2022 yılında Norveç

ENDİŞE VE KORKU

Rusya ile deniz ve kara sınırı olan Norveç’te güvenlik endişesi neredeyse korkuya dönüşmüş durumda. Örneğin, The New York Times gazetesi Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’nın iyice köşeye sıkıştırılmasının ve yaptırımlar sonucu izole edilmesinin bir sonucu olarak Avrupa’da Rus casusluk ve sabotaj korkusunun arttığını ve bu nedenle “sınır kontrolü ve paranoya” arasındaki farkın silindiğini ve Norveç’in her yerde casus görmeye başladığını yazdı. Gerçekten de Norveç’te 2022 yılına damga vuran olaylardan biri de “casuslar”. Çok sayıda casus haberi yayınlandı, davalar açıldı. Sadece “casus” olarak yakalananlar dışında “uyumakta olan casus hücrelerinin” varlığı da sıkça tartışılmakta. Hatta Norveç komşusu İsveç’i de uyumakta olan casus hücreleri konusunda uyardı. Norveç askeri bölgelerinde fotoğraf çeken, dron uçuran kişiler gibi üniversitede araştırmacı olan bir kişi de yıl içerisinde “casus” olarak suçlanarak yargılandı. Yakalananlar arasında Rus vatandaşları olduğu gibi, Brezilya, İngiltere vatandaşları da var. Ayrıca Rus denizaltılarının göründüğüne dair haberler de gazetelerden eksik olmuyor. Buna karşılık Norveç, Ukrayna savaşı başladığından beri Rusya’dan morina balığı ithal etmeyi sürdürüyor. Norveç Balıkçılık Bakanı Bjørnar Skajaeran, Rus balıkçı gemilerine yaptırım uygulanmadığı için morina balığı alımını durdurmayacaklarını belirtti.

Uydu raporlarına göre Kola yarımadasındaki Rus Hava Üssü Olenja’da 11 stratejik bomba uçağının olduğunun belirlenmesi Norveç’in endişelerini artırdı. Uzmanlara göre uçakların bazıları nükleer başlık taşıyabilir hatta ABD’deki hedefleri de vurabilir.

Rusya’nın Murmansk’taki denizaltı limanı Norveç sınırına yakın. Dolayısıyla Rusya’nın Norveç sınırından sadece 10 mil açıkta yaptığı, balistik robot ve füze kullandığı askeri tatbikatların ardından Norveç’teki korku ve tedirginlik artıyor. Bu nedenle Norveç askeri hazırlıklarını pekiştirmekte. Başbakan Jonas Gahr Støre, aralık ayı başlarındaki basın toplantısında henüz doğrudan askeri bir tehdit olmasa da güvenlik durumunun şimdiye kadar olduğundan çok kötü durumda olduğunu belirterek “en önemli görevimiz Norveç ve Norveç’te yaşayanları korumak, yapmamız gerekenleri yapıyoruz” dedi.

Öte yandan Norveç, Ukrayna’ya askeri malzeme göndermeye de devam ediyor. Kendi ürünü olan gelişmiş hava savunma sistemi NASAMS gönderdiği gibi yedek parçaları, mermileriyle birlikte 22 Amerikan malı Haubitser M109 de gönderdi. Ayrıca Danimarka ve Almanya ile birleşerek Ukrayna’nın savaşta kullanması için Slovakya savunma sanayi tarafından üretilen Zuzana-2 ağır toplarından 16 adet aldılar.

Norveç hükümeti şimdiye kadar 32 bin Ukraynalı sığınmacı kabul etmişti, savaşın uzun sürmesi ve sivillerin savaş ve kıştan daha fazla etkilenmesi üzerine 35 bir sığınmacıyı daha kabul edeceğini açıkladı.

BALTIK’TA KUZEY AKIM SABOTAJI

Baltık’taki Kuzey Akım hatlarındaki kaçakların ardından sabotaj ihtimali yüksek görülmüştü, ancak sabotajı kimin yaptığı ortaya çıkarılmadı. Norveç denizden petrol ve doğal gaz elde eden ve devasa platformlara sahip bir ülke. Norveç başbakanı da herhangi bir sabotaj durumuyla karşı karşıya kalmamak için Norveç ordusunun petrol ve doğal gaz platformlarının daha fazla koruması için görev yapacağını ayrıca dış ülkelerden de yardım alabileceklerini belirtti.

NORVEÇ’İ SARSAN EYLEMLER

Oslo’da LGBTİ gruplarının düzenlediği “Pride 2022” yürüyüşünden bir gece önce eşcinsellerin gittiği bir bara ateş açıldı, 2 kişi öldü 21 kişi yaralandı. Norveç’i sarsan kanlı olayda silahıyla olay yerinden kaçmaya çalışan İran asıllı Norveçli Zaniar Matapour siviller tarafından yakalandı. Olası terör saldırısına karşı teyakkuza geçildi. Yakalanan zanlı hakkında “Aşırı Müslüman terörist” tanımlamasıyla dava açıldı. Polisin ertelemek istediği yürüyüş polis uyarısına rağmen yapıldı. Norveç Müslümanlar Konseyi Başkanı Abdirahman Diriye ise suçlunun şizofreni hastası olduğunu ve Müslüman terörist olarak nitelenmesinin doğru olmadığını, 2011’de Oslo/ Utøye’de toplam 69 kişiyi öldüren ırkçı saldırgan Anders Breivik için aşırı Hıristiyan terörist tanımlamasının hiçbir zaman yapılmadığını belirterek Müslümanların hedef gösterilmesini eleştirdi.

Norveç’te de Paskalya döneminde göçmen yoğun birçok şehirde Kuran yakma veya yırtma eylemleri yapıldı. Norveç’in Müslümanlaştırılmasını Durdurun (SİAN) örgütünün inisiyatifinde yapılan eylemlerde polis ve karşı eylemciler arasında arbede yaşandı. Polis araçları zarar gördü, polis gözyaşartıcı gaz kullandı. Savcılık Kuran yakmanın suç teşkil eden bir eylem olduğunu belirtti.

Ekim ayında Oslo’da “Kuzey Direnişi Hareketi-Nordiska Motståndsrörelsen” nin düzenlediği izinsiz bir gösteriye katılan ve olay çıkaran 25’i İsveçli 6’sı Danimarkalı 31 Nazi Norveç’ten sınır dışı edildi.

İŞ İNSANLARI NORVEÇ’İ TERK EDİYOR

Norveçli iş insanları İsviçre’ye yerleşiyor. Günün İş Dünyası Haberleri (Dagens Naeringsliv) ne göre 2022 yılında toplam 35 Norveçli iş insanı İsviçre’ye taşındı. Bu rakam herhangi bir yılın istatistiğinin tam 6 katı. Gazeteye göre neredeyse tüm Avrupa’da gelir vergileri kaldırılırken Norveç’in Sosyal Demokrat koalisyon hükümetinin varlık vergisini artırması üzerine iş insanları ülkeyi terk etme kararı aldı.

NORVEÇ EKONOMİSİ

Şimdiye kadar İsveç GSMH bakımından hep Norveç’ten daha iyi durumdayken bu yılın üçüncü çeyreğinde Norveç ekonomisi daha iyi duruma geçti. AB üyesi olmayan Norveç kendi ürettiği enerjiyi istediği gibi satabiliyor ve daha fazla kazanıyor. Hatta Norveç hükümeti kendi halkının ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak elektrik ihracatını azaltacağını söyleyince İsveç dahil diğer komşularını kızdırdı. Finlandiya Norveç’i “milliyetçi ve egoist” olmakla suçladı.

PFİZER/BİONTECH AŞISININ YAN ETKİSİ

Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırmaya göre Pzifer/Biontech Kovid-19 aşısının tek doz yaptıran 12-15 yaşlarındaki kızlarda daha fazla âdet kanaması oluyor. Geçen yıl 18-30 yaşları arasındaki kadınlarla yapılan benzer bir araştırmada aşının kadınların âdet kanamalarını etkilediği ortaya çıkarılmıştı.

NORVEÇ SAMELERİ RUS SAMELERE KUCAK AÇTI

Norveç Same/Lapon Meclisi Başkanı Silje Karine Muotka Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinin ardından Rusya’daki Same/Laponların İsveç ve Norveç’e kaçtığını belirtti. Muotka, Rus basını tarafından bu kişilerin “suçlu” gibi gösterildiğini ve haklarında çeşitli suçlardan açılmış davalar olduğunun iddia edildiğini söyledi. Rusya’nın son seferberlik harekâtında Sameler dahil azınlıkların yaşadığı bölgelerden asker aldığı belirtilirken Muotka, “Rus Sameler Norveç’te evleri olduğunu unutmasınlar” dedi.

FREYA ÖLDÜRÜLDÜ

12 Nisan’da Oslo fiyordunda görülen ve bazen teknelere tırmanıp güneşlenen, bazen insanlara yakın yüzen ayı balığı Freya öldürüldü. Yetkililer insanları Freya’ya yaklaşmamaları konusunda uyarmış, buna rağmen insanlar ona yakın yüzerek fotoğraf çektirmişlerdi. İnsanlara alışıp, yakınlaşan Freya’nın tehlikeli olabileceği varsayımıyla öldürülmesi büyük tepki çekti. Arktik bölge hayvanı olan Freya’nın tam olarak nereden geldiği ise bilinmiyor.