ABD'nin Gürcistan planı

Gürcistan, ABD ve NATO'nun son yıllardaki gözde merkezlerinden biri oldu. Rusya'yı kuşatma projesi kapsamında Ukrayna ile birlikte önemli bir rol üstlenen Gürcistan yönetimi, ABD'nin finansal desteğiyle de üst üste kritik projeleri hayata geçiriyor. Uzmanlar ticari görünümlü bazı projelerin, askeri ve stratejik bir arka planı olduğunu vurguluyor.

Gürcistan'da son olarak ABD'nin Uluslararası Kalkınma Finans Kurumu Ajansının (DFC) desteğiyle inşa edilen Poti Limanı, önceki gün düzenlenen bir törenle açıldı. ABD'den gelen yetkililerin de katıldığı açılış töreninde konuşan Gürcistan Başbakanı İrakli Garibaşvili, “Hükümetimizin ana hedefi; Gürcistan'ı bölgesel bir merkez yapmaktır.” dedi. Garibaşvili, benzer yatırımların yapılmasının, Gürcistan'ın yabancı yatırımlar için cazip bir ülke olduğuna işaret ettiğini kaydetti. İlk bölümünün yatırım maliyeti 93 milyon ABD doları olan liman tamamlandığında, toplam maliyet 120 milyon dolara ulaşacak. Limanın ikinci kısmının da açılmasıyla birlikte Gürcistan'ın liman altyapısının kapasitesi 3,5 milyon ton artacak.

KUŞAK YOL'A SIZINTI

ABD'nin Poti Limanı'na yaptığı yatırımda stratejik hedefleri bulunuyor. Bunların başında Poti Serbest Sanayi Bölgesi'nin yüzde 75'ine sahip Çin'in bölgedeki etkinliğini kırmak olduğu değerlendiriliyor. Kuşak-Yol güzergahlarına ara bölgelerden sızan ABD, sobataj kabiliyetini de bu yolla artırıyor. Diğer yandan Rusya'nın Novorossiysk Limanı, şu an Çin ve Orta Asya'dan gelen ticari kargoların Karadeniz kıyısındaki birincil varış noktası. Poti Limanı ile ABD, Rusya'yı ticari olarak da izole etmeyi hedefliyor.

ANAKLİA CEPHESİ

ABD'nin Karadeniz kıyılarındaki liman yatırımları Poti ile sınırlı değil. Hemen 25 kilometre kuzeyinde bulunan Gürcistan'ın Anaklia Limanı projesi de başlı başına bir mücadele alanı. Çin'in Kuşak-Yol İnisiyatifi kapsamında yatırım yapmayı planladığı Anaklia Limanı projesi, ABD'nin baskısıyla önceki yıl iptal ettirilmişti. Fakat ABD, Anaklia'nın kendi parasıyla hayata geçmesini istediğini açıkladı. ABD'nin Gürcistan Maslahatgüzarı Elizabeth Rood, ülkesinin Anaklia projesine destek verdiğini söyleyerek, limanın Amerikan yatırımıyla hayata geçmesini görmekten mutlu olacaklarını bildirdi.

Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da dönemin Gürcistan Başbakanı Mamuka Bakhtadze'yle görüşmesinde, Rusya ve Çin'in bölgedeki ekonomik çıkarlarına atıfta bulunarak, “Bu sözde dostların kalbinde Gürcistan'ın çıkarları yok.” demişti.

LİMANLARIN ASKERİ ÖNEMİ

ABD'nin Gürcistan'da inşa ettiği limanların bir de askeri boyutu var. Karadeniz'in en büyük derin deniz limanı olması hedeflenen Anaklia'nın, aynı zamanda ABD savaş gemileri için önemli bir üs olacağı değerlendiriliyor. Karadeniz'deki varlığını her geçen yıl artıran ABD ve NATO, 2020'de 23 savaş gemisiyle Karadeniz'e girerken, bu sayı 2021'de 30 savaş gemisine yükseldi. Toplam bulunma süresi ise 400 günün üzerine çıktı. ABD, bölgede büyük bir kriz anında kullanabileceği altyapıyı inşaya yoğunlaşmış durumda. Bunun yanında NATO'ya alma vaadinde bulunduğu Gürcistan'ın askeri kapasitesini de güçlendiriyor.

ABD-GÜRCİSTAN ANLAŞMASI

Gürcistan son yıllarda ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlarının uğrak noktalarından oldu. 2021'in Ekim ayında Tiflis'i ziyaret eden ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Gürcü mevkidaşı Juanşer Burçuladze ile ABD-Gürcistan stratejik ortaklığını niteliksel olarak yeni bir düzeye taşıyacak, Gürcistan'ın savunma imkanlarını güçlendirecek ve Gürcistan Savunma Hazırlık Programı (GDRP)'na dayalı bir memorandumu imzaladı. Görüşmede “ABD ve Gürcistan'ın çok uluslu tatbikatları ve Karadeniz Güvenlik Konsepti'nin pratikte uygulanmasına yönelik beklentiler hakkında konuştuk.” diyen Burçuladze, iki ülke arasındaki ilişkilerin, hiç olmadığı kadar güçlü ve somut şekilde gelişmeye devam ettiğini söyledi. Austin de konuşmasında, ABD olarak bu ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğine somut destek verdiklerini vurguladı. ABD'nin desteği ile 3 yıl önce Gürcistan ordusunun hazırlık programının başlatıldığını aktaran Austin, imzalanan memorandumla bu yönde yeni dönemin başlayacağını belirtti. Austin, şöyle devam etti:

"Bugün, Gürcistan Savunma Bakanı ile Gürcistan'ın savunmasını ve caydırıcılığını güçlendirmeye yönelik bir girişimi duyurmaktan onur duyuyorum."

NATO, 2008 ve 2018'deki zirvelerinin sonuç bildirgesine,Gürcistan’ın NATO üyeliği konusundaki kararlılığını gösteren bir madde eklemişti.

6'LI PLATFORM'U REDDETMİŞLERDİ

Karabağ'ın işgalden kurtarılmasının ardından Kafkasya'da istikarın tesisi için Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dile getirdiği 6'lı Platform önerisi, Gürcistan tarafından reddedilmişti.

Ankara, Güney Kafkasya’da kalıcı barış, istikrar ve iş birliği adına sık sık Türkiye, Rusya, İran, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan’dan oluşan 6'lı Platform kurma çağrısında bulundu. Ancak Gürcistan, Rusya'daki ilk toplantıya katılmadığı gibi Türkiye’de yapılması planlanan toplantıya da katılmayacağını bildirdi. Gürcistan’ın Türkiye Büyükelçisi George Janjgava yaptığı açıklamda, Rusya’yı bahane ederek, “Gürcistan kesinlikle 3+3 toplantısına katılmayacak.” ifadelerini kullandı.

GÜRCİSTAN'DA TATBİKATLAR

ABD, geçen yıl Gürcistan ile kışkırtıcı tatbikatlara da imza attı. Şubat ayında ABD- Gürcistan ikili tatbikatı için 6. Filo'da görevli USS Donald Cook-DDG-75 savaş gemisi Batum Limanı'na demir attı. Mart ayında NATO Daimi Deniz Görev Grubu-2 (SNMG2) gemileri ortak deniz tatbikatı için Poti Limanı'na gitti. 26 Temmuz 2021'de ise ‘Agile Spirit’ isimli tatbikat düzenlendi. Çokuluslu bu tatbikata bin 600 Gürcü, 700 ABD’li ve Ukrayna dahil 13 ülkeden 250 asker katıldı.