ABD Polonya'yı Rusya'ya karşı kullanıyor

TOLGA DİŞCİ

ABD, Polonya’yı Avrupa’ya yapacağı enerji yatırımları ve sağlayacağı borçlar için bir merkez haline getirmeye çalışıyor.
Fransa merkezli Euronews gazetesinde yayınlanan bir makalede, Polonya’nın ABD’nin bölgesel enerji diplomasisi için bir kapı haline gelmeye başladığına dikkat çekildi. Makalede ayrıca, ABD’nin Avrupa’nın enerji güvenliğini sağlamada son derece önemli bir aktör olduğunun üzerinde duruldu ve ABD’nin bu alanda yapacağı hamlelerinin desteklenmesi talep edildi. Avrupa’nın enerjide Rusya’ya olan bağımlılığının bitirilmesi için, Washington’un enerji diplomasisinin benimsenmesi çağrısı yapıldı.
Polonya, özellikle jeopolitik konumu ve halihazırda kurulu enerji alt yapısıyla, bölgenin enerji merkezi olma potansiyeli taşıyor. Baltık Denizi LNG terminali ve Baltık boru hattı Polonya’nın gelişmiş doğal gaz alt yapısını oluşturuyor. Ayrıca Polonya’nın öncülük ettiği Üç Deniz İnisiyatifi, 12 Avrupa ülkesini bir araya getiren bir proje sunuyor. ABD bu özelliklerden yararlanarak, Polonya’ya aktardığı fonlar aracılığıyla bölgedeki nüfuzunu artırmaya çalışıyor.

HEM İHRACAT HEM BORÇ

Makaleye göre, Polonya yeni bir LNG dağıtım üstüne dönüştürülebilir ve ABD bunu kendi çıkarına kullanabilir:
“Sadece Rusya’ya alternatif bir sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kaynağı olarak değil, aynı zamanda ithal edilen LNG’nin dağıtımında kullanılacak altyapı koridorlarının inşası konusunda da oldukça hayati öneme sahiptir.”
“Haziran başında ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu, ABD'den LNG ithalatının daha yüksek bir hacmini kolaylaştırmak için 500 milyon dolara (458 milyon avro) kadar taahhütte bulundu.”
Bahsedilen fonlar, bölgedeki en büyük petrokimya şirketlerinden biri olan PKN Orlen isimli Polonya devlet şirketine aktarılacak.

AMAÇ ABD’NİN BÖLGEDEKİ ETKİNLİĞİ ARTIRMAK

Makalede üç Avrupa denizi (Baltık, Kara Deniz ve Adriyatik) arasında yer alan 12 AB üyesi devleti bir araya getiren Üç Deniz İnisiyatifi’nin amacı “üye ülkeler arasında Kuzey-Güney ekseninde enerji altyapı bağlantılarının geliştirilmesi ve Rus boru hatlarına olan bağımlılığın azaltılması” olarak tanımlanıyor. ABD, bu girişimi bir fırsat olarak görüyor. Makalede verilen bilgiye göre ABD, Eylül 2022’de 274 milyon avro fon sağlama taahhüdünde bulunarak bu girişimin ana destekçilerinden biri oldu. Makalede Polonya’nın artık ABD için siyasi bir müttefik olmanın ötesine geçebileceği üzerinde duruldu: “ABD için uzun süredir hayati bir müttefik olan Polonya, aynı zamanda bölgesel enerji diplomasisi için de bir kapı haline geliyor.”
ABD, LNG’ye ek olarak, alternatif enerji kaynakları için de Polonya’ya yatırımlar yapıyor. Zaten ABD’nin başını çektiği Atlantik bloku, Rusya’dan aldığı enerjiye alternatifler yaratmak amacıyla yeni nesil enerji üretim yöntemlerinin kullanılmasını destekliyor ve enerji politikasının temel unsurunu bu strateji oluşturuyor. Makalede verilen bilgiye göre ABD, şimdiden Polonya nükleer enerji planına ve 20'ye kadar küçük modüler reaktörün (SMR) inşasına 4 milyar dolara (3,6 milyar avro) kadar taahhütte bulundu.
Sonuç olarak ABD, Polonya’nın enerji alt yapısından ve jeopolitik öneminden yararlanarak Avrupa Birliği üzerindeki etkisini ve Rusya üzerindeki baskısını artırmaya çalışıyor. Makalenin dikkat çektiği üzere ABD, bu yöndeki gelişmelere şimdiden büyük fonlar ayırıyor.