1 milyon vatandaş borcunu ödeyemiyor

Kredi kartı ve bireysel kredi borcunu ödeyemeyen tüketici sayısındaki artış sürüyor.

Karşılaştırma sitesi encazip.com, Türkiye’de hemen hemen her gün gündemin baş konuları arasında yer alan faiz ve krediler ile ilgili güncel verileri araştırdı. encazip.com’un yaptığı analize göre içinde bulunduğumuz eylül ayında Türkiye’deki toplam kredi hacmi geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde yüzde 59’luk artışla 6.65 trilyon TL seviyesine gelirken en çok artışın yüzde 76’lık artışla 563 milyar TL seviyesine gelen bireysel ihtiyaç kredilerinde yaşandığı görüldü. Toplam kullanılan kredilerin yüzde 20’sini 1.27 trilyon TL ile tüketici kredileri ile kredi kartları oluştururken tüketici kredilerinin yüzde 44’ünü ihtiyaç kredileri, yüzde 28’ini konut kredileri ve yüzde 2’sini taşıt kredileri oluşturdu. Geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında tüketici kredilerinde yüzde 71’lik bir artış yaşanırken dolar bazında ise yüzde 58’lik bir düşüş oldu.

KART BORCU YÜZDE 56 ARTTI

Tüketici kredileri ile ilgili bir diğer önemli ve dikkat çeken veri ise kredi kartı borçlarında oldu. Geçen yılın aynı döneminde toplam 174 milyar TL olan dolaşımdaki kredi kartı borcu, eylül ayında yüzde 56’lık bir artışla 323 milyar TL’ye ulaştı. Toplam kredi kartı borçlarının yüzde 44’ünü taksitli kredi kartı borçları, yüzde 56’sını ise taksitsiz kredi kartı borçları oluşturdu. Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, “Tüketicinin banka borçları kırmızı alarm veriyor.” dedi. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre; 2022 Temmuz döneminde, 966 bin 463 tüketicinin ödenemeyen kredi kartı ve bireysel kredi borç toplamı 31.8 milyar TL oldu. Buna göre geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde 741 bin 470 olan yasal takibe düşen tüketici sayısı, bu yılın aynı döneminde yüzde 30.3 oranında arttı.

VADE 180 GÜNE ÇIKARILMALI

Tüketici Birliği Federasyonu tarafından uzun süredir tüketicilerin banka borçlarındaki yükseliş ve yasal takibe düşen tüketici sayısındaki artışa dikkat çekilerek, eylül ayından itibaren yasal takibe düşecek tüketici sayısının bir milyon sınırını geçeceği öngörüsü kamuoyu ile paylaşılmıştı. Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Deniz, şunları kaydetti: “Nitekim açıklanan son veriler, bu öngörünün gerçekleşeceğini göstermektedir. Bu kapsamda banka borçları için yasal takip süresinin salgın döneminde olduğu gibi geçici olarak 90 gün yerine 180 gün olarak uygulanması, tüketicilerin bankalara olan borçlarının yapılandırılması yönünde adım atılması çağrısında bulunulmuştu.

Özellikle kredi kart borçlarının yapılandırılması konusunda, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi tarafından konunun gündeme alınacağı yönünde kamuoyunda yer alan bilgi sonrası, sadece varlık yönetim şirketlerine olan 2 bin 500 TL’dan az olan icra borçlarının silineceği yönünde açıklama yapılmıştır. Kontrol edilemez noktaya gelen tüketici borç stokunun eritilmesi yönündeki bu adım yerinde ancak yetersizdir.”

FEDERASYONDAN İKİ ÖNERİ

“Kapsayacağı miktar itibarıyla 2 bin 500 TL’lik sınırın, günümüz koşullarında ve icra dosyalarına işletilen faiz dikkate alındığında gerçekçi bir çözüm getirmeyeceği ortadadır.” diyen Deniz, “Sonbahar ile birlikte eğitim masrafları, gelen zamlarla artacak olan ısınma, aydınlatma faturaları, enerjiye yapılan zamlarla başta gıda olmak üzere tüketiciye ulaşan her türlü mal ve hizmetin fiyatının artacağı bir dönemde; geçen aralık ayından bu yana kredi çekerek veya kredi kartını kullanarak zorunlu gereksinimlerini karşılamaya çalışan tüketici için yasal takibe düşme olasılığı giderek büyümektedir.” mesajı verdi. Deniz şu iki önerisi gündeme taşıdı: “Banka borçları nedeniyle yasal takip süresi, Haziran 2023 tarihine kadar 90 gün yerine, 180 gün olarak uygulanmalıdır. Tüketicilerin temerrüde düşme koşulu aranmaksızın, bireysel kredi ve kredi kartı borçlarının uzun vadeli ve TCMB politika faizine koşut şekilde yapılandırılması olanağı sağlanmalıdır.”

MERKEZ FAİZ DÜŞÜRDÜ AMA

Gündemdeki sıcaklığını sürekli olarak koruyan bir diğer konu ise kredi faizleri. Geçen yılın ağustos ayında Merkez Bankası politika faizi yüzde 19 düzeyindeydi, bu ay ise son faiz indirimiyle birlikte Merkez Bankası politika faizi yüzde 13’e düşürüldü. Karşılaştırma sitesi encazip.com'un çalışmasına göre, piyasadaki ticari ve bireysel kredi faiz oranlarında Merkez Bankası kararları ile ters orantılı bir seyir gözlemlendi. Geçen yılın ağustos sonu verilerine göre ticari kredi faiz oranları yüzde 20, bireysel kredi faiz oranları ise yüzde 18 ile 20 arasında seyrederken 2022 yılının Ağustos ayında ticari kredi faizleri ortalama yüzde 35-40, bireysel kredi faizleri ise ortalama yüzde 26-28 seviyelerine yükseldi. Merkez Bankası'nın 15 Ağustos’ta aldığı 100 puanlık politika faiz indiriminin ise henüz piyasa faiz oranlarına herhangi bir etkisi olmadığı görüldü.