ABD'den Rusya'ya yeni yaptırım kararı

ABD yönetimi cuma günü Ticaret, Hazine ve Dışişleri Bakanlıkları aracılığıyla Şubat 2022'den bu yana açıklanan en geniş kapsamlı Rusya karşıtı yaptırımları duyurdu. Washington, Rusya'nın Ukrayna'daki özel askeri operasyonunun başlamasının yıl dönümüne “denk gelen” yaptırımların Rus siyasetçi Aleksey Navalnıy'nin ölümüyle bağlantılı olduğunu iddia ediyor. ABD Başkanı Joe Biden, kısıtlamaların Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in “saldırganlığı için daha da ağır bir bedel ödemesini” sağlayacağını öne sürerken Kremlin bu girişimlerin “sonuçsuz” kalacağını belirtti.

TÜRKİYE'DEN 16 ŞİRKET

Yaptırımlar, 500'den fazla Rus tüzel kişiliği ve bireyin yanı sıra başka ülkelerden şahısları ve ticari kurumları da ilgilendiriyor. ABD Hazine Bakanlığının yayınladığı listede hedef alınan yaklaşık 100 kuruluşun büyük bir kısmını Rus enerji firmaları ve savunma sanayii ile bağlantılı şirketler oluşturuyor. Yaptırım uygulanan kuruluşlar arasında Rusya'nın 2022 yılında SWIFT ve Visa/MasterCard ile ilişkisinin kesilmesinin ardından popülaritesi artan Mir ödeme kartı sisteminin operatörü de yer alıyor.

ABD Hazine Bakanlığının kısıtlamaları Rusya, Vietnam, Almanya, Güney Kıbrıs, Kırgızistan, Çin, Lihtenştayn, İrlanda, BAE, Sırbistan, Türkiye, Finlandiya ve Estonya'dan 93 firmayı etkileyecek. Yaptırım uygulanacak üçüncü ülkelerden kuruluşlar listesine diğer ülke kurumlarının yanı sıra Türkiye'den 16, Çin'den 8 ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndan (BAE) 4 şirket girdi. Amerikan tarafının bakış açısına göre bu kuruluşlar, “ABD'nin ulusal güvenlik ya da dış politika çıkarlarına aykırı” hareket ediyor.

FİNANS VE SAVUNMA

Yaptırım uygulanan kişiler arasında Rus askerleri, savunma tedarikinde yer alan isimler ve finans sektöründeki yöneticiler de bulunuyor. Rus haber ajansları, adı geçenlerin yirmiden fazlasının Çin, BAE ve Vietnam gibi Rusya dışında ülkelerde yaşadığını bildirdi.

ABD Başkanı Biden, cuma günü yaptığı açıklamada, listenin “Alexey Navalnıy'nin hapsedilmesiyle bağlantılı kişileri” de içereceğini söyledi. Yaptırım uygulanan kişilerin ABD'ye girişi yasaklanırken, Amerikan vatandaşları ve şirketlerinin de yaptırım uygulanan kişi ya da kuruluşlarla ticaret yapmasına engel getirildi.

BİR LİSTE DE AB'DEN

Buna paralel olarak Avrupa Birliği (AB) de bazıları Amerikan listesinde yer alan 194 Rus kişi ve şirkete yaptırım uygulayacağını açıkladı. Brüksel'den cuma günü yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Konsey, 106 özel ve 88 tüzel kişiye karşı daha kısıtlayıcı tedbirler uygulamaya karar verdi. Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını baltalayan veya tehdit eden eylemlere ilişkin AB'nin kısıtlayıcı tedbirleri şu anda 2 binden fazla özel ve tüzel kişiye uygulanıyor.”

İHA'LAR HEDEFTE

Ayrıca Avrupalı yetkililere göre Rusya'ya karşı daha önce kabul edilen yaptırımlar, Rus askeri-sanayi kompleksinin kilit sektörlerinin 2023'te 2021'e kıyasla %30-40 oranında büyümesini engelleyemedi. Brüksel'in “kara listesi”nde yer alan tüm kişilerin üye ülkelerin topraklarına girmesi yasaklandı ve AB'de tespit edilmeleri halinde mal varlıklarının dondurulacağı açıklandı.

Bu, AB'nin Rusya'ya karşı açıkladığı 13. yaptırım paketi olurken, “insansız hava araçlarının (İHA) geliştirilmesi ve üretimine yönelik bileşenleri de ekleyerek Rus savunma ve güvenlik sektörünün teknolojik gelişimine katkıda bulunabilecek” yasaklı mallar listesi genişletildi.

Rus şirketlerin dışında Brüksel'e göre Moskova'nın yaptırımları aşma çabalarına katılan Çin'den 4, Türkiye, Kazakistan, Hindistan, Sırbistan, Tayland, Singapur, Sri Lanka'dansa birer şirkete AB tarafından ihracat kısıtlamaları getirildi.

RUSYA'DAN KARŞI YAPTIRIM ATAĞI

Rusya, AB'nin 13. yaptırım paketine cevaben, ülkeye girişi yasak olan üye ülke vatandaşlarının “kara liste”sini genişletti. Rusya Dışişleri Bakanlığının yaptığı açıklamada, “Kiev'in neo-Nazi rejimine askeri yardım sağlamaktan sorumlu olanların” yanı sıra “Rus yetkililere yönelik zulme karışan” ve “Rus devlet varlıklarına el konulmasını savunan” kişilerin de listeye dahil edildiği kaydedildi. Bakanlık ayrıca yaptırım uygulanacak kişilerin Rusya'ya karşı sistematik olarak saldırgan açıklamalar yapan Avrupa Konseyi temsilcilerini, AB ülkelerinin yasama meclislerinin üyelerini içerdiğini de ekledi. Rus Dışişleri Bakanlığı, AB'nin "tek taraflı kısıtlayıcı tedbirler yoluyla Rusya üzerinde baskı kurmaya yönelik sonuçsuz girişimlerini sürdürdüğünü" belirterek, Moskova'nın Brüksel'in bu tür eylemlerini "yasa dışı, BM Güvenlik Konseyinin uluslararası hukuki imtiyazlarını baltalamak" olarak değerlendirdiğini vurguladı. Bakanlık açıklamayı, "Batılı ülkelerin düşmanca eylemlerine zamanında ve uygun şekilde yanıt verilmeye devam edileceğini teyit ediyoruz." ifadeleriyle noktaladı.

EKONOMİ YÜZDE 4 BÜYÜDÜ

Art arda gelen yaptırımlar, Biden'ın yönetiminin de kabul ettiği üzere Rus ekonomisini olumsuz etkilemede başarısız oldu. Rusya Başbakanı Mikhail Mişustin şubat ayı başlarında yaptığı açıklamada, ülke ekonomisinin 2023'te yüzde 4 büyüdüğünü duyurdu. Bu yüzde 4 rakamı, Rusya Merkez Bankasının ocak ayındaki yüzde 2,7 tahminini de gölgede bıraktı.

Mişustin'in açıklamasından kısa süre önce Uluslararası Para Fonu (IMF), Rusya ekonomisine ilişkin 2024 büyüme tahminini önemli ölçüde artırdı. IMF, ekim ayındaki yüzde 1,1'lik artış tahminini yükselterek yüzde 2,6'lık bir büyüme beklediğini açıkladı.