ABD’li eski istihbarat subayı Scott Ritter: İnisiyatif Rusya’da

ABD’li eski istihbarat subayı ve silah denetçisi Scott Ritter’a göre Ukrayna Savaşı’nda birinci dönüm noktası, Rus güçlerin Kiev’den çekilmesi ve İstanbul’da varılan anlaşma masasının ABD tarafından dağıtılmasıyla yaşandı. Şimdi Rusya’nın planlı bir şekilde yürüttüğü ‘yıpratma savaşı’ ve başlattığı karşı taarruz, yeni bir kırılmaya işaret ediyor. Ritter’la Ukrayna’daki savaşın 1. yılına dair kapsamlı söyleşimizin ikinci bölümünü sunuyoruz.

‘ODESA’DAN MOLDOVA’YA KARA KÖPRÜSÜ KURULABİLİR’

• Putin'in savaşın yıl dönümü dolayısıyla yaptığı 21 Şubat konuşmasında Rusya’nın hedefini, federasyona katılan bölgelerin güvenliğini ve refahını sağlamak olarak tarif ettiğini belirttiniz. Rusya bunu nasıl sağlayacak?

Batı’nın Ukrayna’ya verdiği silahların menzili önce 40 kilometreydi. Daha sonra 85 kilometreye ve en son güçlendirilmiş HIMARS’larla 150 kilometreye çıktı. Bu durumda güvenliğin sınırının nereden çizileceğini belirleyen Rusya değil, Batı’dır. Bir pergel alıp ucunu Herson sınırına koyun. 150 kilometre yarı çapa sahip bir yay çizin. Odesa’nın bu aralığa girdiği görülecektir. Kuzeyde aynısı Lugansk için yaparsanız Harkov da bu aralığa girer. Üstelik buralarda yaşayan nüfusun çoğunluğu Rus’tur.

Vladimir Putin, Rusya Devlet Başkanı olarak görevinin Rus halkını korumak olduğunu defalarca vurguladı. Bu yalnızca Rusya Federasyonu’yla sınırlı değil. Aynı kültürü, dili, dini ve tarihi paylaşan Ruslar, Ukrayna’nın farklı bölgelerinde ikamet ediyor. Odesa da buna dahil. Üstelik Rusya, Ukrayna ve NATO’nun eylemleriyle her iki şehri de ele geçirmek zorunda kaldı.

• Sizce bu bölgeler de Rus toprağı olabilir mi?

Rusya bunu söylemedi. Ancak kimsenin açıkça söylemesine gerek yok. Sahadaki durum bunu dayatıyor. Ukrayna’nın Moldova’nın Transdinyester bölgesine yönelik tehditlerine bakalım. Batı’nın uzun menzilli silahları ve Kiev’i bu tür saldırılar için cesaretlendirmesi, Rusya’yı Odesa üzerinden Transdinyester’e bağlanan bir kara köprüsü kurmaya zorluyor.

‘UKRAYNA DİYE BİR DEVLET KALMAYACAK’

• Ukrayna bu duruma karşılık verebilir mi?

Ukraynalıların yerinde olsaydım, NATO Genel Sekreteri John Stoltenberg, bu yaz cephanelerinin tükeneceğini ve bu sonucu değiştirmek için Batı’nın yapabileceği hiçbir şey olmadığını söylediğinde bunu ciddiye alırdım. Cephaneniz biterse savaşı kaybedersiniz. Gittikleri yer budur. Ve eğer bu kaçınılmazsa, Ukrayna bu çatışmayı nasıl en hızlı şekilde durduracağını düşünmelidir.

Batı olarak biz onları sonuna kadar destekleyeceğimize inandırdık. Senatör Lindsey Graham'ın “Son Ukraynalıya kadar savaşı destekleyeceğiz.” söylemi bir palavra. Afganistan’ı nasıl terk ettiysek, Vietnam’ı, bize güvenen herkesi nasıl terk ettiysek, Ukrayna’yı da terk edeceğiz. Acı ama gerçek.

Bu nedenle Ukrayna halkı, hükümetine savaşı sona erdirmesi için baskı yapmalı. Aksi takdirde modern Ukrayna diye bir devlet kalmayacaktır.

‘RUSYA İNİSİYATİFİ ELE GEÇİRDİ’

• Batı basınında Rusya’nın aylar boyunca birkaç yüz metre ilerlemek için savaştığı ve çok kayıp verdiği yönünde bir propaganda var. Ortada bir ‘pat (yenişememe) durumu’ olduğu ileri sürülüyor. Rusya sahada inisiyatifi eline alabilir mi?

Rusya inisiyatifi çoktan eline aldı. Beklenen bahar saldırısı başladı. Evet, Rus kuvvetleri bazen günde yalnızca yüzlerce metre ilerliyor. Ama ilerliyor. İstikrarlı bir şekilde. Askeri birikime sahip olmayan birçok insan, Rus tanklarının kızıl bayraklar açarak sıraya gireceğini ve savaş alanına hücum edeceğini düşünüyor. Hayır, savaş alanında işler böyle yürümüyor.

Rusya'nın amacı net: Ukrayna ordusunu yok etmek. Bu hedefe emin adımlarla ilerlediğini anlamak için kayıp oranlarına bakmak yeterli. Bahmut’ta fiili kuşatma ve ateş çemberi yarattılar. On binlerce Ukraynalı asker bu hatta feda ediliyor. Rusya yaklaşık 45 bin kayıp verdi ki bu akıl almaz bir rakam. Ancak Ukrayna’nın kaybı 275 bin ile 300 bin arasındadır.

NATO KOMUTANININ İTİRAFI

• Peki ilerleme neden yavaş oluyor?

Şunu unutmayın, Ukrayna’nın o mevzileri kazmak ve hazırlanmak için sekiz yılı vardı. ABD subayları, NATO subayları o sekiz yıl boyunca Rusya’ya yalanlar söyleyip Ukraynalı askerleri eğittiler. Ve haklarını teslim edelim, iyi savaşıyorlar. Ancak gelinen aşamada bu yetersiz kalmaktadır.

ABD’nin Avrupa’daki askeri birliklerine ve tüm NATO kuvvetlerine komuta eden Müttefik Yüksek Komutanı General Christopher Cavoli, geçen ay İsveç’te yaptığı bir konuşmada çok önemli bir itirafta bulundu. Ukrayna’da meydana gelen şiddetin ölçeğinin NATO’nun hayal gücünün ötesinde olduğunu söyledi. NATO’nun bunun için hazırlanmadığını, bunu sürdüremeyeceğini vurguladı.

Bu şu anlama geliyor: Biz Batı olarak hızlı hamlelerin yapılacağı senaryolara hazırlandık. Kendimizi ‘yıldırım saldırıları’na şartlandırdık. Ancak savaşın ikinci aşamasına geçildiğinden beri Rusya bunu yapmıyor. Ukrayna’da yaşanan şey büyük bir yıpratma savaşıdır.

‘TOPÇU SATRANCINI RUSLAR KAZANIYOR’

• Rusya, yıpratma savaşında ne bakımdan avantajlı?

Rusya’nın topçu sayısı, ateş gücü, hava gücü vb. alanlarda Ukrayna’ya tartışmasız bir üstünlüğü var. Yıpratma savaşı dediğimiz şey, zaten tam da taraflar arasında bu dengesizliklere dayanır. Bu özellikle topçu düellolarında ortaya çıkar. Onlar ateş eder, siz tespit edersiniz; karşı ateş açarsınız, onlar hareket eder; siz yerlerini tahmin edip ateş açarsınız, onlar karşılık verir. Adeta dev bir tahtada oynanan satranç oyunu gibidir. Ve bu karşılıklı hamleler bir topçu yıpratma savaşıdır. Bunu kazandığınızda, artık içeri girip tüm düşman hedeflerini yok edebilirsiniz.

Şu anda Rusya bu topçu yıpratma savaşlarını her seferinde kazanıyor. Evet, Ukraynalılar karşı ateşin ilk aşamalarında Rus güçlere ciddi zayiat verdiriyor. Ellerinde ABD’nin verdiği HIMARS’lar var. NATO’nun verdiği istihbaratı kullanıyorlar. Ve müthiş bir direniş gösteriyorlar. Ama bu imkânsız bir mücadele. Çünkü Rusya, lojistik ve topçu manevralarıyla üstün gelmeyi mutlaka başarıyor.

‘NATO SİLAH YOLLASA BİLE KULLANACAK İNSAN KALMAYACAK’

• Ukrayna ne kadar daha dayanabilir?

Ukraynalı yetkililer bu yazdan itibaren topçu mühimmatlarının tükeneceğinden bahsettiler. Şimdi durumun ne kadar kritik olduğunu anlayabiliriz. Avrupa’da mühimmat sağlamak için ciddi bir endişe ve hareketlilik baş göstermesi de buna işaret ediyor.

Ukraynalıları mühimmat yönünden çökertmek Rus yaklaşımının bir parçası. Ama bu, topçu mermileriyle sınırlı değil. Ukraynalılar kayıplara tahammül edebileceği maksimum seviyeye ulaşıyor. Yerine koyabileceklerinden çok daha fazla adam kaybediyorlar. Yani NATO yeni ekipman sağlasa bile, ortada bunu kullanacak insan gücü kalmayacak. Rusların göstermeye çalıştığı şey de bu.

En son Ukrayna’nın elektrik santrali gibi kritik altyapısını rahatça vurmaları Rusya’nın stratejik derinliğine kendi iradelerini dayatabildiğini gösterdi.

‘SEFERBERLİĞİN ARKASINDA RUS SAVUNMA SANAYİSİ VAR’

• Öyleyse zaman Rusya’nın yanında diyebilir miyiz?

Evet ama buna bir şerh düşmemiz lazım. Ancak yaza ya da sonbahara kadar savaşı kazanabilirlerse zaman Rusların safında. Çünkü şu anda Rusya, savunma sanayisini olağanüstü bir seferberlikle devreye sokmuş durumda. Sahaya gönderilen 300 bin yeni askerin arkasında da onları donatan, silahlarına mühimmat yetiştiren bu büyük savunma endüstrisi var. Şöyle de denebilir: Rusya, ‘lojistik sürdürülebilirlik savaşını’ kazandığı için ‘yıpratma savaşını’ kazanıyor.

Evet Stoltenberg gerekli mühimmatı üretemeyeceklerini kabul ediyor. Ancak Batı endüstrisinde de bu ihtiyaçları karşılamak üzere bir seferberlik olduğunun işaretleri vardır. Bunun neticeleri sonbahara kadar alınmaz. Ancak savaş gelecek ilkbahara kadar sürerse bu ihtiyaçlar karşılanabilir. Bu Rusya’nın kaybettiği anlamına gelmez. Ama Ukrayna’nın en azından yıpratma savaşını sürdürebileceği lojistik imkanlara kavuşacağı anlamına gelir.

Dolayısıyla Rusya’nın kazanması için, Ukrayna lojistik sürdürülebilirlik denklemlerini eşitlemeden önce askeri ve siyasi hedeflerine ulaşması gerekiyor.

‘RUSYA NATO’YU EZİYOR’

• Bu bağlamda RAND Corporation’ın Washington’a Ukrayna’da uzun bir savaştan kaçınmayı tavsiye eden raporunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

İşin gerçeği şu ki, Batı muhtemelen siyasi nedenlerle, ekonomik nedenlerle ya da her neyse, bu lojistik, sürdürülebilirlik, çatışmaya giremeyecektir. Ama bu Rusya açısından bir kumar. Şu anda Rusya'nın elinde bir tane ‘kesin bahis’ diyebileceğim bir şey var. Ukrayna'nın cephanesi bu yaz tükenecek ve Rusya için bu çatışmayı sona erdirmek için bir fırsat var.

Bence Batı'daki pek çok insan bunun farkında. Bu nedenle Zelenskiy'e ya askeri olarak Rusları şaşırtacak bir şey yapması için baskı yapıyorlar. Ya da bunun olmayacağının giderek daha fazla farkına varıyorlar. Rusya, Ukrayna ordusunu kesin olarak yenmeden bir müzakere masası kurmaya çalışıyorlar. Ancak Rusya, Batı’nın sunacağı havuçlara, belirsiz vaatlere güvenemez.

• Batı’nın sanayisini harekete geçirmeyeceğine de güvenemez. Hayır, üretimi iki katına çıkarıyoruz derlerse ne olacak? Kiev’den çekilirken yaptıkları gibi yine bir ‘Rus zayıflığı’ algılarlarsa ne olacak?

O yüzden Rusya, güvenlik çıkarlarını ortaya koyuyor ve bunu kazanmak için son olarak büyük bir hamle yaptı. Rusya'nın kazanacağına inanıyorum. Ukraynalıları insan gücü ve lojistik sürdürülebilirlik açısından eziyorlar. Ve bu süreçte NATO'yu da eziyorlar. Çünkü artık NATO ülkelerinde verecek hiçbir şeyleri kalmadığına dair giderek artan bir kabul var.

DEVAM EDECEK