nedeniyle hâlâ önemli bir kaynak olma özelliğini koruyor. Ancak Kretschmer’in tasnifi -somut bir varlık olarak insanı ele alması sebebiyle- insanın somut varlığının soyut bir kişiliğe evrildiği sosyal medyadaki durumunu açıklamakta zorlanıyor. Güncel şartlar, sosyal medya paylaşımı-varoluşsal durum ilişkisi bağlamında bir tip tasnifini de zorunlu kılıyor. Artık hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan ve gün geçtikçe somut yaşantımızdan daha çok zaman çalan bu mecradaki soyut kişiliğin belli başlıklar altında incelenmesi tipik davranış gösteren insanların davranışları altındaki psikolojik süreçleri göstermesi bakımından önemli bir veri olarak karşımızı çıkıyor:

BANA SOSYAL MEDYANI GÖSTER SANA KİM OLDUĞUNU SÖYLEYEYİM

Elbette sosyal medyada belirginleşen on üç davranış eğilimini okuduğunuz vakit, kendi varoluşsal durumunuzu ilişkin nesnel bir yargıda da bulunabileceksinizdir:

1) Troll Tip: Rahatsızlık vermek, sataşmak, gereksiz polemik yaratarak etkileşim alma çabasında olan, gerçek hayattaki değersizlik hissini sanal alandaki saldırgan tavrı sonucu aldığı etkileşimlerle telafi etmeye çalışan, kendilerinden yetenek, bilgi ve saygınlık olarak üstün olan insanları birer sıçrama tahtası olarak gören sosyal medya kullanıcısı.

2) Takasçı Tip: "Beni beğeneni beğenirim beni beğenmeyeni beğenmem." diyen, her like'na karşılık olarak like bekleyen sanal değerini karşılığını bekleyerek yaptığı like'larla artırmaya çalışan sosyal medya kullanıcısı.

3) İçe Kapanık Tip: Sosyal medyayı takip eden, her türlü gelişmeden haberdar olan ama karda yürüyüp izini belli etmemek "erdem"iyle meşgul olduğundan hiçbir etkileşimde ve paylaşımda bulunmayan; ileride bu etkileşimlerin başına iş açabileceğini düşünen sosyal medya kullanıcısı.

4) Bürokratik Tip: Sosyal ağlardaki güç dengelerine göre hareket eden, bulunduğu kitlenin nabzına göre tavır ortaya koyan, kendi iradesi olmayan ancak kabullenilme ve iyi ilişkiler kurma çıkarları nedeniyle sosyal medya recmlerinde ön saflarda yer alan sosyal medya kullanıcısı.

5) Bulaşık Tip: Yüzsüzlüğü kendine şiar edinmiş ve yaptığı işlere karşı gizli hayranlık duyduğu kişileri karalamak için sürekli açık kollayan, açık bulamasa da tahrifat ile kendine argüman yaratan, hiç yılmadan kara çalan, siyahı beyaz beyazı siyah olarak algılayan sosyal medya kullanıcısı.

6) Don Juan Tip: Sosyal medyayı bir flört aracı olarak kullanan, sosyalleşmeyi karşı çinsle etkileşime geçmekten ibaret sanan, karşı cinsin ilgisini çekmek için bilmediği edebî, felsefi, estetik argümanları kopyalayıp sahte bir kimlik inşası ile uğraşan bu uğraşısına sebep olan bilinç deryasının derinlerinde engin bir sevgisizlik yatan sosyal medya kullanıcısı.

7) Entelektüel Tip: Sosyal medyayı entelektüel faaliyetler için kullanan, sağlıklı bilgi alışverişini sağlamak ve bilgi havzasının sınırlarını genişletmek için sanal dünyayı araçsallaştıran sosyal medya kullanıcısı.

8) Teşhirci Tip: Sosyal medyayı cinsel dürtüleri harekete geçirip hesabının etkileşim sayısını artıracak fotoğraflarla dolduran, bu fotoğrafların gerçek yaşantısı ile uyuşmayan baskılanmış cinsel içerikli sözlerle afişe eden sosyal medya kullanıcısı.

9) İnfluencer Tip: Sosyal medyayı gerçek yaşantısında kullanmadığı ürünlerin reklamını yaparak ve takipçilerinin tüketim alışkanlıkları üzerinde yönlendirici bir güç olarak kullanan, bunun karşılığında da reklamını yaptığı üründen ticari gelir sağlayan sosyal medya kullanıcısı.

10) Taklacı Tip: Rüzgâr nereden eserse oraya yelken kıran, fikir fırıldağı olan, "Dün dündür, bugün bugün." anlayışını şiar edinmiş; geçmiş paylaşımları bugünküleri yalanlasa da yüzü kızarmadan yeni "fikri"ne adapte olan, omurga problemi yaşayan sosyal medya kullanıcısı.

11) Goygoycu Tip: Sosyal medyayı eğlence amacıyla kullanan, ciddi olmayı küçümseyen, hayatın her alanında eğlenceye değer bir nokta bulup bunun dışında kalan her şeye yüz çeviren, trollere benzeyen ama kimseye rahatsızlık vermediği için onlardan ayrılan sosyal medya kullanıcısı.

12) Kurumsal Tip: Sosyal medyayı işinin ya da temsilciliğini yaptığı markanın reklamı için kullanan veya sosyal medya yoluyla satış gerçekleştiren, sosyal medyayı ekonomik faaliyet alanı olarak gören, müşteri kaybetmemek için tarafsız görünmeye çalışan, renk vermeyen ama gökkuşağı pazarlayan sosyal medya kullanıcısı.

13) Kolektif Tip: Varoluşunu bağlı olduğu grubun varoluşuyla ilişkilendiren, efendi-uşak ilişkisiyle benliğini ortaya koyan, gruptan güç alıp birliktelik duygusuyla var olan gücünün çok ötesinde bir güç sahibi olduğuna inanan, bireysel doğrularını silip grubun doğrularını benimseyen, toplulukla yok olan, çığlıklar altında duyulmayan sesin sessiz sahibi olan sosyal medya kullanıcısı.

“İnsanın varoluşsal ilerlemesi biriciklik gerektirir.”

Elbet bu tip özellikleri çoğaltılabilir. Herhangi bir kesinlik sonucuna varılamayacak kadar sübjektif tanımlar olduğunu da kabul edebilirim. Ancak ne kadar çoğaltılırsa çoğaltılsın, keskinliğim ne kadar eksiklik barındırırsa barındırsın şu gerçek gün gibi gözlerimizi kamaştırmakta: İnsanım varoluşsal ilerlemesi biriciklik gerektirir. Bir tipe sığdırdığımız her davranışımız, çağa aldanışımızdır.