5G teknolojisinin insan sağlığı üzerindeki etkileri neler

5G teknolojisi, daha ismini ilk duyurduğu andan itibaren bir kesimin hedefi olmaya başladı. Çeşitli hastalıkları yaydığı yada insan bağışıklığını düşürdüğü gerekçesiyle hedef alınan sistem, koronavirüsle birlikte yeniden gündemin tepesine oturdu. Peki gerçkten 5G ne kadar tehlikeli?

ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühünedisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Sencer Koç ve Prof. Dr. Ali Özgür Yılmaz yazdı:

5G HABERLEŞME SİSTEMLERİNİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını tüm dünyada etkisini devam ettirmektedir. Çeşitli medya ortamlarında, virüsün yayılması ve etkileri ile ilgili olmak üzere doğru veya yanlış çok farklı iddialarla karşılaşılmaktadır. Son günlerde gündeme gelen bu iddialardan bir tanesinde, virüsün çeşitli ülkelerde yayılması ve etkileri ile 5G Haberleşme Sistemleri’nin kullanımı arasında ilişki bulunduğu ifade edilmektedir.

Öncelikle bu iddialarda bulunan paylaşımların dayandığı kaynaklar bilimsel literatür olarak değerlendirdiğimiz kaynaklar değillerdir. Birçoğu, bilimsel literatüre atıf vermeden, çeşitli bilgileri art arda sıralayarak akla uygun gibi görünen kanıları bildiren haberlerdir. Bazıları, bilimsellik iddiası oluşturmak adına, bilimsel literatürde yer alan ve herkesçe kabul edilmiş bilgilere atıfta bulunarak bilimsel gibi görünen savlarla Kovid-19 salgını ile 5G sistemleri arasında ilişki kurmaktadır.

Yeni Nesil 5G Haberleşme Sistemleri, dünyanın büyük çoğunluğunda olduğu gibi ülkemizde de temel olarak iki ayrı bant için düşünülmektedir. İlk bant, S-Bandı olarak adlandırılan 3.5GHz bandıdır. Bu bant çok uzun yıllardır kullanılan, geleneksel olarak adlandırılabilecek 6GHz-Altı bantlar arasında yer alır. Örneğin, ülkemizde WiFi sistemlerinde 5,8GHz’e kadar kullanım mevcuttur. Bu bant çok eskiden beri kullanıldığı için, bu bantta çalışan haberleşme sistemlerinin insan sağlığına etkisi uzun bir süre önce çalışılmıştır. Bu etki üzerinde tüm bilim insanlarının kabul ettiği referans literatürün oluşumu üzerinden çok zaman geçmiştir. Bu literatüre göre, kanuni olarak belirli güvenlik sınırları içerisinde çalışmaları zorunlu olan haberleşme sistemlerinin insan sağlığına olumsuz etkisi bulunmamaktadır. Bahsi geçen güvenlik sınırları uluslararası sağlık örgütlerince belirlenmiştir. Ülkemizde sağlık örgütlerinin belirlediği bu sınırlar, çeşitli devlet kurumlarının denetiminde titizlikle uygulanmaktadır.

5G sistemlerinde kullanılacak diğer bant ise 26GHz bandıdır. Teknolojik ve ekonomik sebeplerle, bu bandın kullanımı son yıllarda önem kazanmıştır ve bu sebeple 26GHz bandındaki haberleşmenin insan sağlığı üzerine etkisini inceleyen bilimsel çalışmalar nispeten yenidir. Bu çalışmalarda, vücut dokularında sıcaklık artışı olması gibi bazı etkilerin önemli olabileceği belirtilse de hem sıcaklık artışı hem de diğer etkilerin insanlarda geçici veya kalıcı sağlık sorunları yarattığına dair bulgular mevcut değildir. Bu bant ile ilgili çalışmaların daha yeni ve daha düşük sayıda olması sebebiyle biraz daha temkinli davranılması düşünülebilir.

Kovid-19 ile haberleşme sistemleri arasında ilişki kuran iddialarda çoğunlukla 60GHz bandından bahsedilmektedir. Bu bant 5G Haberleşme Sistemleri bantlarından birisi olarak değil WiFi sistemlerinde veya frekans kullanım hakkı (lisans) gerektirmeyen durumlarda kullanılacak bir bant olarak öne çıkmaktadır. Bu banttaki sinyallerin oksijen molekülleri tarafından zayıflatıldığı çok uzun süredir bilinmektedir, ancak bu frekanstaki elektromanyetik dalgaların oksijeni emmesi gibi bir durum söz konusu değildir ve iddialardaki kanılara ulaşmak bilimsel olarak mümkün değildir. Ayrıca iddialardaki gibi oksijen ve hemoglobin üzerinde etkisi olsaydı bunun sonucu bütün hayvanlarda görülürdü.

Ülkemizde 5G sistemlerinin üretilmesi ve kullanımı üzerine çalışmalar devam etmektedir. Henüz 26GHz bandı ile ilişkili bir 5G çalışması başlatıldığına yönelik bir bilgi tarafımızda bulunmamaktadır. Bu banttaki durumun daha iyi anlaşılacağı önümüzdeki birkaç yıl içinde ülkemizde de bu banda yönelik çalışmalar başlatılacağı beklenmektedir. Ülkemizde 5G sistemleri üzerinde yürütülen mevcut çalışmalar, geleneksel bant olarak değerlendirilebilecek 3.5GHz bandına yönelik olarak, yoğun bir şekilde devam etmektedir. Bilimsel bilgi kaynaklarının ve mevcut bilgi birikiminin ışığında, 5G Haberleşme Sistemleri ile Kovid-19 salgını arasında ilişki kurmak mümkün değildir.