5 ABD’li firma tütün üreticisini perişan ediyor! Güveli tütünü değil Türk üreticisini destekleyin
Bir zamanlar binlerce üreticiye binlerce işçiye ekmek kapısıydı. Özal dönemiyle ithalat başladı, ardından fabrikalar özelleştirildi ve kapatıldı. Tütün tarımı desteklenmiyor ama ithal ediliyor. Bafralılar, ‘Madem ithalle geliyor bu ürün, neden biz üretmiyoruz?’ dedi
Sibel Koç Güven
Bafra’da tütün alımları başladı. Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, ovada başlanan tütün alımlarını yerinde inceleyerek, çiftçileri dinledi. Tosuner, tütünün zahmetli bir ürün olduğunu ve hak ettiği değeri görmediğini, devletten tütün üreticisine destek vermesini istedi, “Böyle giderse zaten azalan tütün üretimi tamamen sona erecek. Kimse tütün ekmeyecek.” dedi. Karadeniz’de alım yapan 5 tütün firmasının ABD’li olduğunu belirten Tosuner, “Bunlar bizim üreticiyi düşünmez. 5’i de şu anda alım yapıyor, 125 liradan. Fiyatları zaten kendileri belirliyor. Bunlar bizim üreticimizi perişan ediyorlar.” dedi.
‘2024’E 250 LİRA İSTİYORUZ’
10 senedir tütünün tarım ürünü olduğunu ispatlayamadıklarını ifade eden Tosuner şöyle devam etti:
“Bu yıl 1 dönüm yerden 50 kilo almış üretici. 50 kilo neye yeter. Tütün çok zahmetli bir iş ve emeği çok fazla. 2024’ün fide ekimi nisan ayında başlayacak. 2024 için sözleşmeler yapılacak, avanslar verilecek, 250 lira istiyoruz. Mazot, gübre ve ilaçta sınırsız destek işitiyoruz. 2023 yılında yapılan hasat 1500 ton. Devlet ‘varım’ demezse seneye çok sıkıntı olur, ekimler tamamen durur.” Tütün sadece Bafra’da değil bir zamanlar Doğu ve Güneydoğu, Karadeniz ve Ege Bölgelerinde önemli geçim kaynakları arasındaydı. Bafra’da da hemen hemen her hane tütün tarımıyla uğraşırdı. Tütünler toplanır, evlerde çoluk çocuk tütün dizilir, kurutulur ve fabrikaya verilirdi. Fabrika devlete aitti, destek vardı, markaları da vardı. Tarlada çalışan da fabrikada çalışan da memnundu.
BİNLERCE İŞÇİ İŞSİZ KALDI GÖÇ BAŞLADI
1984 yılında sigara ithalatıyla başlayan yıkım süreci, önce içki fabrikalarının ardından 2008 yılında sigara fabrikalarının British American Tobacco (BAT)’ya satılması ve son olarak da yaprak tütün işletmelerinin kapatılmasıyla son buldu. Geride ise binlerce işsiz ve ekilmeyen toprak kaldı. Bafra’da özelleştirmeler olmadan önce 30 bin ton tütün üretiliyordu, özelleştirmelerin ardından, haneler devlet desteği olmadığı için tek tek üretimi bıraktı. 20023 yılında üretim 1500 tona düştü. Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, “Fabrikalar ve işletmeler özelleştirildikten sonra devlet ‘ben yokum’ deyince vatandaş bu işten çekildi. Köyden şehre göç başladı, sıkıntı çok büyük.” dedi.
YUNANİSTAN’DAN GÜVELİ GELİYOR
Tosuner şöyle devam etti: “Hükümet ‘ben tütüne talip değilim’ diyor. Ama Yunanistan’dan alıyorsun Amerika’dan alıyorsun… Buralardan alacağın tütünü kırsaldaki Türk çiftçisinden alsan da o çiftçi de köyde dursa kötü mü olur? Türkiye’nin tüketeceği sigaranın tütününü biz üretsek olmuyor mu? Benim halkım üretiyor, hem de en iyisini. Ovalarımız var, topraklarımız zengin. Üreticimiz var, çalışkan. Bugün en büyük vergi tütünden alınıyor. Bir pakette 20 sigara var, 16 tanesi vergiye gidiyor. 4 tanesi kalıyor. En büyük sıkıntı bu. Bunu gündeme almaları lazım. Yasak tamam ama Yunanistan’dan güveli tütün alıp vatandaşa kullandırıyorlar ya…”
