‘ABD, Çin’e karşı olmasını istiyor Avrupa yavaştan alıyor’
ABD yayın yapan Politico’da 8 Mart tarihinde ulusal güvenlik ve dış politika alanında uzman olan gazeteciler Suzanne Lynch, Nahal Toosi, Barbara Moens and Erin Banco imzasıyla bir yazı kaleme alındı. Yazıda gazetecilerin ABD-Avrupa-Çin üçgeniyle ilgili önemli bilgi ve yorumları yer aldı.
Yazı, “ABD, Avrupa'yı Çin'e karşı koymak için silahlarını birleştirmeye ikna etmeye çalışıyor. Ancak Avrupa'nın aklında başka öncelikler var” tespitiyle başlıyor.
ABD’NİN UKRAYNA KOZU
Yazıda, ABD hükümetinin Avrupa’yı Çin’e karşı konumlandırmak için Çin’in Ukrayna’daki tutumunuyla ilgili siyasetler ürettiğini yazıyor:
“ABD hükümeti, Çin'in Rusya'yı Ukrayna'ya karşı savaşında silahlandırmayı düşündüğüne dair istihbaratı Avrupa ile paylaşıyor. Avrupa ise bunu ihtiyat ve sertlik karışımı bir tutumla karşılıyor. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz gibi bazı Avrupalı liderler Çin'e bu yönde sert uyarılarda bulunurken, Von der Leyen gibi diğerleri ABD'nin iddialarını benimseme ve tekrarlama konusunda daha dikkatli davrandı.”
AVRUPA’NIN İKİRCİĞİ
Yazıda, ABD'li yetkililerin Avrupalıları ikna etmek için girişimleri ve Avrupa’daki karşılığı ise şöyle anlatılıyor:
“ABD’li yetkililer Avrupalılara, Avrupalı şirketlerin geçen yıl kabul edilen ve ABD'de bir dönüm noktası olan iklim yasa tasarısındaki bazı vergi kredilerine ve sübvansiyonlara erişebilecekleri konusunda güvence veriyor.
Ancak Avrupa'nın buna tepkisi en iyi ihtimalle ikircikli oldu; başta güçlü ticari bağları olan Almanya olmak üzere pek çok ülke kârlı Çin pazarından çekilmekte tereddüt etti.
Bu tip git geller, Çin'in artan ekonomik ve askeri gücüyle kudretiyle nasıl başa çıkılacağı konusunda ABD ile Avrupa ülkeleri arasında süregelen görüş ayrılıklarını gözler önüne serdi.”
‘HAYAL BİLE EDEMEZLER’
Yazıda, George W. Bush yönetiminde Avrupa ve Avrasya ilişkilerinden sorumlu eski bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ve şimdi ABD Alman Marshall Fonu'nun Başkanı olan Heather Conley’in şu yorumuna yer veriyor: "Avrupalılar Rusya'yı devre dışı bıraktıkları için zaten derin bir ekonomik travma yaşadılar. Çin'i devre dışı bırakmayı hayal bile edemezler.”
ABD-AVRUPA TİCARETİNDE OLANAKLAR
Diğer yandan yazıda Heather Conley’in yorumunun aksi yönde işaretler olduğu da belirtilerek, “ABD'nin Avrupa üzerindeki baskısı arttıkça ve Çin'le ilgili istihbarat daha endişe verici hale geldikçe, Amerikan kampanyasının meyve verebileceğine dair işaretler var. Almanya, Çinli Huawei ve ZTE'nin ekipmanlarını kullanmaya devam edip etmeyeceğini gözden geçirdiğini söylerken Hollanda Çin'e gelişmiş çip yazıcıların satışını engelleyeceğini söyledi.” ifadelerine yer verildi.
BİDEN’IN AVRUPA POLİTİKASI İŞE YARIYOR MU?
Gazetecilere konuşan ABD Dışişleri Bakanlığından üst düzey bir yetkili, “Avrupalıların Çin'e karşı daha sert bir yaklaşım benimsemesini sağlamanın Biden yönetiminin başından beri odaklandığı bir konu olduğunu ve yönetimin Avrupalıların ABD'nin bakış açısına eskisinden çok daha yakın olduğuna inandığını” belirtiyor.
Yazıda “ABD'nin Çin konusunda daha şahin bir politika izlemesini savunduğu” kaydedilen eski bir Savunma Bakanlığı yetkilisi olan Elbridge Colby ise aksi görüşte:
“Avrupa'nın en büyük ekonomilerinin liderleri, bir çatışma durumunda Çin'in ekonomik olarak ayrıştırılması ve Çin’e ciddi yaptırımlarla ilgilenmediklerini açıkça söylüyorlar. Dolayısıyla Biden yönetimi Avrupa'ya yönelik politikalarının Çin sorununda işe yaradığını düşünüyorsa, ortada büyük bir yanlış var demektir.”
‘KAFA KARIŞIKLIĞI’
Avrupalı bir diplomat, gazetecilerin “ABD, Avrupalılara Çin’in Rusya'ya silah göndermeyi düşündüğü yönündeki iddialarını destekleyecek kanıtlar sundu mu?” sorusuna "evet" yanıtını veriyor.
Buna rağmen yazıda “kafa karışıklığına” dikkat çekiliyor:
“Von der Leyen bir basın toplantısında ABD'nin Çin'in şüphelenilen düşünceleri hakkında şu ana kadar ‘hiçbir kanıt’ sunmadığını söyleyerek kafa karışıklığına yol açtı. Aynı basın toplantısında Scholz, Çin'in Rusya'ya silah göndermeyeceğine dair güvence verdiğini açıkladı.”