17 Ağustos 2024 Dama çözümleri

EKA OYUNLARI VE İNSAN OLMA EŞİĞİ

Bu hafta sizlerle çok farklı bir konu işleyelim istedim.

Akıl ve bilinç arttıkça gerçekten daha mı insan oluyoruz, yoksa törpülenmesi gereken yanlarımız daha da sırıtıyor mu? Zeka ve bilgi seviyemiz arttıkça özellikle şiddet, yok etme, talan etme, yaşayanların canını hiçe sayma duygularımız azalıyor mu? Zeka oyunları bu konuda insanlığa ne katkılar sağlayabilir.

Zeka ve bilişsel yetenekler olarak kuzenlerimiz olan (Şempanzelerden) bir tık ötedeyiz. Bilişsel yeteneklerimiz, zeka kapasitemiz gelişmiş olsada kaba gücü elde edip zayıf toplulukları öldürme, sindirme, sömürme gibi ilkel içgüdülerimizden hiç bir zaman kopmadık. Zeka geliştikçe öldürmek için daha fazla yöntem ve alet geliştirdik.

Birinci ve ikinci dünya savaşlarında zeka ve bilişsel becerilerimizi üst seviyelere taşıdık, milyonlarca insanı bombalarla, silahlarla öldürüldük, atom bombasıyla şehirleri kökünden yok ettik, kitlesel imhanın tadına vardık. Sadece kendi türümüzü değil tüm canlılara, doğaya yıkım ve ölüm getirdik. Kimyasal silahlar, ses hızını aşan uçaklar, kıtalar arası füzeler ve bitmek bilmeyen silahlanma yarışı ile hala dünyayı acımasızca tehdit ediyoruz.

Zekâ kapasiteleri bizden bir tık aşağıda olan kuzenlerimizi Laboratuvarlarda en acımasız deneylere maruz bıraktık. Hayvanat bahçelerinde kafeslere tıktık.
Ormanları, denizleri, nehirleri, buzulları, türleri yok ettik.
Yani bilişsel gelişimimiz vahşeti azaltmak şöyle dursun, katmerledi.

Sorunuzu duyar gibiyim "Bu anlattıklarının dama ile ne alakası var?"
Anlatayım; öncelikle sadece Dama özelinde değil, Go, Mangala, Satranç, Checkers gibi akıl, zeka ve muhakeme oyunlarının çocukluktan başlayan bir eğitimle insana kattıklarına bakalım.

Zeka Oyunları çocukların ve yetişkinlerin

- strateji geliştirme,
- planlama,
- mantık yürütme
- mantıksal bütünleme
- görsel ve uzamsal düşünme,
- sıradışı düşünme,
- dikkat, konsantrasyon
- hafıza ve bellek
- ileriyi görme, planlama
- sabır, sebat, kararlılık, karar verme
- hazmetme,
- etik rekabet
gibi tutum ve davranışları geliştirir.

İleriyi gören, mantıksal bütünlemeyi algılamış birisi buzulların erimesi, küresel ısınma, ormanların azalmasının, türlerin yok olmasının getireceği felaketi kavrayabilir. Oysa felaket hergün ayrıntıları ile anlatılsa da gün be gün daha kötüye gidiyor. Zira ne kadar anlatırsanız anlatın genlerinde şiddet olan insana bir adım sonrasını anlatamazsınız. Zeka oyunlarını en temelden başlayarak yaygınlaştırılması bir sonrasını görmeyi ve anlamayı öğretir. Etik ilkelerle bezenmiş bir zeka oyunu eğitimi insanlığı sabırlı ve ilkeli olmanın yanında merhametli ve daha insancıl çözümler arayan biri yapar.

Geleceği kurtarmak istiyorsak, geleceği gören insanlar yetiştirmeliyiz.

Bu hafta sorular Lübnanın büyük ustası merhum Vahhab Haidar'dan gelecek

Kalın sağlıcakla.