2021 İsviçre’de çalkantılı geçti

KOVİD-19 SINAVINDA BAŞARI

İsviçre, diğer Avrupa ülkelerine göre Kovid-19’da daha bilinçli eylemlere imza attı. İnsanların aşı duyarlılığı ve getirilen kısıtlamalara uyma sorumluluğu, diğer Avrupa ülkelerinden daha iyi durumdaydı. Aşıya ilginin yoğun olduğu İsviçre’de alınan bazı kararlardan sonra aşı merkezlerine hücum oldu. İsviçre genelinde aşıya ilginin azaldığı zamanlarda birçok aşı merkezi kapatılmıştı. Federal Sağlık Dairesi (BAG), ülke genelinde ilk doz aşı olanların oranını yüzde 55, çift doz aşı olanların oranını yüzde 49 olarak açıklamıştı. Federal hükûmetin aşı merkezlerini açtığını açıklamasından sonra aşı olmak için aşı merkezlerine gidenlerin sayısı neredeyse ikiye katlandı. Zürih Üniversite Hastanesi başta olmak üzere, Basel ve Winterthur gibi nüfusun kalabalık olduğu şehirlerde bulunan aşı merkezlerinde aşı olmak için sırada bekleyenlerin sayısının ikiye katlandığı gözlemlendi. İsviçre nüfusunun 27 Aralık 2021 tarihi itibarıyla yaklaşık yüzde 68’i tam aşılı. Aynı zamanda İsviçreliler tartışmalı bir Kovid-19 yasa tasarısı oylamasına da yüksek katılım göstermiş ve yasayı kabul etmişlerdi. Yasa, sağlık kartı uygulamasıyla ilgili. Bu sağlık kartı yalnızca aşılanmış, iyileşmiş veya negatif test edilmiş kişilerin halka açık etkinliklere ve toplantılara katılmasına izin veriyor. Nihai sonuçlar, seçmenlerin yüzde 62'sinin yasayı desteklediğini ve neredeyse yüzde 66'ya varan yüksek bir katılım olduğunu gösterdi.

IRKÇILIK ARTTI

İsviçre’nin en kötü sınavı yine ırkçılıkla ilgili oldu. Kovid-19 salgını sürecinde ırkçılık artış gösterdi. Federal İstatistik Ofisi (BFS), İsviçre’de yaşayan yabancı uyruklular hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu. İsviçre’de yaşayan halkın neredeyse yüzde 37 gibi büyük bir oranı, yabancı göçmen ya da İsviçre vatandaşlığını almış göçmen kökenliler. BFS sürekli olarak İsviçre’de yaşayan göçmenlerin ve göçmen kökenlilerin İsviçreliler ile aralarındaki şans eşitliğine dair raporlar hazırlıyor. BFS’nin raporu, İsviçre vatandaşlığına kabul edilen ve yabancı statüsünde yaşayan göçmenlerin neredeyse dörtte birinin (yüzde 23) mutlaka en az bir kez ırkçılığa uğradığını ortaya çıkardı.

Irkçılığa uğradığını iddia eden İsviçrelilerin oranı, göçmen uyruklulara göre 3 kat daha az. BFS; ırkçı saldırıları uyruk, ten rengi ve din olmak üzere üç ana başlık altında topladı. BFS göçmenlerin genelde en çok iş veya ev ararken, günlük iş hayatında ve eğitim esnasında ırkçılığa uğradıklarını belirtti. BFS’nin yayınladığı raporda ortaya çıkan başka çarpıcı sonuçlar da var. Irkçılığa uğrayan göçmenlerin hemen hemen yarısı (yüzde 42) İsviçre polisine güvenmiyor. İsviçre mahkemelerine güvenmeyen göçmenlerin yüzdesi de yüzde 51.

İSVİÇRE’YE SIĞINMA TALEBİ ARTTI

Devlet Göç Sekreterliği (SEM), Mayıs 2021’de açıkladığı verilerde Avrupa’da Kovid-19’un yayılmasını engellemek için alınan önlemler nedeniyle sığınma taleplerinin, Nisan 2020 baz alındığında 518 kişi arttığını belirledi. Başvuru sahiplerinin ülkelerinin sıralaması da şöyle oldu: Eritre (140), Türkiye (83), Sri Lanka (63), Suriye (62). Yine nisan ayında sığınma isteğinde bulunan 230 kişi, İsviçre yetkili makamlarının aldığı kararla ülkeden gönderildi. Bu kişilerin geldikleri ülkelere veya üçüncü bir ülkeye gönderildiği belirtildi.

İSVİÇRE YENİ

CUMHURBAŞKANINI SEÇTİ

İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, ülkenin bir sonraki cumhurbaşkanı olarak seçildi. Parlamentodaki oylama, Cassis'in geçen yıl İsviçre'nin cumhurbaşkanı yardımcısı olarak seçilmesinden sonra büyük ölçüde bir formaliteydi. İsviçre Federal Meclisi'ndeki 200 üyeden toplam 156'sı, 2022'de cumhurbaşkanı olarak Cassis'i seçti. İsviçre cumhurbaşkanının rolü - temsili görevler yapmak ve kabine toplantılarına başkanlık etmek - her yıl yürütme Federal Konseyinin yedi üyesi arasında değişir. Cassis, bu yüzyılda İsviçre'nin İtalyanca konuşulan Ticino bölgesinden ilk cumhurbaşkanı olacak. Görevi 1 Ocak'ta görevdeki Guy Parmelin'den devralacak. Tıp diploması olan ve dahiliye doktoru olarak çalışan 60 yaşındaki isim, İsviçre'nin üç ana dilini akıcı bir şekilde konuşabiliyor; Fransızca, Almanca ve İtalyanca. Başlıca görevleri arasında devam eden Kovid-19 salgınıyla mücadele etmek ve komşu Avrupa Birliği (AB) ile bozulan ilişkileri yeniden kurmak yer alacak. Mayıs ayında, İsviçre hükümeti AB ile kapsamlı bir ikili anlaşma paketi üzerinde yıllardır süren müzakerelerden çekildi. İki taraf, iş arayanların sınır ötesi hareketi ve diğer önemli konularda anlaşmaya varamamıştı. Bu arada, İsviçre Sağlık Bakanı Alain Berset, 2023'te cumhurbaşkanı olarak seçilmesi beklendiği üzere başkan yardımcısı rolünü üstlenecek.

67 YIL SONRA BİR İLKİ BAŞARDILAR

2021 yılında İsviçre’de bir başarı da spor alanında geldi. İsviçre Futbol Millî Takımı, 2021’de yapılan Avrupa Futbol Şampiyonası’nda 67 yıl sonra ilk kez büyük bir turnuvada çeyrek finale çıkma başarısı gösterdi. İsviçre Futbol Millî Takımı’nın bu tarihî zaferi bütün İsviçre’de adeta çılgınca kutlandı. Cenevre, Lozan, Zürih, Sion, Neuchatel, Bern, Basel ve St.Gallen gibi büyükşehirlerde taraftarlar, araçları ile yollarda korna çalarak, şehir turu yaparak A Millî Futbol Takımı’nın zaferini kutladı. İsviçre'nin bundan önce çeyrek finale yükseldiği son turnuva 1954 Dünya Kupası'ydı.

TÜRKİYE İLE İSVİÇRE ARASINDA TARIM ANLAŞMASI İMZALANDI

Türkiye ile İsviçre, 2021’de tarım anlaşması imzalayarak birçok üründe büyük vergi indirimleri sağladı. Anlaşmaya göre, tarımsal ürünlerin ithalat ve ihracatında her iki taraf da vergi tavizi verecek. İsviçre’den alınacak rokfor, küflü peynir ve eritme peynirindeki brüt 100 kilogram başına vergi oranı, anlaşma kapsamında sıfır olacak. 100’den fazla üründe aynı tavizler sağlanacak. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye ile İsviçre Konfederasyonu arasındaki “Tarım Anlaşması”; Norveç, İsviçre, İzlanda ve Liechtenstein’ın üyesi olduğu “Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) Devletleri Arasında Serbest Ticaret Anlaşması” kapsamında onaylandı. Karar, Resmî Gazete’de yayımlandı.

BOMBAYI PKK ÜSTLENDİ

İsviçre’de 2021 yılında terör saldırıları da yaşandı. PKK’lı teröristlerin barındığı ülkelerden biri olan İsviçre’de, İsviçre Türk Toplumu'nun (İTT) Zürih Rümlang'daki ofisinin posta kutusuna patlamaya hazır bomba düzeneği kondu ve patlatıldı. İTT Başkanı Şeref Yıldız'ın olayı fark edip Zürih polisini aramasıyla dört saatlik titiz bir çalışma yürütüldü. Bomba uzmanı ekipler, bombalı saldırılar için tasarlanmış özel bir robotla bombayı zırhlı bir kasanın içine koymak suretiyle operasyonu sonlandırdı. Zürih polisi patlayıcının cinsi ve etkisi hakkında açıklama yapmadı. Bombalı saldırıyı üstlenen PKK, Türk ordusunun terör örgütüne yönelik yaptığı hava saldırısında etkisiz hale getirilen Sinan Dersim isimli teröristin öldürülmesine cevap olarak saldırı yaptığını belirtti.

TECAVÜZCÜNÜN CEZASI İNDİRİLDİ, KADINLAR AYAĞA KALKTI

İsviçre’de yaşanan yargı olayı sonrası büyük bir tepki oluştu. Şubat 2020’de bir gece kulübü çıkışı sonrası yaşanan tecavüz olayında 33 ve 17 yaşlarında olan iki erkek, apartman dairesine girmek üzere olan bir kadına tecavüz ettikleri gerekçesiyle mahkeme huzuruna çıkmıştı. Olayda 33 yaşındaki zanlı Joao P., suçlu bulunarak 4 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Ancak mahkeme heyeti yapılan yargılama sonucunda tecavüz mağduru kadının cinsel ilişki öncesi “rıza gösterici bazı hâl ve tavırlarda bulunduğu, açık giyindiği ve gece kulübünde başka kişilerle flört ettiği” gibi gerekçelerle söz konusu cezayı 3 yıla indirdi. Yargıçlar kararda, “tecavüz eyleminin sadece 11 dakika sürmesinin ve kurbanın herhangi bir fiziki şiddete maruz kalmamasının da etkili olduğunu” açıklaması, kadın hakları temsilcileri ve bazı kesimlerce tepki çekti. İsviçre'nin Basel şehrinde bulunan Basel Temyiz Mahkemesi önünde toplanan yüzlerce gösterici, bir tecavüz zanlısının hapis cezasını azaltan yargı kararını protesto etti. Bunun üzerine Basel Temyiz Mahkemesi önünde toplanan çoğunluğu kadın yüzlerce gösterici, ellerinde pankartlarla kararı protesto ederken, “11 dakika, 11 dakikadır ve tecavüz için uzun bir süredir” sloganları attı.

OYLAMAYLA PEÇE YASAKLANDI

İsviçre'de yapılan halk referandumunda yüzü örten peçenin yasaklanması önerisi kabul edildi. Seçmenin yüzde 51,2'si peçenin ülke genelinde yasaklanması yönünde oy kullandı. Peçe önerisi, Avrupa'da Kovid-19 nedeniyle yüzün bir kısmını kapatan maske kullanıldığı bir dönemde yapılması dolayısıyla eleştiriliyordu. Yasağın ayrıca Müslümanları ötekileştireceği uyarısında da bulunuluyordu. Yasağa destek veren popülist ve sağ kesimler, bunun kadınlara yönelik baskıyla mücadeleye yardımcı olacağını savunmuştu. İsviçre; Fransa, Avusturya, Bulgaristan, Belçika ve Danimarka'nın ardından peçeyi kamu alanlarında yasaklayan 6. ülke oldu. İsviçre Federal Konseyi ve Parlamentosu, seçmenlere, “Yüzü Tamamen Örtme (Peçe) Yasağına Evet” inisiyatifini reddetme tavsiyesinde bulunmuştu.

TARİHÎ ŞATOYU TÜRK İŞ İNSANI ALDI

Türk iş insanı İlhan Tılsım Tanberk ile evli olan Liechtenstein Krallık Hanedanı Üyesi Prens Rudolf von Lichtenstein, İsviçre’nin en eski saraylarından Marschlins Şatosu’nu satın aldı. Yeni şato sahibinin ikamet adresi, tapu kayıtlarına İstanbul olarak geçti. İsviçre basınında yer alan haberlere göre uzun zamandır satılık olan, ancak yasal yükümlülükler nedeniyle alıcı bulunamayan 13’üncü yüzyıldan kalma Marschlins Şatosu’na Rudolf von Liechtenstein ile eşi İlhan Tılsım Tanberk talip oldu. Graubünden Kantonu’ndaki yüzlerce hektar arazi üzerine kurulu şatonun satış fiyatı açıklanmadı. İstanbul’da ikamet eden çiftin, şato ve araziyi yasalar gereği kendilerinin kullanmak zorunda olduğu belirtildi.

BUZULLARI BATTANİYEYLE ÖRTTÜLER

İsviçre'deki Titlis Dağı'ndaki dev bir buzul, küresel ısınma nedeniyle son yıllarda önemli ölçüde küçülmüştü. Yerel bir kayak merkezinden yetkililer buzulun üzerine dev polar battaniyeler örterek, erimeyi yavaşlatmaya çalıştı. Buzullar yaklaşık bir milyon metrekarelik bir alanı yani yaklaşık 14 futbol sahasını kaplıyor. Amaç, beyaz malzemeyi kullanarak Güneş enerjisinin çoğunu atmosfere geri yansıtarak buzulun buz ve kar birikintilerini izole etmek.