Yellen’in Çin ziyareti sonuçları

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Çinli yetkililerle iki ülke arasındaki ilişkilerin sorumlu bir şekilde yönetiminin, endişe duyulan alanlar hakkında doğrudan iletişim kurmanın ve küresel zorlukları ele almak için birlikte çalışmanın önemini görüşme amacıyla Pekin'i ziyaret etmişti.

Yellen, ziyareti ile ilgili Pekin'de gazetecilere açıklama yaptı. Hiçbir ziyaretin zorlukları bir gecede çözemeyeceğini belirten Yellen, bu ziyaret ile “Çin'in yeni ekonomi ekibiyle dirençli ve verimli bir iletişim kanalı kurulmasına yardımcı olacaktır.” dedi. Yellen'in Başbakan Li Qiang ve diğer Çinli liderlerle yaptığı görüşmeler, Washington'un Tayvan'a müdahale ettiği iddiası ve şubat ayında ABD hava sahasını ihlal eden bir Çin casus balonunun düşürülmesi gibi Çin-ABD ilişkilerinde yaşanan bir dizi gerilemenin ardından geldi.

SÖZ VEREMEDİ

İki hükümet arasındaki en çekişmeli konulardan biri, ABD'nin Çin'in yarı iletken endüstrisinin, en azından kısmen yapay zeka uygulamaları konusundaki endişeler nedeniyle, gelişmiş çip üretim teknolojisini elde etmesini engellemek için yürüttüğü kampanya.

ABD hazine şefi Washington'un ihracat kısıtlamalarını savunarak “bunlar doğrudan ulusal güvenlik mülahazalarına dayanmaktadır. Çin'e karşı ekonomik avantaj elde etmek için yapılmamaktadır.” diyerek kendilerini savundu. Çinli yetkililer ise Başkan Joe Biden yönetiminin ulusal güvenlik konusunu normal ticari ilişkileri sabote edecek şekilde “genelleştirdiğini” belirtti.

Yellen, Çin'in ticari kısıtlamalarla ilgili şikayetlerini dinleyeceğini ve bu önlemlerin “istenmeyen sonuçlarına yanıt verebileceğini” taahhüt etti. Ancak Yellen, ihracat kısıtlamalarının hafifletilmesi konusunda herhangi bir söz vermeyi reddetti.

Pekin bu ayın başlarında misilleme yaparak yarı iletken üretiminde kullanılan galyum ve diğer hammaddelerin ihracatına kısıtlamalar getirmişti.

BİDEN Xİ İÇİN DİKTATÖR DEMİŞTİ

ABD'nin Çin'e yaptığı son üst düzey ziyaret, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile Pekin'de bir araya gelmesinden yaklaşık üç hafta sonra gerçekleşti. Amerika'nın en üst düzey diplomatı görüşmelerin ilişkilerin istikrara kavuşmasına yardımcı olacağını iddia etti ancak gezisinin sona ermesinden bir gün sonra Biden, Kaliforniya'da Demokrat Parti bağışçılarına yaptığı konuşmada Xi'den “diktatör” olarak bahsetti. Çin hükümeti bu konuya ilişkin Washington'a resmi bir şikayette bulundu ve ABD'nin Çin Büyükelçisi Nicholas Burns'ü çağırarak "siyasi provokasyon" olarak nitelendirdiği bu olaydan dolayı resmi bir kınama mesajı göndererek karşılık verdi.

Çinli yetkililer Washington'u defalarca "hegemonik" gücünü korumaya ve Çin'in gelişimini engellemeye çalışmakla suçladılar. Yellen bu konuları reddederek şunları söyledi: “Başkan Biden ve ben ABD ile Çin arasındaki ilişkiyi büyük güç çatışması çerçevesinde görmüyoruz. Dünyanın her iki ülkenin de gelişmesi için yeterince büyük olduğuna inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.

‘ÇİN ABD İÇİN BİR TEHDİT’

China Global’de ekonomi ve siyasi işler yorumcusu Einar Tangen, ABD Hazine Bakanı Yellen’ın açıklamalarını yorumladı. Tangen, Yellen'in ikili ticari ilişkilerde verimli bir ilerleme sağlayıp sağlayamayacağı konusunda temkinli olduğunu ifade etti. "Son otuz yıla bakarsanız, Çin ekonomisini yeniden canlandırırken ABD'nin enflasyonsuz bir büyüme yaşadığını görürsünüz. Bu tarifelerin, bireylerin ve şirketlerin kara listeye alınmasının kaldırılması gerekiyor. Yellen, Amerikan şirketlerinin Çin'de küçümsendiğini düşündüğünü söylüyordu. Aslında tam tersi, onlar hoş karşılanıyor ama Çinli şirketler kovuluyor" dedi. Yellen’ın “ABD'nin güvenliğini korumak için gereken her şeyi yapma yetkisi olduğu” fikrini vurgulayıp durduğunu belirten Tangen, “Güvenliği ticaretle karıştırmak çok verimli olmayacak çünkü ABD Çin'i bir tehdit olarak görüyor. Yani her zaman biraz böyle olacak. Ancak Çin'in bakış açısına göre, eğer bir tür normal ticaret ilişkisine dönebilirlerse, bu büyük bir zafer olacaktır.” dedi.

SÖZ VAR İCRAAT YOK

ABD Başkanı Joe Biden’ın başkanlık seçimleri yaklaşırken Çin'e karşı sert görünmeye çalışıyor olabileceğine dikkat çeken Tangen, Biden'ın kabinesinin bir üyesi olarak Yellen'ın en iyi hareket tarzı olduğuna inandığı şeyi yerine getirmek için bile biraz zorlandığını vurguladı. Tangen şunları söyledi:

“Seçim siyaseti ne yazık ki önümüze engel olarak çıkacak. Buna ek olarak, Çin'den hoşlanmadıklarını söyleyen ve Çin'i yükseldiği için bir tehdit olarak gören ideologları var. Janet Yellen, Çin için farklı bir şeyi temsil ediyor. Verilere çok ama çok odaklanmış durumda. Ve veriler ona ABD'nin bu gümrük vergilerini kaldırması gerektiğini söylüyor. Ancak buradayken, Biden yönetiminin çizgisini takip etmeye ve hayır, bu tarifelerden kurtulmayacağız, onlara bakacağız demeye çok dikkat etti. Ancak hiçbir söz verilmedi. Dediğim gibi, her şey şu noktaya geliyor: retorik iyiydi ama gerçek ne? ABD ne yapacak?”