ABD Venezuela seçimlerine Facebook'la müdahale etti
ABD'nin Venezuela’daki seçim sürecine müdahalesi, Washington’un kendisine yakın siyasileri, etkin bir şekilde sosyal medya kampanyası yürütme konusunda eğitmek için yüz binlerce dolar kaynak sağladığını ortaya koyan gerçek, bir dizi dosyada açığa çıktı
ABD Bilgi Özgürlüğü Yasası kapsamında araştırmacılara sunulan belgeler(1), ABD istihbarat cephelerinin Venezuela’nın sağcı muhalefetini teşvik etmek ve parlamento seçilmelerine müdahil olmak için sosyal medyayı nasıl silahlandırdığını ve böylece Washington’un Juan Guaido’yu Ocak 2019’da ülkenin lideri olarak atanmasının temellerini attığını ortaya koydu.
BAŞROLDE NED VE NDI VAR
Dosyalar, Ekim 2013’te, popüler sosyalist Başkan Hugo Chavez’in ölümünden yedi ay sonra, yurtdışındaki siyasi partileri finanse eden ve destekleyen bir ABD istihbarat örgütü kuruluşu olan Ulusal Demokratik Enstitüsü’ne (NDI), Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) tarafından yaklaşık 300 bin dolar sağlandığını gösteriyor(2). NED, CIA’nın gizlice yaptığı işleri açıkça yapmak için kurulan bir ABD devlet kurumu. Paranın veriliş amacının ise şu başlıktaki bir program için olduğu belirtiliyor:
“Venezuela: Siyasal Aktivistler için Gelişmiş Eğitim ve İletişim Becerileri”!
ABD'nin yıkmaya çalıştığı Maduro ve partisine Venezuela halkının çoğunluğu destek vermeye devam ediyor.
SOSYAL MEDYADA YIKICI FAALİYET ÖRGÜTLEMESİ
Ülkedeki muhalif unsurların geleneksel bilgi platformları aracılığıyla “vatandaşlarla iletişim kurmanın yanı sıra, destekçileri örgütleme ve harekete geçirme konusunda özel zorlukları” olduğu söyleniyordu. Ancak sosyal medya, bireylerin “kamu politikası sorunlarıyla ilgili hayal kırıklıklarını dile getirmeleri, yolsuzluk örneklerini vurgulamaları, benzer düşünen insanlarla bağlantı kurmaları ve resmi haber kaynaklarına alternatif bakış açıları sunmaları için “hükümet kısıtlamalarına karşı daha az savunmasız olduklarını ve yararlı bir araç olabileceğini” Amerikan dosyalarından çıkan bilgi notuna göre “kanıtlamıştı”.
Chavez hükümetinin teknoloji kaynaklarına yaptığı büyük devlet yatırımı ve Chavez'in “Twitter’ı verimli kullanmasının”, internete erişimin artmasına ve önemli ölçüde popülerleşmesine yardımcı olduğu ve kötü niyetli sömürü için olgunlaşmış bir bilgi ortamı yarattığı kaydedildi. Bununla birlikte, ‘birçok siyasi aktivistin’ dijital iletişimin en iyi uygulamalarına “sınırlı maruz kaldığı” ve sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanabilmek için “ek teknik yardım ve desteğe ihtiyaç duyduğu” belgelerde vurgulanıyor.
Hedefler ve boyutlar oldukça açık olmasına rağmen, belgenin “program hedefi” ve “önerilen faaliyetler” ile ilgili bölümleri sırasıyla tam ve yoğun bir şekilde düzenlenmiş. Birincisi, NDI Aralık 2013 Belediye Seçimleri öncesinde Venezuela dışında bir seminere ev sahipliği yaptı. Katılımcılara, teknoloji ve sosyal medyayı “vatandaşlara ulaşma ve katılım için” kullanma konusunda “uzman tavsiyesi” verilirken, diğer yandan da “sürekli koçluk” sağlamak üzere “kitleleri etkileme yeteneği olan” 8 kişilik seçkin bir gruba profesyonel bir yardım ekibi oluşturuldu.
Bu seminerlerin, katılımcıların “birbirleriyle etkileşimde bulunmalarına ve eğitmenden geri bildirim talep etmelerine” olanak tanıyacak ve “NDI danışmanları tarafından kolaylaştırılan bireysel stratejik planlama oturumları”, önümüzdeki seçimler öncesinde “çevrimiçi olarak vatandaşlara yönelik sosyal yardım, katılım ve bilgi yayma stratejileri tasarlamalarına” yardımcı olacak şekilde ayarlandığı belirtiliyor.
NED’İN ‘ÖZEL GELİŞTİRME’ KURSLARI SEÇİMLER SONRASINDA DA AKTİF
NED, Red Innovacion olarak adlandırılan “siyasi inovasyonla ilgili bir dizi konuda çevrimiçi özelleştirilmiş kapasite geliştirme kursları” sağlayan bir “sanal araç kutusu” oluşturdu ve bugün aktif olmaya devam ediyor. Seçimler bittikten sonra Venezuela’da “vatandaşlarla teması sürdürmek için daha uzun vadeli stratejiler geliştirmek için ikinci bir inceleme oturum” düzenlendiği bilgisi de yer alıyor.
GUAIDO ÖNE ÇIKARILIYOR
İki yıl sonra Venezela’nın yasama seçimlerine baktığımızda, muhalefet koalisyonu Mesa de la Unidad Demokratika (Demokratik Birlik Masası, MUD), muhalefet partileri adına Chavez’in 1999’da iktidara gelmesinden bu yana ilk kez, Ulusal Meclis’te tarihi bir çoğunluk kazandı. Juan Guaido, yerel nüfusun birçoğunun birçok devlete ait şirketler tarafından istihdam edildiği, ülkenin yoksul bir bölgesi olan Vargas’ta oyların yüzde 26’sını aldı. Oysa Chavezci adaylar önceki seçimlerde rakipsiz yarışmıştı.
Guaido’nun çevrimiçi kampanyada “bireyselleştirilmiş yardım” almak için NDI tarafından seçilen “kitleleri etkileme yeteneği” sergileyen sekizli arasında olup olmadığı bilinmiyor, hükümetin planlanan yasama seçimlerini “iptal ederse” ancak 2015’te açlık grevine girdiği iddia edilen birkaç muhalefet simasından biriydi. Bu eylem, sosyal ağlarda yoğun bir şekilde desteklendi ve Batı medyası tarafından öne çıkarılarak geniş çapta yayınlandı.
Meselenin gerçeği ne olursa olsun, NDI’nın sosyal medya müdahalesinin 2015 seçimlerinin şok sonuçlarında önemli bir rol oynadığı açıktır.
Bir enstitünün incelemesine göre(3) sosyal medya çalışması ve veri tabanı oluşturulması ile ilgili şunlar belirtiliyor:
“2015 yılında, Demokratik Birlik Masası’nın sosyal medya aracılığıyla kararsız seçmenleri belirleyip hedef alan bir seçmen veritabanını harekete geçirdi. Bu çalışma, Hugo Chavez’in 1998’de cumhurbaşkanlığını kazanmasından bu yana muhalefetin Venezüella’da ilk kez çoğunluğu kazanmasına yardımcı oldu.
ESAS ÇALIŞMA FACEBOOK ÜZERİNDEN
Çıkan belgelerde, NDI’nın, “3,5 milyondan fazla seçmenin siyasi eğilimlerini tahmin edebilen böylesine geniş ve ayrıntılı bir veritabanının oluşturulması, yoğun bir zaman yatırımı, yoğun planlama ve yapılandırılmış bir sunum gerektirdi.” ifadeleri var. Ayrıca “Muhalefet, seçmenleri siyasi eğilimlerini dikkate alarak farklı mesajlarla hedef alan sosyal medya kampanyasını esas olarak Facebook üzerinden yaptı.” ifadeleri de yer alıyor.
Bazı seçmenler “sandığı boykot” mesajları alırken, bazıları da onları karşı saflara çekmek için tasarlanan “sosyalist adaylar hakkında zarar verici bilgilerle” hedef alındı. Facebook veritabanı ayrıca muhalefetin, Facebook’ta 8,5 milyon seçmeni tanımlamasına ve onları “benzer şekilde özel mesajlaşma” ile kandırmasına izin verdi. Rakamlar, seçim gününe kadar koalisyonun çeşitli dijital kampanya çabalarının 6,3 milyon seçmene ulaştığını ve 2,9 milyon Venezüella’nın Facebook içeriğiyle en az bir kez etkileşime girdiğini gösteriyor.
WASHINGTON’UN AÇIK SEÇİK İTİRAFI
Washington’un Venezüella hükümetini istikrarsızlaştırmak için dijital alanı benimsemesine rağmen, yabancı seçimlere karışmak için komploların ayrıntılarını nadiren bu kadar açık bir şekilde dile getiriliyor. Ne de olsa ABD istihbarat servislerinin cüretkâr bir şekilde, Latin Amerika ülkesinde sosyoekonomik ilerlemeyi yok etmek için silahlandırmaya kalkışmayacağı hiçbir alan yok.
WIKILEAKS’TE ORTAYA ÇIKAN GERÇEK
WikiLeaks, 2010 yılında 2006 yılına ait bir ABD büyükelçiliği maili yayınladı(4) ve burada Amerikan karakas büyükelçisinin “Chavez’in siyasi tabanına nüfuz etmek”, “Chavismo’yu bölmek”, “hayatî ABD işlerini korumak” ve “Chavez’i uluslararası alanda izole etmek” gibi beş maddelik bir strateji belirlediği ortaya çıktı.” Stratejide ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) tarafından oluşturulan, “kilit siyasi geçişi hedefleyen hızlı, esnek, kısa vadeli yardım sağlayan” Geçiş Girişimleri Ofisi (OTI) -yani rejim değişikliği- bu çabaların merkezinde yer aldı.
Geçiş Girişimleri Ofisi, Karakas’taki faaliyetleri arasında ülke çapında 300’den fazla STK’yı “teknik yardım, kapasite geliştirme, birbirleriyle ve uluslararası hareketlerle bağlantı kurma ve 15 milyon doları aşan finansal destekle” desteklemek yer aldı. Bazı STK’ların, “engellilerin haklarıyla ilgilenen” girişimler ve “vatandaşlık eğitimi” girişimleri de dâhil olmak üzere, USAID fonunun arkasından özel olarak başlatıldığı söylendi.
DİPNOTLAR
*Bu yazı, yazarın Russia Today’de yazdığı 3 Kasım tarihli köşesinden alınmıştır.
(1) https://jacobinmag.com/2021/10/us-Venezüella-election-campaign-intervention-influence-maduro-mud-social-media-facebook/
(3) http://tech4parties.org/case-studies/database-creation-and-social-media-campaign-help-Venezüellas-democratic-unity-roundtable-go-from-no-seats-to-majority-in-two-election-cycles/
