15 asırlık tarihiyle satranç
Satranç çoğu insan için sadece bir oyundur. Masa başında tahtanın üzerine eğilmiş iki oyuncu saatlerce düşünür de düşünür.
Dışardan bakıldığında sıkıcı görünebilir, gerçekten öyle midir acaba?
Belirli bir düzeye ulaşmış satranççılar için durum hiç de böyle değildir.
Her hamlede heyecan yaşarlar, karar vermenin zorlukları vardır. Bazen hata yaparlar ama farkına varmazlar. Bazen çok iyi bir hamle bulduklarını sanırlar ama yanılırlar.
Bazen de öyle bir yol keşfederler ki, adeta sanatsal bir güzelliğe ermişlerdir.
Büyük ustaların ellerinde satranç oyunu estetik bir özellik kazanır. Dantel işler gibi hamle yaparlar.
Ünlü bir bestecinin notalara döktüğü nameleri onlar da satranç tahtası başında hamleleriyle yazarlar adeta.
Satranç bir beyin sporudur. Kaba güç kullanmadan yapılan gerçek bir mücadeledir.
Mücadele sırasında satranç sporcusu masa başında otururken büyük bir enerji harcar. Bunun en güzel kanıtı dünya şampiyonları Anatoly Karpov ile Gary Kasparov'un 1984-1985 yıllarında yaptıkları unvan maçıdır.
Yaklaşık beş ay içinde 48 parti oynayan iki ustanın psikolojik yorgunluğunun yanı sıra Karpov 10 kilo kaybeder ve maça ara verilir.
Bugünkü kurallarıyla olmasa da, taşlarla oynanan ve satranca benzeyen bir zeka oyununa 1500 yıl önce rastlandığı belirtilmektedir. 15 asırlık tarihinde satranç gelişme kaydetmiştir.
Özellikle son 400 yıl içinde yetişen ustalar, satrancın açılış hamlelerine, oyun ortası ve oyun sonu stratejilerine önemli teorik katkılar yapmışlardır.
Günümüzün ustaları başta dünya şampiyonu Magnus Carlsen olmak üzere, özellikle son 150 yılın mirasına sahip oldukları için bu kadar iyi oynayabilmektedirler.
Hiçbir gerçek satranç sporcusu kitaplardan ya da eğitici kaynaklardan yararlanmadan gelişme kaydedemez. Binlerce cilt satranç kitabı yazılmıştır. Yayınlanan dergiler ile de satranç yazın dünyası zenginleşmektedir.
Bu yönüyle satrancın bilimsel bir tarafı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Şu birkaç satırla anlatmaya çalıştığımız satranç sporuna gönül verenler, ömür boyu onun cazibesine kapılırlar ve hiç vazgeçemezler.
Biz bugünden itibaren her hafta "Satranç ve Hayat " köşemizle burada olacağız ve siz değerli okurlarımızla satranç sevgimizi paylaşacağız.
Yormadan keyifle izleyebileceğiniz küçük bulmacalar sunup birlikte çözümlerini arayacağız.
Kısa ama heyecanlı ve öğretici partiler inceleyeceğiz.
Zaman zaman haberler paylaşacağız. Sizler de bize elektronik posta adresimize yazarak görüş, öneri ve düşüncelerinizi belirterek katkıda bulunabilirsiniz.
Bundan çok memnun oluruz.
MİNYATÜR
Minyatür, satrançta 8 – 10 hamle içinde sürprizli bir finalle biten kısa oyunlara deniliyor. İlk yazımızın oyunu 1910 yılından. Üstelik dönemin dünya çapında iki ustasının arasında oynanmış. Bu kadar güçlü ustaların aralarındaki oyunun kısa sürmesi de başlı başına bir sürpriz.
Reti –Tartakower
Viyana 1910
1.e4 c6
Tartakower Caro-Can açılışını tercih ediyor.
2.d4 d5 3.Ac3 dxe4 4.Axe4 Af6 5.Vd3
Reti atını günümüzde pek tercih edilmeyen bir yolla koruyor. Muhtemelen erkenden uzun rok yapmayı planlıyor.
5….e5?
Bu geçici bir piyon fedası. Siyah az sonra veziriyle a5’ten şah diyerek erini geri alacak. Ancak şahının konumu tehlikeli şekilde açıldı.
6.dxe5 Va5+ 7.Fd2 Vxe5 8.0–0–0Axe4?
Tartakower oyuna girmemiş taşlarını geliştirmek yerine boştaki atı alıyor. Bu oyunu hemen bitiren büyük bir hata. Reti hiç kuşkusuz bunu hesaplamış ve rakibine tuzak kurmuştu. Şimdi tahtada fırtına kopacak.
9.Vd8+!
Vezir fedası!
9…Şxd8 10.Fg5++
Çift yönlü şah denilince tek çare şahı kaçmak.
10…Şc7 11.Fd8+Mat 1-0 Beyaz kazanır.
BULMACA
Bu bölümde her hafta bir soru sorup üzerinde düşünmenizi isteyeceğiz. Çözümü gelecek sayımızda yayımlayacağız. Bazen bir kombinezon, bazen de etüt ya da problem soracağız. Kombinezonlar oynanmış gerçek oyunlardan alınır. Etüt ve problemler ise kurgulanmış sorulardır.
İlk örneğimiz bir kombinezon.
SORU 1:
Fuester - Balogh
Ungarn, 1964
Siyah oynar kazanır
Beyaz taşlar: Şg1, Vf3, Ka1, Kb1, Piyonlar e3, f2, g2, h2.
Siyah Taşlar: Şg8, Vc2, Ka2, Kf8, Piyonlar f7, g7, h7.
Diagramdaki konumda hamle sırası kendinde olan siyahlar bir piyon eksik. Ancak beyazın önemli bir zayıflığı var. Bunun ne olduğunu keşfedersek çözüm kolaylaşıyor.
Cevap haftaya köşemizde.
Bize ulaşmak için:
[email protected]
[email protected]
